Morgunblaðið - 13.06.1998, Blaðsíða 10

10 LAUGARDAGUR 13. JÚNÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Kjartan Gunnarsson fyrrv. formaður bankaráðs Landsbankans
Hæstiréttur
Skriflegir ráðningarsamning-
ar höfðu aldrei verið gerðir
1 GREINARGERÐ Jóns Steinars
Gunnlaugssonar hrl., um réttarstöðu
þriggja fyrrverandi bankastjóra
Landsbankans, kemur m.a. fram að
einn þeiiTa, Halldór Guðbjarnason,
hafí óskað eftir því við tvo banka-
ráðsformenn á árunum 1991-1997 að
gerður yrði við sig skriflegur starfs-
samningur en það hafí ekki borið ár-
angur. Kjartan Gunnarsson, fyrrv.
formaður bankaráðs Landsbankans,
var spurður hvers vegna þetta hafi
ekki verið gert. „Það lá fyrir með
fullnægjandi hætti hver starfskjör
bankastjóranna voru þegar ég kom í
bankaráðið sem varaformaður þess
1992. Átti þetta bæði við um laun,
þóknanir, bifreiðakostnað, síma-
kostnað, ferðakostnað og fastar
risnugreiðslur bankastjóranna og
lög mæltu fyrir um ráðningu þeirra
og uppsögn," segir Kjartan.
„Ráðningakjör þeirra voru á allra
vitorði. Eg lagði hins vegar fyrst til
1993 að það yrðu gerðar mjög veru-
legar breytingar á ráðningakjörum
bankastjóranna. Það náðist ekki
samstaða um það í bankaráðinu,"
segir Kjartan.
Allt lá ljóst fyrir
um kjör bankastjóranna
„Þetta, að allt lá ljóst fyrir um kjör
bankastjóranna og umræður fóru
fram um breytingar á þeim, leiddi til
þess að ekki þótti öllu skipta að
formlegur skriflegur ráðningar-
samningur yrði gerður. Enda giltu
um bankastjórana sérstök lagafyrir-
mæli og þeim höfðu verið sett mjög
ítarleg erindisbréf þar sem gerð var
grein fyrir starfsskyldum þeÚTa.
Seint á árinu 1997 lá fyrir samkomu-
lag um nýtt fyrirkomulag í launamál-
um bankastjóranna í samræmi við
tillögu mína frá 1993 og var það fyr-
irkomulag síðan lagt til grundvallar í
samningum við bankastjórana þegar
þeir voru ráðnir til starfa sem
bankastjórar í hinum nýja hlutafé-
lagsbanka Landsbanka íslands hf.“
„Eftir því sem ég best veit, höfðu
aldrei verið gerðir skriflegir ráðn-
ingarsamningar við bankastjóra í
Landsbankanum, að minnsta kosti
ekki á þessari öld,“ sagði Kjartan
ennfremur. Hann benti einnig á að
ráðningarkjör bankastjóra í Lands-
bankanum, líkt og í öðrum ríkisvið-
skiptabönkum, höfðu margsinnis
verið upplýst opinberlega í svörum
bankanna við fyrirspurnum á Al-
þingi. „Og það var út af fyrir sig ekki
um það að ræða að bankstjórarnir
væru að kvarta undan kjörum sín-
um,“ segir Kjartan.
Björgvin Vilmundarson, fyrrv.
bankastjóri, segh- í bréfi til Jóns
Steinars Gunnlaugssonar að á árum
áður og allt fram til ársins 1993 hafí
formaður bankaráðs staðfest ferða-
kostnaðarreikninga bankastjóra með
áritun sinni. Kjartan Gunnarsson
var varaformaður bankaráðsins á ár-
unum 1992 og 1993 í veikindaleyfi
þáverandi formanns, Eyjólfs K. Sig-
urjónssonar. Aðspurður hversvegna
áritunum á ferðakostnaðaireikninga
bankastjóra var hætt segir Kjai-tan:
„Eg tók sæti í bankaráði Lands-
banka íslands í ársbyrjun 1992 og þá
sem varaformaður þess. Eyjólfui' K.
