Skírnir - 01.01.1894, Blaðsíða 62

62
Rflasland.
nn á síðustu tímum af hendi Alexanders, sem hinir aðrir þegnar hanB urðu
að sæta, svaraði Nikulás keisari svo mildilega, að þeir töldu landsrjettind-
um sínum óhætt undir stjðrn hans. Landsstjórum Póllands og Litáens,
sem báðir voru illræmdir fyrir harðfið og vægðarleysi, veik hann úr em-
bættum sínum, og mæltist það hið bezta fyrir. Hann rýmkaði og nokkuð
um hag Gyðinga, sem höfðu orðið að sæta hinum verstu afarkostum undir
stjórn föður hans. En svo dofnaði bráðlega allmikið yfir þoim vouum, er
menn byggðu á framkomu keisarans í fyrstu, með því að hann notaði
fyrsta tilefnið, sem hann fjekk, til þess að lýsa yflr því, að það væri fjarri
hug sínum, að láta nokkuð af hendi af því valdi, er hann hefði að erfðum
fengið.
ttalía. Á uppreisnina miklu, sem varð á Sikiley haustið 1893, er
minnzt nokkrum orðum i síðasta Skirni, og er þar vel látið yfir, hvernig
Crispi hafi tekið í strenginn, enda luku blöð Norðurálfunnar framan af
lofsorði á aðfarir hans. En mjög varð frásagan á annan veg, þegar frá
leið. Yar Crispi þá lýst, sem algerðum harðstjóra, er stjórnaði þjóðinni
með afarþungum álögum, fangelsisvistum, ofsóknum, prentófrelsi, lögreglu-
liði og bissustingjum. Afarhörðum orðum var um það farið, að haun
skyldi fá ábyrgðarlausum hermanni í hendur alræði yfir Sikiley. Samt
sem áður var það viðurkennt, að í mjög mikið óefni hafi verið komið, og
það svo, að hvervetna á Ítalíu hafi legið við uppreisn, en því kennt um,
að stjórnin sje svo rotin, að henni sje naumast hlýðni sýnandi. Þingið
hafi ekki getað beitt sjer gegn ofríki stjórnarinnar, enda hafi Crispi hótað
að rjúfa það, svo framarlega sem það reyndist sjer örðugt, og láta nýar
kosningar fram fara, undir umsjón lögregluliðsins og herliðsins, til þess
að fá sínu máli íramgengt.
Hve mikið eða lítið, sem satt kann 'nú að hafa verið í ákærnnum
gegn Crispi og stjórn hans, þá er það víst, að fjárhagur stjórnarinnar
var í svo aumu ástandi, að við gjaldþrotum lá, vafalaust einkum vegna
herkostnaðarins, oghagur landsmauna stóð hörmulega, bæði í verzlunarheim-
inum og meðal alþýðu. Crispi sagði af sér snemma í júnímánuði, eptir
langa baráttu við að koma fjármálum landsstjórnarinnar í viðunanlegra
horf. Ekki lagði hann samt niður völdin, heldur myndaði nýttt ráðaneyti,
þótt örðugt gengi. En þingið var ófáanlegt til að leggja fram fje það,
er Crispi taldi bráðnauðsynlegt til að losast úr kreppunni, og sat það við
sinn keip, hvort sem hann fór að því með illu eða góðu.
i