Dagblaðið Vísir - DV - 30.03.1983, Blaðsíða 19

DV. MIÐVIKUDAGUR 30. MARS1983.
19
vagn, hestar hans, allt sem var girni-
legt og eftirsóknarvert, karlar og kon-
ur, bæöi smátt og stórt — allt var mér
fært....”
Assýrískir veiðileiðangrar
Eftir uppreisnina beindi
Ashurbanipal vopnum sínum gegn
Elam sem stutt haföi bróöur hans og
veitti því duglega ráðningu svo aö ríkið
varö ofurselt ótta viö Assýríu.
Ashurbanipal stærir sig af því og seg-
ir: „skar af þær varir sem þrjóskast
höföu, hjó hendur af þeim sem lyft
höföu boga gegn Assýríu”, og heldur
svo áfram meö þessari hræðilegu lýs-
ingu, „vatnsbrunnanna tæmdi ég. Á
einum mánuöi og tuttugu og fimm dög-
um lagði ég heil héruö í Elam í eyði;
eyöileggingu, þrælkun og þurrka lét ég
ganga yfir Elamíta. Eg brenndi tré
merkurinnar. Villiasna, höggorma.
dýr náttúrunnar felldi ég meö því aí
læöast aftan aö þeim. . . ” Hræöileg
mynd, og samt er Ashurbanipal, veiöi-
boöi guðanna, Enurta og Nergal, sem
eru ávallt mér til hjálpar, molaöi ég
hauskúpu þess með öxinni sem ég
hafði í höndum.” Á annarri rismynd
sjást aðstoöarveiöimenn konungs
varpa frá sér þungri byröi viö lok
veiöidagsins. Ellefu dauð ljón ber fyrir
augu og sjö dauösærð þar aö auki.
Hundar voru notaöir viö veiðamar.
Þeir voru afar grimmir og stríöaldir.
Ashurbanipal hafði mikiö dálæti á
þeim því aö nokkrar hundsmyndir
hafa fundist, mótaöar í leir, og hver
þeirra ber á baki eöa um háls orðin:
, ,Tættu óvininn í sundur. ”
I myndum sínum af þessum veiöiat-
buröum náöu assýrísku listamennimir-
hvaö hæst og ekkert úr fomöld er því
til samanburðar. Tvær myndanna hafa
verið lofaðar öörum fremur — þó aö
sérhverjum dýravini hljóti aö finnast
þær andstyggilegar. Önnur er af ljóni
sem sært hefur verið til ólífis meö ör
sem enn er föst í holdi þess, blóö ljóns-
ins fossar ofan í sandinn og hin mynd-
táknum — hann ber hana upp aö birt-
unni.færsérsætiogferaölesa...
Þaö er Austen Layard, breskum
fornfræöingi aö þakka aö bókasafn
Ashurbanipals konungs í Nínive
fannst. Og hann fann það eiginlega af
tilviljun. Áriö 1850 var hann að grafa í
haugana hjá Kuyunjik, skammt frá
Mosul sem nú er innan landamæra
Iraks. Hann haföi þegar fundiö sumar
af höggmyndunum góðu sem við get-
um séö í sýningarsölum British
Museum og haföi sannfærst um að
hann væri staddur í rústum Nínive-
borgar. Hann hélt áfram að grafa og
dag nokkurn komst hann inn í tvö lítil
herbergi sem hann fullvissaöi sig um
aö hefðu veriö innan hallar Assýríukon-
unga. Þau virtust tóm en hann gaf því
gaum aö gólf iö var þakið f etsdjúpu lagi
sem hann haföi nokkrum árum áöur
talið einskis viröi, „skrýtna leirkera-
smiöju”, en seinna komist að raun um
að voru áletraðar töflur úr brenndum
leir. Þær voru mismunandi stórar. Sú
minna en bókasafn sjálfs
Ashurbanipals Assýríukonungs!
Hér var ekki að efast því aö flestar
töflumar semfundust höföu í herbergj-
unum í Nínive geymdu áletrunina:
„Eign Ashurbanipals, konungs her-
skaranna, konungs Assýríu.” Bækum-
ar hafa aö geyma mjög sundurleit efni.
Bréf frá Ashurbanipal til borgar-
stjórans í Slippa hefur varöveist þar
sem konungur býður honum aö taka
meö sér nokkra nafngreinda liösfor-
ingja og leita vandlega aö öllum töflum
sem til vom á einkaheimilum eöa
geymdar í staðarhelgidómum, en um-
fram allt þeirra sem snerta stjarn-
fræðileg dagatöl, töfraformúlur,
særingaþulur og bænir, bardagasögur
og svo framvegis, og senda allt saman
til konungsins í Nínive. Umboösmenn
vora sendir víösvegar um ríkiö í sama
tilgangi. Þeir uröu aö vera ástund-
unarsamir og láta ekkert framhjá sér
fara. Af þessu sést hversu bókasöfnun-
in hefur veriö Ashurbanipal hugleikin.
Meistaraverk í bókmenntum
Babýloníumanna og
Assýrínga
Þorri efnisins úr bókasafni
Ashurbanipals vekur þó áhuga ann-
arra en annálsritara, en á meöal bók-
anna era hin miklu meistaraverk í bók-
menntum Babýlon og Assýríu, þar ó
meðal Gilgames sagnakvæöiö og
sögumar um sköpun Tiamats kven-
drekans og sagan af Marduk hetju-
guöinum.
