Morgunblaðið - 06.06.1996, Blaðsíða 44

44 FIMMTUDAGUR 6. JÚNÍ 1996
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
S VANHILD UR
SIGFÚSDÓTTIR
+ Svanhildur Sig-
fúsdóttir fædd-
ist á Syðri-Brekk-
um í Blönduhlíð í
Skagafirði 15. októ-
ber 1908. Hún lést
á hjúkrunarheimil-
inu Sunnuhlíð 29.
maí síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Sigfús Hans-
son bóndi og kona
hans Anna Jónína
Jósafatsdóttir sem
■“T lengst af bjuggu í
Gröf á Höfða-
strönd. Systkini
hennar eru: Sigurður, f. 9.9.
1897, d. 1918, Jósafat, f. 14.9.
1902, d. 10.12. 1990, Ingibjörg
Margrét, f. 27.11. 1903, d. 5.8.
1978, Jóhann, f. 25.11. 1905,
d. 16.2. 1991, Guðrún, f. 2.9.
1907, d. 13.8.1986. Yngri bræð-
ur hennar eru Bjarni Ingiberg,
f. 21.6. 1916, og Sigurður, f.
7.8. 1918. Fósturbróðir Svan-
hildar er Eðvald Gunnlaugsson,
f. 31.8. 1923.
Svanhildur giftist Olafi Jóns-
syni vélstjóra og síðar bónda,
f. 24.9.1898, d. 16.6. 1966. Börn
Kona rúmlega sextug, hún stend-
ur með bakið upp að vegg, felur
hendurnar undir svuntunni, niður-
lút, kvíðin að hitta konuna sem
sonur hennar hefur boðið í kvöld-
kaffi og hefur sagt henni að væri
í þann mund að tengjast fjölskyld-
unni. Hún er dæmigerða konan úr
íslensku sveitinni, konan sem
skenkir þér í bollann og gætir þess
jið nóg sé á borðum, konan sem er
vön að þjóna gestum sínum tii borðs
en hirðir ekki um eigin þarfir.
Þannig er fyrsta myndin af
tengdamóður minni Svanhildi Sig-
fúsdóttur, tuttugu og fimm ára
gömul mynd, sem ætíð er í bak-
grunninum þegar ég hugsa til henn-
ar. Hún tók mér af ljúfmennsku og
þannig kom hún ætíð fram við mig.
Svana var barn uppvaxtar síns í
sveitinni sinni, alin upp á Höfða-
ströndinni, fyrrverandi húsfreyja á
jörðinni Gröf þar sem foreldrar
hennar höfðu áður verið ábúendur
Svana vann alla tíð hörðum hönd-
um. Áður en hún giftist starfaði
hún við búskap hjá föður sínum,
við síldarsöltun á Siglufirði og síðan
á vertíð í Eyjum þar sem hún hitti
mannsefni sitt, bóndasoninn Ólaf
Jónsson vélstjóra, ættaðan frá
Ysta- Skála undir Eyjafjöllum. Þau
fluttust norður á heimili foreldra
hennar í Gröf. Ólafur keypti síðan
helming jarðarinnar á móti Bjarna
bróður Svönu. Fyrst framan af
stundaði Ólafur sjóinn og var áfram
nokkrar vertíðir við sjómennsku í
‘Banana
Biddu um Banana Boat
ef þú vilt spara 40-60%
Þegar |xj kaupir Aloe Vera gel.
□ Hvers vegna að borga 1200 kr. fyrir kvartlítra af Aloe geli
þegar þú getur tengið sama magn af Aloe Vera geli frá
Banana Boat á um 700 kr eða tvöfatt meira magn af Banana
Boat Aloe Vera geli á 10OOkr.
0 Hvers vegna að bera á sig 2% af rotvarnarefnum þegar þú
getur fengíö 99,7% (100%) hreint Banana Boat Aloe Vera gel?
