Morgunblaðið - 31.12.1999, Blaðsíða 61

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Kreppa í kaup-
skipaútgerð
SKIP eru afkasta- og
burðarmestu sam-
göngutæki veraldar.
Þess vegna eru kaup-
skip undirstaða versl-
unar og viðskipta í
heiminum. Um mis-
muninn á afkastagetu
kaupskipa og vöru-
flutningaflugvéla er
eftirfarandi dæmi:
Hinn 23. desember sl.
kom til landsins nýtt
leiguskip Eim-
skipafélags Islands,
Mánafoss, sem er lítið
skip á mælikvarða
kaupskipastóls heims.
Burðargeta þess er 5.575 tonn, sem
það getur flutt á um 4 dögum frá
næstu Evrópulöndum til Islands. Ef
leysa á sama flutningsmagn af hendi
með C-130H flugvél, sem er með
stærri vöruflutningavélum sem nú
fljúga, þarf hún að fara 234 ferðir
milli íslands og Evrópu. Miðað við að
unnt væri að fljúga tvær ferðir á sól-
arhring, með viðhaldi og áhafna-
skiptum tæki það C-130H rúmlega 3
mánuði að koma sama flutningi til
landsins. Ekki verður hér reynt að
reikna mismuninn á kostnaði á tonn/
pr. mílu í þessum flutningum.
Það eru starfandi um 450.000 skip-
stjórnarmenn á kaupskipaflota
heimsins. Nú þegar er áætlað að um
25.000 skipstjómarmenn vanti til að
fylla lausar stöður. A næsta ári er
áætlað að það muni vanta 32.000
skipstjórnarmenn og um 45.000
menn árið 2005. Ástæðan er hratt
minnkandi nýliðun í stéttinni og
hækkandi meðalaldur þeirra sem eru
við störf innan greinarinnar (á Is-
landi er meðalaldur skipstjóra og
stýrimanna á kaup- og varðskipaflot-
anum 46 ár). Þetta gerist þrátt fyrir
að bylting í rafeinda- og tölvutækni
um borð í skipum hafi gert útgerðum
fært að fækka mönnum í áhöfn. Til að
sigla framhjá þessum vanda og öðr-
um þröskuldum á vegi harðnandi
samkeppni hafa kaup-
skipaútgerðir m.a.
gripið til þess ráðs að
skrá skip sín undir sk.
hentifánum og ná til sín
skipstjómarmönnum
frá fyrrverandi austan-
járntjalds- og þróunar-
löndum með lágar
launakröfur. Umhverfi
alþjóðasiglinga er hins
vegar að breytist hratt.
Nýjar alþjóðasam-
þykktir, sk. STCW-
reglur, um hertar kröf-
ur tfl menntunar skip-
stjórnarmanna og
framkvæmd skip-
stjómar, sem fylgjast á með, með
hafnareftirliti aðildarríkja, takmark-
ar möguleika útgerða til að ráða skip-
stjórnarmenn til starfa sem uppfylla
ekki skilyrði um alþjóðaskírteini.
Auk þess veldur skorturinn á mönn-
um með alþjóðleg réttindi því að
skipstjórnarmenn gera nú sambæri-
legar launakröfur hvaðan sem þeir
koma. Jafnframt fara launin hækk-
andi. Almenn krafa skipstjómar-
manna í dag er orðin sú að siglinga-
tími þeirra á ári fari ekki yfir 2/3 af
árinu og em kröfur um aðeins V4 árs
siglingatíma á ári orðnar algengar.
Ef litið er til þessa markaðar í dag
má sem dæmi nefna að danska út-
gerðarfélagið Mærsk hefur gripið til
þess ráðs að reka sjálft stýrimanna-
skóla til að uppíyUa sínar þarfir í
harðri samkeppni um menn. Önnur
dönsk útgerðarfélög auglýsa grimmt
eftir ungu fólki til að fara í skip-
stjórnarnám á sínum vegum. Helm-
ingur allra skipstjórnarmanna í Nor-
egi hættir störfum á næstu 5 ámm
vegna aldurs og hin mikla siglinga-
þjóð Grikkir telur sig þurfa um 2.000
nýja skipstjómarmenn árlega en út-
skrifaði einungis 768 í ár. Frá Bret-
landi streyma nýbakaðir stýrimenn
út á siglingamarkað í öðmm löndum
þar sem mun betur er borgað en í
heimalandinu og svo má lengi telja. A
Farmennska
Gera þarf sérstaka út-
tekt á því hvort bjóða
megi siglingafræði-
7
menntun á Islandi, segir
Guðjón Petersen, sem
söluvöru á þessum er-
lenda markaði sem nú
hungrar eftir skip-
stjórnarmönnum.
