Morgunblaðið - 06.06.1996, Blaðsíða 56

56 FIMMTUDAGUR 6. JÚNÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
TIL BLAÐSINS
Grettir
Ferdinand
Kringlan 1103 Reykjavík • Sími 5691100 • Símbréf 569 1329
• Netfang: Iauga@mbl.is
SAMVINNUSKÓLINN á Bifröst.
Ævinám og búseta
Frá Ólafi H. Jóhannssyni:
í EINA tíð taldist það merki um
óstöðugleika ög hringlandahátt að
skipta oft um vinnu. Hver og einn
valdi ævistarf sem hann bjó sig
undir, annaðhvort með skólagöngu,
oftast stuttri, eða með því að ganga
í smiðju eldri kynslóðar og læra
handtökin, starfsviðhorf og ýmis
þau siðrænu gildi sem störfum
fylgja. Komnir í fullorðinna tölu
stunduðu menn svo starf sitt þar
til ytri aðstæður hömluðu, þá komu
sjómenn í land og bændur fluttu á
mölina, hvort tveggja oftast af illri
nauðsyn, og verslunarmenn fengu
gullúr eftir 50 ára starf hjá vinnu-
veitanda sínum.
Á okkar tímum er annað uppi á
teningnum. Það er nánast að verða
regla að hver og einn skiptir um
starf nokkrum sinnum á ævinni.
Þá má einnig fastlega búast við að
starf sem sinnt er taki svo veiga-
miklum breytingum að ærnum tíma
þurfi að verja til að halda hæfni
sinni við. í ljósi þessa er ekki að
ófyrirsynju að Evrópusambandið
hefur tileinkað árið 1996 símenntun
og fullorðinsfræðslu, því margt
bendir til að símenntun verði viðtek-
inn lífsmáti á næstu árum og sé
raunar þegar orðin það.
Ástæður þessarar þróunar eru
margar og samofnar. Að hluta til
má rekja þær til viðhorfa tii alþýðu-
fæðslu sem eiga sterka hefð á Norð-
urlöndum. Auðugt líf er eftirsókn-
arvert og í menntun sækja menn
lífsfyllingu og Iífsnautn. í þekkingu
er líka fólgið visst vald á umhverf-
inu og svo verður bókvitið í askana
látið segja hagspekingarnir — því
menntun er fjárfesting. Önnur
ástæða er mjög breytt aldursskipt-
ing meðal vestrænna þjóða. Eldra
fólki fjölgar hlutsfallslega og þeir,
sem hafa þegar hlotið nokkra
menntun, sækjast eftir að halda
henni við og auka. í þriðja lagi má
nefna örar breytingar á sviði at-
vinnulífs. Nýjar atvinnugreinar
ryðja þeim eldri úr vegi og í grónum
atvinnugreinum breytist verklag og
vinnubrögð og ýmis störf eru
óbundin af föstum vinnustað og
má þess vegna stunda frá eldhús-
króknum heima.
Fullorðinsfræðslu má skipta í
þrjú meginsvið. Eitt miðar að því
að viðhalda starfshæfni og afla
nýrrar. Einstakar starfsgreinar svo
og samtök launafólks og atvinnu-
rekenda bera hita og þunga af full-
orðinsfræðslu á þessu sviði. Annað
svið miðar að því að veita starfs-
menntun og starfsréttindi. Stór
hópur fullorðins fólks er án form-
legrar starfsmenntunar og leitar í
auknum mæli eftir sérhæfðri starfs-
menntun til að auka möguleika sína
í samkeppni um þau störf á vinnu-
markaði sem eftirsóttust eru. Þriðja
sviðið er svo það sem kenna má við
almenningsfræðslu þar sem marg-
vísleg námskeið um flest er nöfnum
tjáir að nefna eru í boði og miða
að því með einhveijum hætti að
koma til móts við óskir manna um
að nýta frítíma sinn til að auðga
tilveruna.
Af framansögðu má sjá að mennt-
un er ekki lengur tengd æsku- og
ungdómsárum, heldur er hún mikil-
vægur þáttur ævina á enda. Fyrir
nokkrum áratugum hefði verið nær
óhugsandi að tengja tómstundastarf
við aðra en börn og unglinga. Nú
er margvíslegt tómstundastarf
ómissandi þáttur í tilveru eldri borg-
ara sem skapa sér þannig sjálfir
nýja kosti til lífsnautnar.
Margt ræður vali manna á bú-
setu; fjölbreyttir kostir í atvinnulífi,
góðar menntastofnanir, trygg
heilsugæsla og fjölskrúðugt menn-
ingarlíf skipa þar stóran sess. Þess-
ir þættir eru með ýmsu móti inn-
byrðis tengdir og styðja hver ann-
an, svo erfitt getur reynst að greina
orsök og afleiðingu.
Hin mikla byggðaröskun sem
orðið hefur hér á landi undanfarin
ár hefur orðið mörgum áhyggju-
efni, ekki síst þeim sem utan þétt-
býlisins við Faxaflóa búa. Reynt
hefur verið að snúa þessari þróun
við eða að minnsta kosti draga úr
hraða hennar. í þeirri viðleitni er
þá litið til þáttanna sem að framan
voru nefndir.
Vestlendingar leggja eitt lóð á
þessa vogarskál föstudaginn 7. júní
en þá verður haldin ráðstefna að
Samvinnuháskólanum Bifröst sem
fjallar um fullorðinsfræðslu og sí-
menntun út frá margvíslegum sjón-
arhornum. Þar munu fulltrúar frá
atvinnulífi, menntastofnunum og
íbúum svæðisins reifa skoðanir sín-
ar og leggja fram hugmyndir um
hvernig treysta má stoðir fjöl-
breyttra atvinnuhátta og auðugs
mannlífs í heimahéraði. Er þess að
vænta að áhugasamir leggi leið sína
að Bifröst þennan dag og taki þar
þátt í að móta umhverfi sitt og
aðstæður.
ÓLAFUR H. JÓHANNSSON,
endurinenntunarstjóri
Kennaraháskóla Islands
Stakkahlíð, Reykjavík.
Allt efni sem birtist ( Morgunblaðinu og Lesbók verður framvegis varðveitt í
upplýsingasafni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu það-
an, hvort sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu
efni til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.