□ Banana Boat naeringarkremið Brún-án-sólar I úðabrúsa eða
með sólvörn #8.
□ Stýrðu sólbrúnkutóninum með t.d. hraövirka Banana Boai
' dökksólbrúnkuolíunni eða -kreminu eða Banana Boat
Gokten oliunni sem framkallar gyllta brúnkutóninn.
O Hefur þú prófað Naturica húðkrem'm sem allir eru að rala um,
uppskrift Bírgittu Klemo, eins virtasta húðsérfaeðings
Norðurlanda? Naturica Ort-krám og Naturica Hud-krám.
Banana Boat og Naturica fést í sólbaðsstofum, apótekum,
snyrtiv. verslunum og öllum heiisubúðum Utan Reykjavíkur.
Banana Boat E-gelið fæst líka hjá Samlðkum psoriasis-og
exemsjúklinqa.______________________________________
Heilsuval - Barónsstíg 20 Ð 562 6275
þeirra eru: 1) Jón,
f. 10.7. 1938, tann-
læknir, kvæntur
Ingu Svövu Ingólfs-
dóttur aðstoðar-
framkvæmdastjóra
umsýslusviðs Pósts
og síma, dóttir
þeirra er Hildur
Karítas, f. 24.12.
1974, háskólanemi.
2) Sigfús Arnar, f.
13.3. 1941, heilsu-
gæslulæknir á
Hólmavík. 3) Sigríð-
ur, f. 27.1. 1943,
skrifstofumaður
hjá Póstgíró, gift Þóri Hjálm-
arssyni fulltrúa hjá RARIK,
sonur þeirra er Ólafur, f. 28.5.
1982. 4) Edda Jónína, f. 24.11.
1954, barnayfirlæknir í Bergen,
gift dr. Hafliða Hafliðasyni
jarðfræðingi við Háskólann í
Bergen, þeirra börn eru Svan-
hildur, f. 3.11. 1980, Hafliði
Arnar, f. 14.10. 1985, og Ólafur
Einar, f. 3.9. 1990.
Svanhildur verður jarðsung-
in frá Hofsóskirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 14.
Vestmannaeyjum. Eftir átta ára
veru í Gröf fluttust Ólafur og Svana
til Hofsóss og bjuggu þar um ára-
bil, en hann starfaði sem vélstjóri
við frystihúsið. Árið 1951 hófu þau
að nýju búskap í Gröf og bjuggu
þar uns Ólafur lést skyndilega á
árinu 1966. Þá um haustið brá
Svana búi og var við störf við
Bændaskólann á Hólum í Hjalta-
dal, en þar var Sigfús sonur hennar
kennari. Sigríður dóttir hennar var
þar einnig við störf um tíma og
Edda, örverpið þeirra Svönu og
Ólafs, fylgdi alltaf móður sinni, en
Jón eldri sonur hennar, sem var í
námi erlendis, vann að sumarlagi í
nánd móður sinnar.
Þegar Edda var komin á fram-
haldsskólaaldur flutti fjölskyldan til
Reykjavíkur og keypti Sigfús sonur
hennar fljótlega íbúð á Hlíðarvegi
í Kópavogi, en þar var heimili
Svönu, uns erfiður óminnissjúkleiki
gerði henni ókleift að halda lengur
heimili. Svana varð þá þeirrar gæfu
aðnjótandi að fá bústað í sambýli
fyrir aldraða, síðla árs 1988, sem
frú Vigdís Jack var nýbúin að
stofna. Þar var vel hugsað um
Svönu, enda var margt líkt með
þessu sambýli og stóru sveitaheim-
ili. Þangað kom fullorðið fólk, ungl-
ingar og börn, en Svana var mikil
barnakona og félagsvera og átti því
heimilisbragurinn vel við hana. Eft-
ir að Svana flutti til frú Vigdísar
var hún fastagestur á heimili okkar
alla laugardaga og hátíðisdaga og
fannst okkur eitthvað vanta í helg-
arnar þegar hún ekki hafði lengur
heilsu til þessara heimsókna, en það
var aðeins nokkrum mánuðum áður
en hún lagðist á hjúkrunarheimili
Sunnuhlíðar síðari hluta ársins
1994. Þá hafði heilsu hennar enn
hrakað.