Sigurjónsson var formaður en var
fjarverandi vegna veikinda. Sam-
kvæmt gögnum Landsbanka íslands
áritaði Eyjólfur K. Sigurjónsson síð-
ast ferðakostnaðarreikning banka-
stjóra í nóvember 1991. En eftir það
áritaði Björgvin Vilmundarson, sem
var formaður bankastjórnar frá
1991, alla ferðakostnaðarreikninga
bankastjóranna þriggja.
Mér var aldrei gerð grein fyrir
því, hvorki af Eyjólfi K. Sigurjóns-
syni né bankastjórum, að tíðkast
hefði að formaður bankaráðs sam-
þykkti ferðareikninga bankastjóra.
Þegar ég tók við formennsku í
bankaráðinu 1994 komu heldur ekki
fram neinai' slíkar upplýsingar né
var ég nokkru sinni beðinn að árita
ferðakostnaðarreikninga banka-
stjóra. Endurskoðendur bankans
hafa heldur aldrei nefnt þetta atriði
og það kom ekki fram í þágildandi
skriflegum reglum um ferðakostnað
bankastjóra og annarra starfsmanna
bankans," sagði Kjartan.
Umhverfislistaverki stolið
100 KÍLÓA málmhliði var stolið
af umhverfislistasýningunni
„Strandlengjan“ sem nú stendur
yfir við strandlengju Fossvogs og
Skerjaíjarðar í Reykjavík. Hliðið
er hluti af verkinu „Annaðhvort
eða“ sem Nana Petzet og Ólafur
Gíslason eru höfundar að.
Isleifur Friðriksson járnsmiður
smíðaði hliðið og segir að því hafi
verið stolið þar sem það lá og beið
uppsetningar.
„Ég fór með hliðið í Fossvogs-
kirkjugarð að kvöldi hvítasunnu-
dags, skildi það eftir og ætlaði að
koma morguninn eftir og setja
það upp. Þegar ég kom á staðinn
morguninn eftir var það hins veg-
ar horfið. Ég hélt fyrst að vinur
minn væri að stríða mér en svo
var ekki. Ég hóf þá mikla leit að
hliðinu, sem er 100 kíló að þyngd
og ekki auðvelt að ferðast með,
en fann það hvergi.“
ísleifur hefur enn ekki fundið
hliðið, en hann lagði í það mikla
vinnu. Hann átti ekki annan kost
en að smíða nýtt málmlilið sem
hann lauk við á tæpum tveimur
sólarhringum með sleitulausri
vinnu, svo það yrði tilbúið fyrir
opnun sýningarinnar sl. sunnu-
dag. Seinna hliðið, sem er inun
óvandaðra að sögn Isleifs, stendur
nú á sýningunni en ekkert hefur
bólað á upphaflega hliðinu, sem
Isleifur vonar þó enn að verði
skilað.
Unnið að úrbótum
á Hótel Valhöll
HEILBRIGÐISYFIRVÖLD á Suð-
urlandi gerðu í gærmorgun úttekt á
Hótel Valhöll á Þingvöllum. Veitinga-
leyfi var útrunnið og heilbrigðisyfir-
völd höfðu farið fram á ýmsar úrbæt-
ur áður en það fengist endumýjað.
Alvarlegust voru ft'árennslismál
en samkvæmt upplýsingum frá Birgi
Þórðarsyni, heilbrigðisfulltrúa á
Suðurlandi, er ófagurt um að litast
þar sem allt skólp frá hótelinu renn-
ur nánast óhreinsað út í Öxará.
Innanhúss þurfti einnig að endur-
nýja og lagfæra bæði í eldhúsi og
gistirými. Birgir sagði Valhallar-
menn nú búna að lagfæra flest í sam-
ræmi við athugasemdir heilbrigðis-
yfirvalda og þeir hafi frest til 18.júní
til að skila inn teikningum af viðeig-
andi fráveitukerfi. Heilbrigðisyfir-
völd geri því ekki athugasemd við
endumýjun reksti-ar- og veitinga-
leyfis, það sé svo í höndum sýslu-
manns að veita leyfið.
