Morgunblaðið - 04.05.1996, Blaðsíða 49

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 4. MAÍ1996 49
BRÉF TIL BLAÐSIIMS
Ar símenntunar
- endurmenntun kennara
Frá Guðrúnu Ebbu Ólafsdóttur:
SÍFELLT eru gerðar meiri kröfur
til skólanna og þeirra sem þar
starfa. Á síðari árum hefur krafan
um að skólarnir og íslenskir nem-
endur standist alþjóðlega sam-
keppni orðið sífellt háværari. I riti
sem menntamálaráðuneytið gaf út
í febrúar sl. er greint frá tvíþættu
markmiði íslensks þjóðfélags í
menningar- og menntamálum.
Stefnt er að varðveislu og eflingu
íslenskrar menningar en einnig að
því að íslenska skólakerfið veiti
menntun og þjónustu sem stenst
samanburð við það besta sem
þekkist á alþjóðlegum vettvangi.
Til þess að þessi markmið náist
þarf að stórauka fjárveitingar til
skólakerfisins, til menntunar kenn-
ara og til rannsókna- og þróunar-
starfa á öllum skólastigum.
Hlutverk kennara í
síbreytilegu samfélagi
Við lifum á tímum þegar tækni-
breytingar eru svo örar að það sem
er nýjast og fullkomnast í dag er
nánast úrelt á morgun. Á „Ári
símenntunar" er lögð áhersla á
að hver einstaklingur í nútíma-
þjóðfélagi hafi alla ævi tækifæri
til að afla sér menntunar með sí-
menntun, endurmenntun og full-
orðinsfræðslu. Til þess að verða
ekki undir í upplýsingasamfélag-
inu er nauðsynlegt að eiga aðgang
að nútíma tækni og geta tileinkað
sér hana og nýtt. Skólinn gegnir
afar mikilvægu hlutverki í þessu
sambandi og hann verður að
tryggja jafna möguleika allra
nemenda á landinu. Þær kröfur
eru gerðar til kennara að þeir
geri nemendur sína hæfari til að
lifa í síbreytilegu samfélagi og
nauðsynlegt er að þjálfa nemend-
ur í að nýta sér upplýsingar og
sækja sér meiri þekkingu. Kenn-
arar verða að vera í stakk búnir
til að taka við þessu hlutverki og
kennaramenntunin að taka mið
af því.
Grunnmenntun - símenntun
Grunnmenntun fyrir kennara
þarf að endurskoða í ljósi stöð-
ugra þjóðfélagsbreytinga og sí-
breytilegra þarfa nemenda. En
varast ber að líta svo á að mennt-
un kennara ljúki með prófagráðu
eða þegar þeir öðlast kennslurétt-
indi. Grunnnám kennara býr þá
undir starfið en kennurum er
nauðsynlegt að viðhalda og auka
við þekkingu sína og færni til að
takast á við ný verkefni. Símennt-
un er hluti af vinnuskyldu kenn-
ara og þeir eiga samkvæmt kjara-
samningum að sækja námskeið
eða fræðslustarfsemi allt að tvær
vikur annað hvert ár utan starfs-
tíma skóla.
Fjárveitingar til
endurmenntunar kennara á
„Ári símenntunar“
Ásókn kennara í endurmenntun
er mjög mikil en því miður er það
svo að fjárveitingar til endur-
menntunar grunnskólakennara eru
svo naumt skammtaðar að ríkið
getur engan veginn staðið við sinn
hluta varðandi framboð á nám-
skeiðum fyrir kennara. Enn dapur-
legra er að geta þess að á „Ári
símenntunar“ eru fjárveitingar
óbreyttar. Á íjárlögum ríkisins fyr-
ir árið 1996 er einungis gert ráð
fyrir 21,7 milljónum króna til end-
urmenntunar um 4.000 kennara
og skólastjórnenda. Þessi upphæð
er óskiljanleg og algerlega úr
tengslum við kjarasamninga, lög
um grunnskóla og yfirlýsta stefnu
menntamálaráðuneytisins. Fjár-
veitingar til endurmenntunar
framhaldsskólakennara hafa held-
ur ekki verið nægilegar en samt
eru þær hlutfallslega hærri en til
grunnskólakennara. Á ijárlögum
fyrir árið 1996 er gert ráð fyrir
að 19 milljónir fari til endurmennt-
unar framhaldsskólakennara. Ef
sú upphæð væri miðuð við ijölda
framhaldsskólakennara og sömu
viðmið notuð til að finna út fjár-
veitingar til grunnskólakennara
ættu þær að vera 50 milljónir í
stað 21,7 milljónir eins og fjárlög-
in gera ráð fyrir!