Ég sá fljótlega að það var engum
blöðum um það að fletta að hún
Svana var mikil atorkukona. Það
var sjaldan að henni féll verk úr
hendi. Hún prjónaði lopapeysur eins
og lifið ætti að leysa og vettlinga,
leista og annað slíkt framleiddi hún
líka svona meðan hún hellti uppá.
Vinir og ættingjar Svönu hafa oft
minnst þess hversu mikil ham-
hleypa hún var við bústörf jafnt
inni sem og úti við. Þegar hún eign-
aðist Eddu árið 1954 var Svana
orðin 46 ára, en þá gekk hún til
heyverka og annaðist innistörf sem
ekkert væri og mun heimilisfólk
ekki hafa orðið vart við þungun
hennar fyrr en hún átti ca 3-4
mánuði eftir af meðgöngunni.
Eftir að Svana fluttist á höfuð-
borgarsvæðið vann hún við ræsting-
ar í Menntaskólanum við Tjörnina.
Hætti hún því ekki fyrr en fyrsta
bamabarn hennar Hildur Karítas,
dóttir okkar Jóns, fæddist árið
1974, en þá fannst Svönu ekkert
eðlilegra en hún fóstraði hana að
deginum, enda sagðist hún vera
fegin að fá ástæðu til að hætta við
ræstingarnar.
Svana fór oft að sumri til norður
og var þá um tíma á jörð sinni
Gröf, sem nú er í eigu Sigfúsar
sonar hennar, og alltaf hafði hún
Hildi í eftirdragi. Hildur minnist
sinna bestu stunda með „ömmu
Svönu“ norður í Gröf þar sem amm-
an hljóp um móana og kenndi Hiidi
að þekkja örnefni og kennileiti. Þær
fóru upp á Hast og niður á Bakka
og Hildur fékk að heyra um gullið
sem átti að vera grafið í grennd
við bæinn. Hún sagði henni deili á
fólkinu í sveitinni og nöfnin á bæj-
unum í kring. Síðan fór Sigfús að
byggja sér hús í Gröf og þá var
Hildur aðstoðarkona ömmu sinnar
sem eldaði handa byggingamönn-
unum.
Svönu fæ ég aldrei fullþakkað
hversu nærgætin og góð amma hún
var Hildi, ein af þeim sem alltaf
hafði tíma fyrir böm og virti þau
og skildi. Innilegt samband þeirra
Hildar og ömmu hennar hélst fram
til hinstu stundar og þrátt fyrir
mikinn heilsubrest varð hún svo
hjartanlega sæl á svip þegar Hildur
faðmaði hana og strauk. Flesta
daga „kíkti,, hún aðeins á Sunnu-
hlíð til ömmu sinnar og voru það
sannarlega engar skylduræknis-
ferðir. Á tímabili nær algers
óminnis nú undir lokin þekkti hún
fáa aðra en feðginin Hildi og Jón
og sér Hildur hennar, sem er nýfar-
in til náms erlendis, á bak ömmu
þar sem festuna og innilega brosið
var alltaf að finna. Svana hafði
afar létta lund og var einlæg og
ærleg í allri sinni framkomu. Hún
var örlát kona og gestrisin og mér
fannst alltaf vera straumur ætt-
ingja og vina sem litu til hennar
eftir að hún fluttist á Hlíðarveginn
og voru systkini hennar, tengda-
fólk, bræðra- og systrabörn hennar
með eindæmum hugulsöm við hana.