Morgunblaðið/Ragnar Axelsson

sýknar mann
af nauðgun-
arákæru
HÆSTIRÉTTUR mUdaði á
fimmtudag dóm yfir manni sem var
fundinn sekur í Héraðsdómi Reykja-
ness um líkamsárás og nauðgun á
sambýliskonu sinni. Hæstiréttur
dæmdi manninn sekan um líkams-
árás en sýknaði hann af ákæra um
nauðgunina. Sýknunin var m.a.
byggð á því að ekki þyki nægilega
sannað að um nauðgun hafi verið að
ræða.
Manninum og konunni vai'ð sund-
urorða aðfaranótt 31. júlí 1997.
Afleiðingar rifrildisins urðu þær að
maðurinn missti stjóro á skapi sínu
og bitnaði það á sambýliskonu hans
auk innanstokksmuna. Hann veitti
henni líkamsmeiðsl sem merki fund-
ust um við læknisskoðun á Sjúkra-
húsi Reykjavíkur, en þangað leitaði
konan daginn eftir. Eftir að maður-
inn hafði beitt konuna harðræði
hafði hann samfarir við hana í svefn-
herbergi þeiira. Maðurinn segir þær
hafa verið með samþykki konunnar.
I héraðsdómi var ákærði fundinn
sekur um nauðgun, en Hæstiréttur
féllst á niðurstöðu minnihluta dóm-
enda í héraði að ákærði skyldi sýkn-
aður af nauðgunarákæra vegna þess
að varhugavert væri að álykta „að
fram sé komin nægileg sönnun þess,
að nauðgun hafi átt sér stað“. Ér sú
niðurstaða byggð á því að „ofbeldi
ákærða virðist hafa einkennst af
reiði fremur en hinu að hann hafi
viljað neyta þess að knýja kæranda
tii samfara". Konan bar heldur ekki
neina áverka eftir samfarirnar. Auk
þessa var í dómsúrskurði litið til
þess sem aðiiar málsins sögðu um
samband sitt fyrir og eftir atburð-
inn, en maðurinn og konan reyndu
að taka upp sambúð á ný í apríi síð-
astliðnum þó óvíst sé nú um fram-
hald sambandsins.
Á sér engar málsbætur
Maðurinn var hins vegar fundinn
sekur um líkamsárás. I dómi Hæsta-
réttar segir að hann eigi sér engar
málsbætm- og að atlagan hafi verið
gróf. Refsing er þriggja mánaða
fangelsi, en rétt þykir að fresta
fullnustu tveggja mánaða og fellur
hún niður að tveimur áram liðnum,
haldi maðurinn almennt skilorð.
Hann er dæmdur til að greiða kon-
unni 150.000 kr. í miskabætur með
vöxtum og 30.000 kr. í málskostnað.
Honum ber einnig að greiða ailan
kostnað sakarinnar í héraði og fyrir
Hæstarétti að 3/5 hlutum, þar með
talin saksóknarlaun í ríkissjóð,
200.000 kr., og málsvarnarlaun skip-
aðs verjanda síns, Björgvins Þor-
steinssonar hrl., í heild 200.000
krónur. Bogi Nilsson sótti málið fyr-
ir hönd ákæravaldsins. Málið
dæmdu hæstaréttardómararnir Pét-
ur Kr. Hafstein, Garðar Gíslason,
Haraldur Henryson, Hjörtur Torfa-
son og Hrafn Bragason.
Lögmaður Sverris Hermannssonar um greinargerð Jóns Steinars Gunnlaugssonar
Áfellisdómur á vinnubrögð
Ríkisendurskoðunar
„ÁLITSGERÐ Jóns Steinars Gunn-
laugssonar er að mínu mati áfellis-
dómur yfir vinnubrögðum Ríkisend-
urskoðunar og styður kröfu umbjóð-
anda míns um að málið skuli tekið
upp að nýju,“ sagði Ásgeir Þór Áma-
son hrl. og lögmaður Sverris Her-
mannssonar, fyrrverandi banka-
stjóra Landsbankans, aðspurður um
skoðun sína á álitsgerð Jóns Steinars
fyrir bankaráð Landsbankans.
