Þjóðviljinn - 22.01.1983, Blaðsíða 13

Helgin 22.-23. janúar 1983 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13
hYihmyndir________________
Kvikmyndahátíð 1983
Gluggað í dagskrána
Kvikmyndahátíð gengur í garð
um næstu helgi. Þegar þetta er rit-
að hafa' 35 kvikmyndir verið
endanlega staðfestar til sýninga, og
eru þær frá 18 löndunt.
Undirbúningurinn er nú að komast
á lokastig, en ýmislegt kann enn að
gerast, t.d. má búast við að ein-
hverjar fleiri myndir berist, og ekki
er ennþá allt komið á hreint með
það hverjir verða gestir hátíðarinn-
ar að þessu sinni. Öruggt má þó
telja að tvær konur úr
kvikmyndastjórastétt heimsæki
hátíðina, þær Connie Field frá
Bandaríkjunum og Helma Sander-
Brahms frá Vestur-Þýskalandi,
sem báðar eiga myndir á hátíðinni.
Connie Field er höfundur mynd-
arinnar Rosie the Riveter, sem sögð
er vera fjörleg og skemmtileg
mynd um fimm konur úr hópi
þeirra sem tóku að sér „karlmann-
astörf" þegar bandarískir karl-
menn fóru að flykkjast á vígvellina
í Evrópu á árum seinni heimsstyrj-
aldarinnar. Eftir stríðið var konun-
um sagt að fara heima og gæta bús
og barna, heimilið væri staður kon-
unnar. Hress rnynd unt hressar
konur, segja gagnrýnendur.
Eftir Helmu Sander-Brahms
verða sýndar tvær myndir: Þýska-
land, náföla móðir (Deutschland
bleiche Mutter) og Die berúhrte
(sem hefur ekki enn hlotið íslenskt
heiti). Sú fyrrnefnda fjallar um
bernsku leikstjórans og urn móður
hennar. Sander-Brahms er fædd
1940, og tíminn sem hún fjallar um
í myndinni er stríðið og eftir-
stríðsárin. Síðarnefnda myndin
gerist hinsvegar í Berlín nútímans.
Þar segir frá ungri konu sem á
efnaða foreldra en reikar um götur
Berlínar í leit að fátæklingum, er-
lendum verkamönnum og öðrum
sem hafa orðið undir í velferðar-
þjóðfélaginu. Henni finnst ekki
nóg gert fyrir þessa menn og hún
gefur þeint allt sem hún á: líkama
sinn. Fyrir bragðið er alltaf verið
að loka hana inni á geðveikrahæl-
um. Báðar þessar myndir hafa víða
verið sýndar vjð mjög góðar undir-
tektir, og Helnta Sander-Brahms
er nú talin í hópi áhugaverðustu
kvikmyndaleikstjóra V-Þýska-
lands, þar sem margar konur fást
við kvikmyndaleikstjórn.
Von Trotta og Herzog
Önnur v-þýsk kona á mynd á há-
tíðinni: Margarethe von Trotta,
sem er íslenskum áhorfendum að
góðu kunn, því mynd hennar Svst-
urnar var sýnd á síðustu kvikntynd-
atiátíð. Hún hefur einnig leikiö í
mörgurn myndum, m.a. eftir Fass-
binder og Schlöndorff, og hún var
aðstoðarleikstjóri Schlöndorffs við
gerð myndarinnar um Glataða æru
Katrínar Blum, sent margir muna
eflaust eftir.
Myndin eftir von Trotta sem nú
verður sýnd heitir Þýsku systurnar
(Die bleierne Zeit) og er byggð á
ævisögu Ensslin-systranna, Gu-
drun og Christiane. Gudrun Ens-
slin var borgarskæruliði og endaði
líf sitt í Stammheim-fangelsinu
ásamt öðrum forsprökkum
Baader-Meinhof samtakanna. Þær
systur voru prestsdætur, aldar upp í
guðsótta og góðum siðunr, en til-
heyrðu 68-kynslóðinni og vildu
breyta þjóðfélaginu, þótt þær kysu
sér ólíkar leiðir að því marki.
Þýsku systurnar hlutu Gullljónið á
kviknryndahátíðinni í Feneyjum
1981.
Þriðji v-þýski leikstjórinn á
Kvikmyndahátíð að þessu sinni er
gamall kunningi: Werner Herzog.