Aðeins fjórtán áram eftir dauöa
Ashurbanipals var borgin Nínive rænd
og lögð í eyði og bókasafn konungsins
mikla grafið í rústir. I meira en tvö
þúsund ár var þaö gleymsku hulið en
þá fannst þaö loks og skilaöi sér aftur
mönnum til aukinnar þekkingar.
Furöu lostinn mundi konungurinn
mikli veröa ef hann kæmist aö raun um
aö frægð hans sem bókasafnara
skyggöi á allt þaö sem hann afrekaði
meö sverði.
Stórkostleg er þessi höggmynd úr höll Assýríukonunga i Ninive, nú í British Museum. Hún sýnir Ashur-
banipal konung á Ijónaveiðum á hestbaki og færi. Konungurinn var meira en afburða veiðimaður og her-
maður. Hans verður helst minnst sem lærdómsmanns, eins fyrsta ,,bóka"safnara mannkynssögunnar,
og fyrir að hafa látið höggva einhver merkustu steinverk fornaldar.
maöurinn mikli, ekki öllu ógeö-
felldari en landvinningamaöurim:
Ashurbanipal. Konungurinn viröist
hafa veriö verndari hvers konar
íþrótta. Hann elti uppi villiasna og hirti
yfir sléttumar og upp um hlíðarnar,
veiddi þá í net og slöngvaði þá, festi
þá í dýragildrur og lét flæma þá í
kvíar. En sá leikur sem honum þótti þó
mest til koma var að veiða konung dýr-
anna; konungsljón, og það gladdi hann
ekki lítið aö sjá sjálfan sig akandi
vagni og skjóta af boga á dýrin sem
voru á hrööum flótta eöa — sem var
hættulegra — á hestbaki og beita spjót-
inu. Stundum elti hann dýrin á fæti, og
á einni myndinni grípur hann til
dreypifómar yfir fjóram dauöum ljón-
um og þessi áletran fylgir: „Eg er
Ashurbanipal, konungur konunganna,
konungur Assýríu. Af mínum mikla
mætti og konunglega styrkleika greip
ég ljón í eyðimörkinni á rófunni og aö
in, engu aö síður átakanleg, af ljónynju
sem er hryggbrotin og lömuö aö aftan
en rís upp á framfæturna og öskrar
ögrandi gegn veiðimönnunum.
Grípið í leirtöf lu „bóka"safnið
En sá léttir aö hverfa frá þessum
blóövelli og villimennsku til þess sem
orðiö hefur nafni Ashurbanipals til
sæmdar. Nú skulum við fylgjast meö
hinum volduga konungi. Hann er kom-
inn heim í höllina aö kvöldi dags úr erf-
iöri og áhættusamri veiðiför. Hann hef-
ur fengið sér bað og farið í hrein
tignarklæði, neytt kvöldveröar og
stefnt uppáhaldsdrottningunni til sín í
einkaherbergi sitt. Síðar gengið til
bókaherbergisins, þar logar á lampa á
borðinu, vínkrúsinni komiö fyrir á
þægiiegum staö, mjúkur sess bíður
hans. Konungur gengur aö einni hill-
unni og tekur þar bók — ekki bók í
sama skilningi og við þekkjum, heldur
leirtöflu sem er þéttsett fleygleturs-
stærsta var flöt, um níu þumiungar á
lengd og rúmlega sex á breidd, hinar
minni voru dálítiö ávalar og ekki nema
þumlungur á lengd. Þær vora allar
þaktar fleygrúnum, sumar svo smáar
aö Layard varö að nota stækkunargler
til að geta greint þær. Hann gaf skipun
um að safna þeim saman og senda til
British Museum við fyrsta tækifæri.
Tuttugu ogfjögur
þúsund töflur
Á næstu árum gróf Layard enn upp
margar töflur, hvorki fleiri né færri en
tuttugu og f jögur þúsund töflur bárust
British Museum fyrir hans milligöngu.
En mörg ár liöu þangað til hægt var aö
ráöa letrið sem á þeim var. Þá gerðist
þaö eftirtektarveröa að sjálfmenntað-
ur lærdómsmaöur, George Smith að
nafni, opinberaöi undrandi heimi þaö
sem Layard hafði uppgötvaö fyrir
slembilukku og var hvorki meira né
URVAL
viö Austurvöll @26900
Umboö&menn um altt land
Hjón með tvö börn 2-11 ára og Ford
Fiesta (B flokkur) i 2 vikur:
Kr. 28.678.- fyrir alla.
eða:
2 x fullorðnir (5 8.242.- = 16.484,-
2 x barn (5 4.742.- = 9.484.-
Kaskótrygging = 1.960.-
4 x flugvallarskattur____= 750.-
Alls kr. 28.678.-
Innifaliö: Flug Keflavík - London -
Keflavik. Flugvallarskattur. Bíla-
'leigubíll með ótakmörkuðum akstri í
tvær vikur. Ábyrgðar- og kaskótrygg-
ing. Söluskattur. Ekkert aukalega
nema bensínkostnaður.
FLUG OG BILL •
Akstur að eigin vild í 1 - 4 vikur.
Mjög mikið úrval af bílategundum.
Brottfarir vikulega apríl - september.
Suðurströnd Englands býður upp á
ótal möguleika til sumarleyfisdvalar,
ásamt Wales og Miðlöndunum.
Dæmi um verð:
Hjón með Ford Fiesta í 2 vikur:
Kr. 10.864,- fyrir manninn, =
Kr. 21.728.- fyrir bæði