íslandi annar Stýrimannaskólinn í
Reykjavík ekki nema innan við helm-
ingi af endurnýjunarþörf næstu
tveggja ára fyrir sldpstjómarmenn á
þeim skipum sem þjóna millilanda-
flutningum landsins. Er þessi þróun
farin að valda vemlegum áhyggjum
innan OECD og rætt er um að þró-
unin hafi alvarleg áhrif á viðskipta-
markaðinn.
Góð skipstjórnarmenntun og
reynsla er því að verða sterk sölu-
vara á alþjóðlegum siglingamarkaði
íyrir unga menn í framtíðinni. Því
þurfum við sem komum að siglingum
á einn eða annan hátt hér á landi,
þ.e.a.s. stjórnvöld, útgerðarmenn,
menntastofnanir í siglingafræðum og
fagfélög siglingafræðinga að vakna
af þyrnirósasvefni sjálfhverfu smá-
borgarans og markaðssetja okkur á
alþjóðamarkaði sem siglingaþjóð
með vel menntaða og þjálfaða sigl-
ingamenn. Gera þarf sérstaka úttekt
á því hvort bjóða megi siglingafræði-
menntun á Islandi sem söluvöru á
þessum erlenda markaði sem nú
hungrar eftir skipstjórnarmönnum.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Skipstjóra- og stýrimannafélags Is-
lands.
Guðjón Petersen
Framköllun
með 20% afslætti og filma í kaupbæti
Afhentu þennan miða um leið og þú
kemur með filmuna þína og þá færð þú
20% afslátt af framkölluninni
og 35 mm gæðafilmu frá Agfa í kaupbæti.
FA ^
Tilboðið gildir
til 15. janúar!
CILDIR EKKI MEÐ ÖÐRUM TILBOÐUM
-S0
Heimilistæki
SÆTÚNI 8 • SlMI S69 1500
www.tit.is
FÖSTUDAGUR 31. DESEMBER 1999 61
Heilsugæslan í Reykjavík
Frá og með 30. desember eru ný
síma- og faxnúmer á eftirtöldum
heilsugæslustöðvum í Reykjavík:
Heilsugæslustöðin Árbæ
Hraunbæ 102D—102E, 110 Reykjavík
sími 585-7800 fax 585 7801
Heilsugæslustöð Miðbæjar
Vesturgötu 7,101 Reykjavík
sími 585-2600 fax 585-2601
Heilsugæslustöð Hlíðasvæðis
Drápuhlið 14—16, 105 Reykjavík
sími 585-2300 fax 585 2301
Heilsugæslustöðin Grafarvogi
Hverafold 1—3, 112 Reykjavík
sími 585 7600 fax 585 7601
30. desember 1999
Heilsugæslan í Reykjavík,
stjómsýsla.
www.nordjobb.net
I________aumarvinna á
N orð urlöndum
t/msóknartímabil frá 3. janúar til 1. mars
No r r æ n a félagið
fí r a 11 a g a t a 3 b
10 1 R e y k j a v í k
s í m i 5 5 1 0 16 5
// o r d e n @ n o r d e n . i s
Eru rimlagardinumar óhreinar?
Við hreinsum:
Viðarrimla, strimla, piiseruð og sólargluggatjöld.
Setjum afrafmagnandi bónhúð.
Sækjum og sendum ef óskað er.

ta&omfo
GSM 897 3634
Lækkaðu skattana!
Kauptu hlutabréf í tæka tíð
Ávöxtun fjármuna
Verðbréfaráðgjöf
VERÐB REFASTOFAN
Suðurlandsbraut 20, Reykjavík Sími 570-1200
AUK k895-39 aía.ls