Við fáuin að sjá þá frægu mynd
Fitzcarraldo, sem Herzog gerði í
Suður-Ameríku sem færði honunr
verðlaun fyrir „besta leikstjórn" í
Cannes 1982. Klaus Kinski Íeikur í
myndinni mann sem veröur forrík-
Úr tyrknesku myndinni Yol, sem hlaut aðalverðlaunin í Cannes í fyrra.
„Þýskaland, náföla móðir“ eftir Helmu Sander-Brahms.
Engum nema Herzog hefði dottið í hug að tosa þessu skipi yfir heilt fjall. Úr „f itzcarraldo"
ur á því sent kallað hefur verið
„gúmmí-ævintýrið á Amazon-
svæðinu" og fær þá snjöllu hug-
mynd að reisa glæst óperuhús í
frumskóginum og fá Caruso til að
syngja þar. Til að framkvæma hug-
myndina lætur hann hundruð Indí-
ána toga stórt gufuskip yfir fjall, og
var það næsta erfitt verk, eins og
nærri má geta. Herzog lét sig samt
ekki ntuna um að leika þetta eftir
persónunni, og hlýtur hér eftir að
mega kallast fífldjarfasti kvik-
myndastjóri allra tíma.
Tyrkland og Spánn
Á hátíðinni verður a.nt.k. ein
önnur fræg verðlaunantynd frá
Cannes '82: tyrkneska myndin Yol
eða Leiðin, eftir Yilmaz Guney.
Gúney er rúmlega fertugur Tyrki
með ævintýralegan feril að baki:
hann hefur verið vinsæll kvik-
myndaleikari, rithöfundur, kvik-
myndastjóri, vinstri sinnaður bar-
áttumaður, þjóðhetja og fangi.
Hann hefur skrifað kvikmynda-
handrit og stjórnað gerð mynda
sinna gegnum rimlana í óvistlegum
fangelsum tyrknesku herforingj-
anna, en strauk úr fangelsi fyrir
tveimur árum og mun nú vera bú-
settur erlendis.
í Leiðinni segirfrá fimm föngum
sem fá leyfi til að fara heim til sín í
viku. En þessi vika verður þeirn
enginn sælutími einsog þeir höfðu
vænst. Myndin er sögð vera frábær
lýsing á ótta og örbirgð tyrkneskrar
alþýðu.
Spánverjinn Carlos Saura hefur
átt nokkrar myndir á undanförnum
Kvikmyndahátíðum og enn er
hann á ferðinni; myndin sem við
fáum nú að sjá eftir hann heitir
Ljúfar stundir (Dulces horas),
gerð 1981 og segir frá manni sem á í
basli nteð sjálfan sig og foreldra
sína.
Tvær frá Kúbu
Tvær myndir koma frá Kúbu:
Cecilia eftir Humberto Solás,
byggð á frægri kúbanskri nítjándu-
aldarskáldsögu, „Cccilia Valdés",
og Rautt ryk (Polvo rojo) eftir Jes-
ús Díaz, og gerist hún á fyrstu árun-
um eftir sigur byltingarinnar. Cec-
ilia er framleidd í samvinnu viö
Spánverja, og er dýrasta rnynd scm
framleidd hefur verið á Kúbu til
þessa. Glæsileg, rómantísk stór-
mynd. Rautt ryk fjallar hinsvegar
af ntiklu raunsæi um vandamál sent
upp koma þegar bandarískt nikkel-
iðjuver er þjóönýtt og stjórnendur
þess fara með svotil allt tækni-
menntað starfslið sitt úr landi og
hætta að sjá iðjuverinu fyrir tækj-
um og varahlutum. Einnig er lýst
öðru vandamáli sem enn er nær-
tækt á Kúbu: sundrungu fjöl-
skyldna, sem er afleiöing af fólks-
flutningum til Bandaríkjanna.
Rautt ryk er nijög athygiisverð
mynd og gefur góða innsýn í kúb-
önsku byltinguna, vel gerð og vel
leikin.
Meistari Fellini á mynd á hátíð-
inni: Hljömsveitaræfingu (Prova
d'orchestra) frá 1979, og að sjálf-
sögðu má enginn Fellini-aðdáandi
láta hana fratnhjá sér fara. 1 henni
er lýst æfingu sem endar méð
ósköpum, ogallt er þetta táknrænt:
það er upplausnin í þjóðfélaginu
sem verið er aö fjalla um.
Norðurlönd
Frá Norðurlöndunum koma
fjórar myndir, þar af eina barna-
ntyndin scm sýnd veröur aö þcssu
sinni, sænska myndin Rasmus á
llakki (Rasmus pá luffen) eítir Olle
Hellblom. Einsog svo margar
aðrar rnyndir eftir Olle Hellblom,
sem reyndar cr nýlátinn, er þessi
byggð á sögu eftir Astrid Lindgren.
