Morgunblaðið - 26.10.1997, Blaðsíða 26

26 SUNNUDAGUR 26. OKTÓBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ

Morgunblaðið/Þorkell
GUÐMUNDUR Karlsson, framkvæmdastjóri Umbúðamiðstöðvarinnar hf.
HEILDARLA VSN
íUMBVÐUM
VIÐSKIPri MVINNULÍF
Á SUNNUDEGI
►GUÐMUNDUR Karlsson, framkvæmdastjóri Umbúðamiðstöðv-
arinnar hf., fæddist að Grafarholti við Vesturlandsveg 1952 og ólst
upp í Reykjavík. Að loknu skyldunámi lærði Guðmundur rafvirkjun
og fór í undirbúnings- og raungreinadeild Tækniskóla íslands að
loknum samningstíma hjá meistara. Að loknu námi í TÍ 1976 lærði
Guðmundur véla- og rekstrarverkfræðið við Háskóla íslands og lauk
prófi 1981. Næstu árin vann Guðmundur við rekstrarráðgjöf hjá
Hannarri hf. og var með eigin verkfræðistofu um tíma. Hann var
ráðinn framkvæmdastjóri Umbúðamiðstöðvarinnar hf. árið 1990 og
hefur gegnt því starfi síðan.
UMBÚÐAMIÐSTÖÐIN hefur fyrst og fremst framleitt
umbúðir utan um sjávarafurðir.
eftir Guðna Einarsson.
IGENDASKIPTI urðu á
Umbúðamiðstöðinni hf. í
íyrra. Prentsmiðjan Oddi
hf. keypti 78% hlut Sölu-
miðstöðvar hraðfrystihúsanna og
hluti ýmissa smærri hluthafa, alls
93%. Síðan hefur Oddi aukið hlut
sinn enn meir og á nú fyrii-tækið
nánast einn. í kjölfar eigendasldpt-
anna fylgdu ýmsar breytingar. Nú
er að ljúka mikiili þróunarvinnu
varðandi framleiðslu umhverfis-
vænna umbúða um matvæli og mun
þar vera um heimsnýjung að ræða.
Þá er Umbúðamiðstöðin komin út í
hótelrekstur, þó ekki fyrir hvfldar-
þurfi ferðamenn heldur er hér um
að ræða svonefnt vöruhótel fyrir
umbúðir og vörur af þeim toga.
Stofnuð af SH
Umbúðamiðstöðin var stofnuð
árið 1964 af Sölumiðstöð hrað-
frystihúsanna (SH) og fyrirtækjum
innan þeirra sölusamtaka. í upp-
hafi voru hluthafar um 70 talsins.
Þegar fyrirtækið var stofnað var
Kassagerð Reykjavíkur ráðandi á
umbúðamarkaði hér á landi. Guð-
mundur Karlsson framkvæmda-
stjóri segir að Umbúðamiðstöðin
hafi í og með verið stofnuð til að
menn yrðu ekki of háðir einum
framleiðanda umbúða.
Fljótlega eftir stofnunina var
hafist handa við að reisa verk-
smiðjuhús að Héðinsgötu 2, í næsta
nágrenni við aðalkeppinautinn, og
umbúðaframleiðslan hófst árið
1966. Þá var meðal annars keypt
fjögurra lita prentvél, sem prentar,
sker og mótar öskjur, og er hún
enn í fullri notkun. Fyrstu árin
fékkst Umbúðamiðstöðin fyrst og
fremst við framleiðslu á öskjum
fyrir frystar sjávarafurðir. Arið
1993 hóf Umbúðamiðstöðin fram-
leiðslu á ytri umbúðum eða pappa-
kössum úr innfluttum bylgjupappa.
Einnig er nokkuð flutt inn af til-
búnum pappakössum.
Fjölgun viðskiptavina
Fyrstu áratugina voru SH-fyrir-
tæki langstærsti viðskiptavinahóp-
ur Umbúðamiðstöðvarinnar. Guð-
mundur nefnir til dæmis að árið
1990 var veltan 313 milljónir og
73% af framleiðslu fyrirtækisins
foru til SH og skyldra fyrirtækja.