Ásgeir bendir á að í álitsgerðinni
segi Jón Steinar það augijóst að
bankastjórarnir hafi sagt störfum
sínum lausum vegna þeirrar óvægnu
almennu umfjöllunar um málefni
bankans sem fram hafi farið í land-
inu og átti rót sína að rekja til þeirra
málefna sem um er fjallað í greinar-
gerð Ríkisendurskoðunar.
„Þama er staðhæft að greinar-
gerðin sé þess valdandi að banka-
stjórarnir þurftu að segja upp. Mér
finnst það mjög athyglisvert og það
kemur fram á einum fimm stöðum í
álitsgerðinni áfellisdómur yfir starfs-
aðferðum við endurskoðun bank-
ans,“ sagði Ásgeir.
Sem dæmi um það nefndi hann
þar sem segir að.....þeir aðilar sem
endurskoðuðu reikninga bankans
höfðu tilefni til að bregðast við hafi
þeim þótt útgjöld tortryggileg og þá
vegna ófullnægjandi frágangs fylgi-
skjala". Annað dæmi segir hann vera
varðandi veiðiferðirnar þar sem seg-
ir að ekki sé ástæða til að efast um
að „svipaðir starfshættir muni hafa
tíðkast um langan aldur í starfsem
bankans", og ennfremur nefnir Ás-
geir dæmi þar sem fjallað er um
reglur um risnukostnað eftir að aflað
hafði verið upplýsinga hjá nokkrum
stofnunum, þar sem segir: „Af þess-
um svöram virðist mega ráða, að sá
háttur sem var við Landsbanka Is-
lands, þ.e.a.s. að ekki væri starfað
eftir skráðum reglum á þessu sviði,
hafi verið sá sami og á var hafður við
sambærileg opinber fyrirtæki og
stofnanir." Ásgeir nefnir og dæmi
þar sem í greinargerðinni er fjallað
um risnukostnað og segir: „Hins
vegar er sjálfsagt ljóst að þetta hafi
tíðkast við bankann um langan aldur
án mikilla athugasemda af hálfu
þeirra aðila, sem annast hafa eftirlit
með bókhaldi og reikningsskilum
bankans."
Álitsgerð styður vanhæfi
ríkisendurskoðanda
Ásgeir segir að sá sem samdi
greinargerðina, sem varð þess vald-
andi að bankastjórarnir sögðu af sér,
hafi verið sami aðili og átti að sjá um
endurskoðun í bankanum. „Þess
vegna er álitsgerð Jóns Steinars
áfellisdómui' yfir vinnubrögðum Rík-
isendurskoðunar. Ennfremur átti
Ríkisendurskoðun samkvæmt Iögum
að þekkja starfsvenjur í bankanum.
Þetta styður það líka að ríkisendui'-
skoðandi var vanhæfur í upphafi til
verksins,“ sagði Ásgeir ennfremur.
Hann upplýsti einnig að fyrir for-
sætisnefnd Alþingis lægi bréf sitt frá
2. júní þar sem synjun Ríkisendur-
skoðunar á endurupptöku málsins er
skotið til forsætisnefndarinnar.
Sagði hann nefndina þurfa að taka á
því máli. Ásgeir sagði að bankastjór-
arnir væru fórnarlömb uppþots og sá
sem því hefði valdið væri nú bei' að
óvönduðum vinnubrögðum.
Aðspurður um kostnað við Sví-
þjóðarferð Svems Hermannssonar í
apríl sagði lögmaðurinn að málið
væri uppgert. Nýju reglurnar frá 27.
janúar 1998 hafi ekki lotið að breyt-
ingum á þeim starfsvenju í bankan-
um að hann legði út fyrir öllum
ferðakostnaði sem væri síðan gerður
upp eftir heimkomu. Sú hefði verið
raunin í tilviki Svíþjóðarferðar
Sverris.