í henni segir frá stráknum Rasmus
sent strýkur af munaðarleysingja-
hæli til að leita sér að foreldrum og
heimili.
Mainnta, líllð er núna (Mamma,
várt liv er nu) heitir sænsk mynd
sem vakið hefur mikla áthygli.
Höfundur hennar cr Suzanne Ost-
en, og í myndinni segir hún sögu
móður sinnar, Gerd Osten, sem
skrifaði um kvikmyndir og fyrir
kvikmyndir og dreymdi um að gera
stórkostlega kvikmynd sem aldrei
varð að veruleika. Malin Ek hetur
fengið mjög lofsamlega dóma fyrir
túlkun sína á Gerd.
Ingibjörg
Haraldsdótti
skrifar
Frá Noregi kemur myndin ída
litla (Liten Ida) efit Lajlu Mikkel-
sen. Hún gerist á stríðsárunum í
Noregi og segir frá 7 ára stelpu-
hnokka sem á erfiða ævi vegna þess
að mamma hennar vinnur fyrir
Þjóðverja og stendur í ástarsam-
bandi við þýskan liðsforingja. Um
þessa mynd hefur verið sagt, að
loksins sé komin norsk mynd sent
ekki þurfi að bera kinnroða fyrir!
Finnska myndin er líka eftir
konu: Húsið kvatt (Afskedet) eftir
Tuija-Mai ja Niskanen. Ilún fjaliar
um konu úr millistétt og baráttu
hennar gegn þrúgandi umhverfi
scm hún brýst út úr til að öðlast
sjálfstæöi.
Stiklað á stóru
Ungverjinn Miklos Jancsó er
þekktur fyrir sérkennilegar og
skáldlegar myndir. Á hátíðinni
veröur sýnd mynd hans Hjarta
harðstjórans (Á Zsarnok szivc)
sem framleidd var í samvinnu viö
ítali.
En nú veröur að fara hratt yfir
sögu í þeirri von að öllum þessum
itiyndum verði gerð betri skil þótt
síðar vcrði. Myndin P.X. er eftir
frægasta kvikmyhdastjóra Filipps-
eyja, Lino Brocka, og fjallar um
samskipti innfæddra viö banda-
ríska hermenn.
Frá Brctlandi koma myndirnar
Spilaborgin hrynur (Burning an
Illusion), sem stjörnaö er af svartri
konu, Menelik Shabazz, og Áður
cn horft cr um öxl (Before Hind-
sight) eftir Jonathan Lewis
Bandaríska myndin Smithcrccns
eftir Susan Scidelman var sýnd
samkeppni á hátíðinni í C'annes
1982. Sovéska framlagið á Kvik
myndahátíð er myndin Kinkalíf
(Litsjnaja sjisn) eftir Júlí Raisman
Aöalhlutverkiö í lienni leikur Mik-
haíl Uljanof, sem fékk fyrir það
verðlaun í Feneyjum í fyrra. Þorp
ið í frumskóginum (Baddegama) er
eftir merkasta kvikmyndastjóra Sri
Lanka, Lester James Peries. Eg-
yptar eiga líka merkan kvikmynda
stjóra, sent heitir Youssef Cha
hine, og eftir hann fáum við að sjá
myndina Egypsk saga (An Egypti
an Story). Frá Kína kemur mynd
sem heitir Sagan af Ah Q.
Átta franskar myndir verða
sýndar: Norðurbrúin (Le Pont du
Nord) eftir Jacques Rivette, Var
færin úttckt á ofbcldi (Douce enqu
éte sur la violence) eftir Gerard
Guerin, Possession eftir Andrzej
Zulawski, Retour a Marscillc eftir
René Allio, Fósturfaðir (Beau
pere) eftir Bertrand Blier, Drcpið
Birgit Haas eftir Laurent Heynem
ann, Kona um óttuhil (Femme en
tre chien et loup) eftir André Delv
aux, og Litla hafmcyjan (La petite
sirene) eftir Roger Ándrieux.
Og þá er aðeins eftir að geta ís
lensku myndanna. Þær verða sýnd
ar á hátíðinni - allar fjórar. Rokk
Reykjavík, Okkar á milli, Sóley
Með allt á hreinu. Heildarfram
leiðsla ársins 1982.
Einsog sjá má af þessari upptaln
ingu verður úr nógu að nroða
Regnboganum frá og með næstu
helgi. Góða skemmtun!