Mörg þessara systkinabarna höfðu
einhvem tíma á ævinni verið í þeim
stóra hópi barna og unglinga sem
dvöldu hjá henni sumarlangt þegar
hún var húsfreyja í Gröf og gladdi
það hana alltaf jafnmikið þegar þau
sóttu hana heim.
Hún var börnum sínum einstök
móðir með gnægð glaðværðar og
hlýju og vildi allt fyrir þau gera,
viídi á öllum stundum vera veitandi
og gefandi. Hún tók svo innilega
þátt í gleði þeirra og sorgum og
meðan hún hélt fullu minni sínu var
hugurinn alltaf hjá þeim. Áreiðan-
lega hefur oft á tíðum verið Eddu
yngstu dóttur hennar, sem búsett
er í Noregi, sárt að vera svo fjarri
móður sinni í veikindum hennar,
en afar náið samband var milli
þeirra, enda var Edda aðeins 11
ára þegar hún missti föður sinn.
Við endalokin þakka ég góðri
tengdamóður 25 ára nána og ljúfa
samferð.
Inga Svava Ingólfsdóttir.
Legg ég nú bæði líf og ðnd,
ljúfi Jesú í þína hönd,
síðast þegar ég sofna fer
sitji Guðs englar yfir mér.
(Hallgr. Pét.)
Ástkær móðursystir mín Svan-
hildur Sigfúsdóttir, eða Svana eins
og hún alltaf var kölluð, hefur nú
eins pg segir hér að ofan lagt bæði
líf og önd í ljúfa hönd Jesú og ekki
er ég í vafa um að Guðs englar
sitja yfir henni. Hún andaðist í
svefni eins og hún hafði ætíð óskað
sér, með sama æðruleysi og hún
hafði lifað lífinu. Svana bjó ásamt
Ólafi Jónssyni eiginmanni sínum
að Gröf á Höfðaströnd, þar sem
talið er að Hallgrímur Pétursson
hafi fæðst. Ólafur andaðist árið
1966. Þau voru höfðingjar heim að
sækja og heimili þeirra með miklum
glæsibrag enda' sótti mikill fjöldi
gesta þau hjón heim. Oft var ég
sem krakki hjá þeim í sveit og minn-
ist aðeins sólarstunda, gleði með
glensi og gaman. Svana hafði eins
og fleiri af Grafarætt afar létta
lund, greind og skemmtileg og
minnist ég þess aldrei að hafa séð
hana skipta skapi, enda laðaði hún
alla að sér unga sem aldna.
Fyrir tæpum mánuði gistum við
systkinin í Gröf sem nú er búið að
gera upp tii mikils sóma. Það var
yndislegt að gista þar aftur og end-
urminningarnar ruddust fram. Ég
varð að ganga út að hól, þar sem
við frænkurnar Sísí, dóttir Svönu,
Jónína og Sigga Jóna höfðum okkar
bú, og gátum svo notað Eddu
yngstu dótturina fyrir barnið í
mömmuleiknum. Mest gladdi mig
þó að sjá að stóri lykillinn að bæn-
húsinu var aftur kominn á sinn stað
í eldhúsgluggann. Á hveiju sumri
kom mikill fjöldi ferðamanna til að
skoða bænhúsið og varð þá einhver
af heimilisfólkinu að fara með og
er það ógleymanlegt lítilli stúlku
þegar Svana og Ólafur treystu
henni fyrir lyklinum og hún trítlaði
á undan fullri rútu ferðamanna til
að sýna bænhúsið. En svona voru
þau bæði, létu okkur fylgjast með
og læra, en sýndu okkur krökkun-
um síðan þetta mikla traust. Á
kvöldin var oft mikið fjör og áttu
strákarnir frændur okkar ekki
minnstan þátt í því. En það var
sama hvert uppátækið var alltaf
gat Svana haft gaman af og hlegið
með. Já, hún var svo sannarlega
einstök manneskja.