Fjárfesting til framtíðar
Kennarar geta ekki endalaust
litið framhjá vanmati yfirvalda á
mikilvægi símenntunar, þvi þeir
hafa hingað- til ekki setið auðum
höndum þó að framboð á endur-
menntunarnámskeiðum sé tak-
markað. Þeir hafa lagt fram fé úr
eigin vasa til að viðhalda menntun
sinni og þekkingu þótt ekki sé
ýkja mikið í þá vasa að sækja.
Staða lands og þjóðar á alþjóðleg-
um vettvangi er ekki hvað síst háð
því hvernig yfirvöld hlúa að skóla-
og menntakerfinu. Ég tel það arð-
bæra fjárfestingu til framtíðar að
hækka íjárveitingar til endur-
menntunar grunn- og framhalds-
skólakennara þannig að í. skólun-
um starfi ætíð kennarar sem eru
enn betur til þess búnir að takast
á við ný verkefni. Það hlýtur að
vera metnaðarfull krafa íslensku
þjóðarinnar á „Ári símenntunar“.
GUÐRÚN EBBA ÓLAFSDÓTTIR,
varaform. Kennarasambands íslands.
Plastkort = verðbréf
Frá Sigurði Lárussyni:
í MORGUNBLAÐINU þ. 3. apríl sl.
er enn hamrað á þeirri fullyrðingu
að Island gæti orðið fyrsta seðla-
lausa þjóðfélagið í heiminum. Þess-
ari fullyrðingú bankakerfisins er
ekki hægt að láta ósvarað. Þó að
bankakerfið hafi náð ótrúlegum ár-
angri í að skattleggja viðskipti
manna í miili með útgáfu verðbréfa
í formi debet- og kreditkorta, skort-
ir margar forsendur til að þeim tak-
ist ætlunarverk sitt þ.e. að koma
álögum á öll viðskipti.
Röng hugmyndafræði
Hugmyndafræði sem byggir á því
að seljandi vöru eða þjónustu taki á
sig afföll og kostnað getur aldrei
staðist þegar til lengri tíma er litið.
Vöruverð verður að hækka til að
standa undir verðbréfakostnaðinum
hjá þeim sem bjóða upp á slíka þjón-
ustu. Hvers vegna ætti sá sem greið-
ir með reiðufé að sætta sig við að
greiða hærra vöruverð vegna þess
að einhverjum öðrum þóknast að
nota verðbréf?
Þessi hugmyndafræði leiðir ein-
ungis til þess að það myndast tveir
flokkar verslana og þjónustuaðila.
Þeirra sem bjóða viðskiptamönnum
sínum verðbréfaþjónustu með mikl-
um tilkostnaði og hærra vöruverði
og hinna sem hafna álögum banka-
kerfisins og bjóða lægra vöruverð í
krafti minni tilkostnaðar.
V erðlagsákvæði
Það vill svo til að verð á t.d. tób-
aks- og mjólkurvörum er háð verð-
lagsákvæðum. Ekki er heimilt að
hækka verð á þessum vörum til að
standa undir þóknun við verðbréfa-
miðlun. Aðra vöruflokka má nefna
sem eru á föstu verðlagi, s.s. tíma-
rit, blöð og bækur, skafmiða, happ-
drættismiða og lottómiða, og það er
langur vegur frá því að sölulaun
vegna þessara vöruflokka standi
undir kostnaði við verðbréfamiðlun.