Arið 1995 var veltan orðin tæpar
540 milljónir króna og keyptu SH
fyrirtæki um 45% af framleiðsl-
unni. Veltuaukningin kom því að
langmestu leyti frá viðskiptum við
fyrirtæki utan Sölumiðstöðvar
hraðfrystihúsanna. Þessi breikkun
á hópi viðskiptavina gerði að verk-
um að fyrirtækið varð eftirsóknar-
vert. „Fyrirtækið var þá búið að
sanna sig á almennum markaði og
orðið verðmætt," sagði Guðmund-
ur. „Meðan Sölumiðstöðin var ráð-
andi viðskiptavinur var fyrirtækið
ekki eins eftirsóknarvert fyrir
óskylda aðila.“
Viðskiptavinahópurinn hefur
stækkað í kjölfar þess að Oddi
eignaðist fyrirtækið. Meðal við-
skiptavina nú eru framleiðendur
sjávarafurða, bæði innan stóru
sölusamtakanna SH og IS, auk
fjölda aðila sem framleiða undir
eigin merki. „Breytingin er sú að
við tengjumst ekki lengur neinum
hagsmunaaðila í sjávarútvegi,“
segir Guðmundur. „Sumir hafa
haft orð á því að þeir þurfi ekki
lengur að bretta upp kragann þeg-
ar þeir koma hingað!"
Velta Umbúðarmiðstöðvarinnar
í fyrra var 590 milljónir króna og
er reiknað með um 600 milljóna
króna veltu í ár. Hjá fyrirtækinu
starfa nú um 60 manns.
Sérhæfð umbúðagerð
Auk umbúðaframleiðslu hefur
Umbúðamiðstöðin einnig annast
almennt prentverk og prentaði
bækur, tímarit og fleira. Eftir að
Oddi hf. eignaðist Umbúðamiðstöð-
ina hefur fyrirtækið snúið sér nær
alfarið að umbúðagerð, að sögn
Guðmundar. Hann segir að véla-
kostur Umbúðamiðstöðvarinnar
miðist fyrst og fremst við magn-
framleiðslu. Bæði eru framleiddar
staðlaðar umbúðir, sem margir
geta notað, og sérmerktar.
Fjölbreyttari viðskiptavinahópur
og nýjar vörutegundir í sjávarát-
vegi hafa kallað á sívaxandi úrval
umbúða. Til dæmis nefnir Guð-
mundur að fyrir fimm árum voru
prentaðar tvenns konar umbúðir í
tveimur litum fyrir fiskafurðir á
Frakklandsmarkað. Nú eru prent-
aðar um 30 tegundir af öskjum,
hver í 5-7 litum, fyrir sama mark-
að. „Kröfur til útlits og frágangs
umbúða hafa aukist mikið,“ sagði
Guðmundur. „Þar til viðbótar hafa
komið sérmerktar umbúðir, jafnvel
merktar tilteknu skipi sem frystir
aflann úti í sjó.“
Um 80% af umbúðaframleiðsl-
unni eru fyrir sjávarátveginn.
Ástæða þess háa hlutfalls er fyrst
og fremst sú að þar er verið að
framleiða umbúðir utan um vöru
sem fer á erlenda markaði. „Fyrir-
tæki sem pakka fyrir innlendan
markað framleiða svo miklu minna
en hægt er að gera fyrir erlendan
markað,“ segir Guðmundur.
Stór hluti af framleiðslu Um-
búðamiðstöðvarinnar er því beint
eða óbeint til útflutnings og hefur
fyrirtækið skilgreint markaðs-
svæði sitt. „Við reynum að vinna á
Norður-Atlantshafssvæðinu,“ segir
Guðmundur. „Við seljum umbúðir
á Nýfundnalandi til skipa sem eru
þar á rækjuveiðum. Þegar þau svo
halda til veiða við Svalbarða eða í
Smuguna þá liggur ísland vel við
að koma hér og taka umbúðir.“
Skammur afgreiðslufrestur
Páll E. Pálsson, í markaðsdeild
Umbúðamiðstöðvarinnar, sagði
svolítið á reiki hvernig íslensk fyr-
irtæki skilgreindu útflutning. „Við
lítum ekki á það sem útflutning að
selja innlendum framleiðanda sjáv-
arafurða umbúðir utan um fisk,
þótt fiskurinn sé síðan seldur til út-
landa. Hins vegar seljum við einnig
umbúðir beint til útlanda, umbúðir
sem eru notaðar þar til pökkunar.
Slíkt köllum við útflutning og nem-
ur hann nú um 13% af framleiðslu
okkar og fer vaxandi." Mest af um-
búðum sem selt er til útlanda fer til
fyrirtækja í íslenskri eigu og eru
staðsett í Bandaríkjunum og Bret-
landi. Eins er nokkuð selt af um-
búðum til Noregs og Þýskalands,
auk Kanada og Nýfundnalands en
þar er Umbúðamiðstöðin með
)
>
y
>
i
i
>
I
9
I
L