Árið 1970 fluttist hún suður og
tengdist ég henni enn sterkari bönd-
um eftir að móðir mín Ingibjörg dó.
Kom ég og fjölskylda mín oft til
hennar og börnin mín löðuðust að
henni. Maður heimsótti Svönu
frænku aldrei af skyldurækni, held-
ur af því að maður hafði svo mikið
til hennar að sækja og hún átti svo
auðvelt með að gefa af sér.
Vegna vanheilsu flutti hún árið
1988 á vistheimili fru Vigdísar
Jack, og var það að mínu mati
mikil gæfa fyrir hana að lenda hjá
þeirri mætu konu sem hafði lag á
að láta Svönu líða eins og hún
væri á eigin heimili. Vigdís sagði
mér að aldrei hefði hún kynnst
geðbetri manneskju á lífsleiðinni og
segjr það ekki lítið um Svönu.
Ég kvíði nú næstu Þorláksmessu,
en sú hefð skapaðist að ég heim-
sótti Svönu alltaf þá og fannst ekki
jólin komin nema vera búin að kyssa
hana gleðileg jól. Síðasta Þorláks-
messukvöld sátum við Björn hjá
henni stutta stund, héldum í hönd
hennar og hún brosandi og glöð að
venju. Þannig munum við hana. Ég
votta börnum hennar og fjölskyld-
um þeirra, og þá ekki síst Hildi
nöfnu hennar, samúð okkar Björns
og barna okkar og bið henni Guðs
blessunar um leið og ég með sökn-
uði þakka henni allt það er hún var
mér.
Anna Sigríður.
Við andlát ömmusystur minnar
Svanhildar Sigfúsdóttur er mér ljúft
að minnast hennar. Svana eða
Svana í Gröf, eins og hún var oft-
ast kölluð af sínum nánustu vinum
og kunningjum, var ákaflega hug-
ljúf og glaðvær manneskja.
Mér hlotnaðist sú gæfa í lífinu
að fá að vera á heimili hennar og
Ólafs í Gröf á Höfðaströnd í sex
sumur sem vikastrákur í sveit.
Þau Ólafur og Svana unnu sam-
hent að öllum bústörfum og var það
ekki lítið landflæmi sem Ólafur
bætti við ræktað land jarðarinnar.
Ólafur var eljusamur maður og
ósérhlífinn í vinnu og man ég vart
eftir að hafa hitt vinnusamari mann
á lífsleiðinni.
Mörg atvik frá þessum árum eru
mér að sjálfsögðu ógleymanleg,
eins og dillandi hlátur þeirra systra
í eldhúsinu þegar Gunna og Garðar
komu á hvíta og bláa Willys-jeppan-
um frá Hofsósi í síðdegiskaffi á
sunnudögum.
Þegar Óiafur féll frá og Svana
brá búi flutti hún að Hólum í Hjalta-
dal til Sigfúsar sonar síns og var
ég þar part úr sumri hjá henni og
aðstoðaði Sigfús við jarðvegsrann-
sóknir víðsvegar í Skagafirði.
Fyrstu árin eftir að Svana flutti
í Kópavoginn bjó hún Sigfúsi syni
sínum og Eddu dóttur sinni heimili
að Hlíðarvegi 30, en Jón sonur
hennar er með tannlæknastofu í
sama húsi. Sigfús er nú læknir á
Hólmavík, Edda er læknir í Nor-
egi, Sigríður er skrifstofumaður og
Jón rekur tannlæknastofu á Hlíðar-
veg 30 eins og áður hefur komið
fram.
Heimsóknir mínar urðu stopulli
eftir því sem árin liðu, en gestrisn-
in og móttökurnar ævinlega jafn-
veglegar og áður.
Seint gleymist það þegar sjö ára
drengur lærði að halda rétt á hrífu
„niðri á bökkunum“ þegar unnið
var í kvöidsólinni við að taka saman
hey.