í samningum sem söluaðilar gera
við Visa ísland og Eurocard á ís-
landi eru ákvæði sem banna
greiðsluviðtakendum að innheimta
sérstakt aukagjald af viðskipta-
mönnum ef greitt er með korti (verð-
bréfi).
Ólöglegt verðsamráð
í grein í Morgunblaðinu þ. 21.
mars ’96 segir svo: „Könnunin leiddi
í ljós að 40 bankar og bankasam-
steypur í Evrópu gerðu með sér sér-
stakt samkomulag um kortaviðskipti
árið 1987 sem ekki var birt opinber-
lega.“
Hvernig má það vera að aðilum
er mismunað jafn hrottalega og nú
er gert?
Mismunur á hæsta og lægsta
gjaldþrepi í verðskrá Eurocard á ís-
landi nemur hvorki meira né minna
en 250% og samt er verið að selja
sama hlutinn („þjónustu”). Þetta
samsvarar því að einum aðila er
gert að greiða kr. 400 fyrir „vör-
una“ en hinum næsta er ætlað að
greiða kr. 1.000.
Mismunur á hæsta og lægsta
gjaldþrepi í verðskrá Visa ísland
nemur 333,33% sem samsvarar því
að einum aðila er gert að greiða kr.
300 fyrir „vöruna" en hinum næsta
er gert að greiða kr. 1.000 fyrir
sömu „vöru“.
Mismunur á hæsta og lægsta
gjaldþrepi debetkorta nemur 400%
sem samsvarar því að einn aðili
greiði kr. 250 fyrir „vöruna“ en hinn
næsti kr. 1.000 fyrir sömu „vöru“.
Samkeppni greiðslumiðla
Verðbréf (debet/kreditkort) ann-
arsvegar og reiðufé hinsvegar bjóða
upp á tvö algjörlega ósættanleg sjón-
armið við greiðslumiðlun miðað við
núverandi aðstæður. Eðlileg sam-
keppni milii greiðslumiðla er með
öfugum formerkjum. Þeir sem nota
dýra greiðslumiðla fá í raun hag-
stæðari kjör en þeir sem nota
reiðufé. Kostnaður vegna verðbréf-
anna er falinn í vöruverði þar sem
um fijálsa álagningu er að ræða.
Kostnaðurinn er falinn og notendur
verðbréfa (plastkorta) sjá hann ekki.
Eina leiðin til að sjá virka sam-
keppni milli greiðslumiðla er að
kostnaður sé greiddur af korthafa
beint til bankakerfisins eða dóttur-
fyrirtækja þess. Þess' má geta að í
Danmörku hefur verið sett í lög að
óheimilt sé að innheimta þjónustu-
gjöld af smásölufyrirtækjum vegna
debetkorta. (Morgunblaðið 21.3. sl.)
Á næstu misserum mun koma í ljós
hvort Samkeppnisstofnun tekur á
þessum ósættanlegu sjónarmiðum
og geri bönkum og verðbréfafyrir-
tækjum að breyta skilmálum sínum.
Hvað er orsök og hvað er afleið-
ing?
SIGURÐUR LÁRUSSON,
kaupmaður.
Frá Halldóri Lárussyni:
UNDANFARNAR vikur hefur bisk-
upinn yfir íslandi, hr. Ólafur Skúla-
son, orðið fyrir aðkasti vegna áburð-
ar nokkurra kvenna um kynferðis-
áreiti, sem þær telja sig hafa orðið
fyrir af hans hálfu.
Eftir að sumir fjölmiðlar fóru að
gera sér þetta að féþúfu með hæpn-
um fréttaflutningi, virtist sem hluti
þjóðarinnar ætti sökótt við biskup
og þjóðkirkjuna.
Um ásakanir kvenna þessara á
hendur biskupi, tel ég tæplega vera
umræðugrundvöll, varla er hægt að
segja annað en, „Faðir fyrirgef þeim,
því að þær vita ekki hvað þær gjöra“.
Mig langar til að láta hugann
reika nokkra áratugi aftur í tímann.
Á hluta æviskeiðs míns átti ég við
alvarleg áfengisvandamál að stríða
og eitt sinn er ég var á flandri í
miðborg Reykjavíkur, mætti ég hr.
Olafi Skúlasyni, sem þá var starf-
andi sóknarprestur í Bústaðasókn,
þá vék hann sér að mér og bjóst ég
við vandlætingu og ofanígjöf frá
Syndlausir
gijótkast-
arar
presti. En það var öðru nær, hann
talaði við mig sem jafningja og sýndi
mér hlýju og nærgætni. Oskaði hann
mér Guðs blessunar og allra heilla.
Það skal tekið fram, að ég var hon-
um ókunnur, Betra ef fleiri sýndu
svona mannkærleika.
Svo ég víki að hinum vammlausa
hluta prestastéttarinnar, þykir mér
furðu sæta að þeir notfæri sér sorg-
aratburði biskups, eiginkonu hans
og fjölskyldu sér til framdráttar, en
þannig kemur það mér það fyrir
sjónir, framapot og merkilegheit.
Hún virðist hafa fallið úr þeirra Bibl-
íum setningin, „Sá yðar sem synd-
laus er kasti fyrstur steininum“.
Svo er Guði fyrir að þakka að hr.
Ólafur Skúlason á sér dygga tals-
menn, eins og nýafstaðin prófasta-
stefna bar með sér. Þökk sé þeim.
Það eru mjög alvarlegir hlutir, ef
áburður um ósannaða sekt, geta
orðið til þess að virtustu menn þjóð-
arinnar þurfa að hugsa um að segja
af sér embætti.
Svo drepið sé á annað en fjöl-
miðla og syndlausa presta, þá hefur
alþingismaður einn sett niður á lög-
gjafarþingi þjóðarinnar með því að
segja sig úr þjóðkirkjunni í beinni
útsendingu sjónvarps.
Svo hlutur Stígamóta, þar virðist
sett samasemmerki milli karlmanns
og nauðgara. Ég hélt í einfeldni
minni að Stígamót væri þjóðþrifafé-
lagsskapur, en þar virðast ofstækis-
öfl ráða ferðinni.
Óska ég hr. Ólafi Skúlasyni bisk-
upi að Guð gefi honum styrk að
halda áfram í embætti, þar til þjón-
ustutími hans er úti.
Guð blessi biskupshjónin og fjöl-
skyldu þeirra.
HALLDÓR LÁRUSSON
frá Miklabæ.
Sááfund
sem flnnur
—góða oðstöðu!
SCANPIC
París
kr 19.172
í júlí og ágúst
Heimsferðir bjóða nú beint flug til Parísar alla miðvikudaga í júlí og ágúst
í sumar. Flug, flug og bíll eða flug og hótel á frábæru verði.
Verð kr. 19.172
Hjón með 2 börn, 3. júlí, flug og skattar.
verð kr. 22.000
Fargjald fyrir fullorðinn mcð sköttum, 3. júlí.
verðkr. 35.800
Vika í París, flug, gisting, skaltar,
m.v. 2 í herbergi Edouard IV, 3. júlí.
Bókaðu meðan
enn er laust.
Austurstræti 17,2. hæð. Sími 562 4600.
IÐNAÐARHURÐIR - BILSKURSHURÐIR
ÞAK- OG VEGGSTÁL
ÍSVAL-BORGA 5-l/F
HÖFÐABAKKA 9 -112 REYKJAVÍK - SÍMI: 587 8750 - FAX: 587 8751