Sólin litaði allt í eldrauðum
bjarma og var sem fjöllin loguðu,
en sólarlag við Skagafjörð er með
því fegursta hér á jörð.
Nú er hún Svana mín komin á
leiðarenda og mun minningin um
hana ávallt vera umvafin sólargeisl-
um jafnt í huga mínum sem og
þeirra er nutu þeirra gæfu að kynn-
ast henni.
Guð blessi minningu þina og
þakka þér fyrir það veganesti sem
ég hlaut frá heimili þínu.
Björn Sverrisson,
Stykkishólmi.
Minningar sem streyma fram við
andlát Svönu frænku eru bjartar
og hugljúfar. Hún var móðursystir
mín, dóttir Sigfúsar Hanssonar og
Önnu Jónínu Jósafatsdóttur sem
lengst af bjuggu í Gröf á Höfða-
strönd. Svana var 11 ára þegar afi
og amma fluttu frá Brekkum að
Hofi á Höfðaströnd en árið 1918
brann bærinn ofan af þeim. Ingi-
björg móðir mín sagði mér frá þess-
um tíma og reyndi að lýsa þeim
erfiðleikum sem foreldrar þeirra
urðu að takast á við með stóran
barnahóp. Árið 1921 flytja þau að
Gröf þar sem að Svana átti sín
unglingsár. Ekki var á þessum
árum um að ræða skólagöngu um-
fram venjulega barnafræðslu en
amma kom systrunum í vist bæði
að Hólum í Hjaltadal og síðar til
Reykjavíkur og Vestmannaeyja.
Þar lærðu þær hagnýt heimilisstörf
sem kom sér vel síðar á lífsleiðinni
þegar þær stofnuðu eigin heimili.
Svana fór snemma að leita vinnu
utan heimilis, hún fór til Siglufjarð-
ar og vann þar bæði á sumrin í
síldinni og við beitningar hjá Ey-
þóri Hallssyni og Skafta Stefáns-
syni en þeir voru kunnir athafna-
menn sem fluttu til Siglufjarðar af
Höfðaströnd. Hún var í vist í Vest-
mannaeyjum þegar hún kynnist
Ólafi Jónssyni frá Hvammi undir
Eyjafjöllum sem hún gekk að eiga.
Samband okkar var mikið við fjöl-
skylduna í Gröf og þegar elsti son-
ur okkar komst á þann aldur að
geta farið í sveit tók Svana hann
að sér og hjá henni var hann í sex
sumur. Hún var einstaklega barn-
góð, kát og fjörug og hafði sérstaka
eiginleika til að láta öllum líða vel
í návist sinni. Svana hafði mjög
fallega söngrödd og söng í kirkju-
kórnum á Hofsósi í mörg ár, oft
var. líka tekið lagið í Gröf þegar
gesti bar að garði, en þau hjón
voru einstaklega gestrisin og góð
heim að sækja. Leituðu börn sem
voru í sveit hjá þeim til hennar fram
á fullorðinsár. Ég man hvað Svana
var ánægð þegar rafmagnið kom í
sveitina og hún fékk rafmagnselda-
vél, því miður fékk hún ekki að
njóta þess lengi. Síðustu ár Svönu
voru henni erfið, en seinasta skipti
sem ég heimsótti hana á dvalar-
heimilið hjá Vigdísi ætlaði hún svo
sannarlega að hella upp könnuna
handa okkur eins og hún var vön
að gera í sveitinni. Eg á góðar og
bjartar minningar um frænku mína
og vil að leiðarlokum þakka fyrir
allar góðar stundir. Útför hennar
verður frá Hofsóskirkju í dag en
hún verður jarðsett við hlið Ólafs í
Gröf, þar sem sólarlagið er hvergi
fegurra í Skagafirði.
Við Auður sendum börnum,
tengdabörnum og barnabörnum
innilegar samúðarkveðjur. Blessuð
veri minning hennar.
Sverrir Sveinsson.