Þjóðviljinn - 26.02.1983, Blaðsíða 6

6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Helgin 26. - 27. febrúar 1983
DIOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyf-
ingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfuféiag Þjóöviljans.
Framkvaemdastióri: Guörún Guömundsdóttir
| Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Olafsson.
Umsjónarmaöur Sunnudagsblaös: Guöjón Friðriksson.
Auglýsingastjóri: Sigríöur H. Sigurbjörnsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auöur Styrkársdóttir, Álfheiöur ingadóttir, Helgi Úlafsson,
Lúövík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Ólafur Gislason,
Óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlööversson.
íþróttafréttaritari: Víöir Sigurðsson.
Útlit og hönnun: Helga Garðarsdóttir, Guöjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Atli Arason.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Ólafúr Þ. Jónsson.
Skrifstofa: Guörún Guðvaröardóttir, Jóhannes Haröarson.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Sæunn Óladóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guöjónsdóttir.
Bílstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurmundsson.
Ólafur Björnsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir. Karen Jónsdóttir
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar:
Siöumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaöaprent h.f.
ritstjornargrein
úr aimanakinu
Blekkingar afhjúpaðar
• íslenska álfélagið, sem er eign Alusuisse, notar 90-
95% af orkuframleiðslu Búfellsvirkjunar. Það hefur
því verið talið þýðingarmikið í umræðu um álsamning-
ana frá 1966 að átta sig á því, hversu stóran hluta af
kostnaði vegna Búrfellsvirkjunar tekjur af rafmagns-
sölu til ÍSAL nema. Þeir sem varið hafa álsamningana
hafa lagt mikla áherslu á að sanna að rafmagnssamning-
urinn við ÍSAL greiði allan kostnað landsmanna af
Búrfellsvirkjunum ýmist á samningstímanum öllum, 45
árum, 25-26 árum eða á aðeins 19 árum.
• í þeim hópi sem lengst hefur gengið í þessum efnum
eru t.d. Birgir ísleifur Gunnarsson og Geir Hallgríms-
son. Þeir hafa staðhæft á Alþingi og í Morgunblaðs-
greinum að endurgreiðslutíminn sé aðeins 19 ár. En nú
er komið í Ijós að þeir hafa farið með blekkingar í þessu
efni. f fylgiskjali með frumvarpi þingmanna Alþýðu-
bandalagsins í neðri deild um leiðréttingu orkuverðs til
ÍSAL eru birtir útreikningar á endurgreiðslutíma Búr-
fellsmannvirkja, sem unnir eru af Verkfræðistofnun
Háskólans. Þeir leiða í ljós að á föstu verðlagi og miðað
við eðlilega ávöxtunarkröfu á fjármagni nægja áætlaðar
tekjur af raforkusölu til ÍSAL ekki til þess að greiða
Búrfellsmannvirkin á öllum gildistíma raforkusamn-
ingsins milli Landsvirkjunar og ÍSAL, eða á 45 árum.
Pá kemur í Ijós að á fyrstu 26 árum raforkusamningsins,
frá 1969 til 1995, er núvirði gjalda af Búrfellsmann-
virkjunum og tekna frá ÍSAL neikvætt um hvorki meira
né minna en 26 milljón dollara, eða milljón dollara fyrir
hvert ár. Á þessu sést hve staðhæfingin um 19 ára eða
26 ára endurgreiðslutíma er fáránleg.
• Að sjálfsögðu byggjast kröfur íslendinga á hendur
Alusuisse ekki á því hvort raforkusamningurinn greiði
upp Búrfellsvirkjun á lengri eða skemmri tíma. En
þessar upplýsingar varpa ljósi á þann mikla blekkinga-
vef sem ofinn hefur verið um samningana við Alu-
suisse. „ekh
Aldraðir í Reykjavík
• Fyrsta verk borgarstjórnarmeirihluta Sjálfstæðis-
flokksins var að skera niður framlög til bygginga aldr-
aðra um helming. Umsvifalaust var undirbúningur að
nýju dvalar- og hjúkrunarheimili í Seljahlíðum, sem
hefjast átti í haust, stöðvaður. í fyrsta skipti síðan 1975
er engin framkvæmd í gangi á vegum framkvæmda-
nefndar bygginga í þágu aldraðra í Reykjavík. Þetta eru
handarverk Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík. Og hverj-
ar eru afleiðingarnar?
• Biðlistar'aldraðra eftir leiguíbúðum eða plássi á
dvalarheimilum Reykjavíkurborgar hafa aldrei verið
lengri. Um miðjan febrúar beið 761 einstaklingur eftir
húsnæði og 115 hjón. Rúmlega 100 einstaklingar og 15
hjón hafa bæst við listann frá því í nóvember sl. „Þetta
er verra ástand en við höfum áður séð og engin ný
úrræði í sjónmáli“, segir Adda Bára Sigfúsdóttir í við-
tali við Þjóðviljann um frammistöðu Sjálfstæðisflokks-
ins í byggingarmálum aldraðra.
• Það hefur verið ljóst að halda þyrfti áfram mikilli
uppbyggingu í þágu aldraðra á næstu árum vegna þess
að hlutfallstala þeirra af þjóðinni myndi fara ört vax-
andi. Af hálfu félagsmálaráðherra Svavars Gestssonar
hefur verið lögð þung áhersla á að fé þyrfti að útvega til
að halda uppbyggingunni áfram ár frá ári. í því skyni
hefur Framkvæmdasjóður aldraðra verið stórefldur og
skilaði það m.a. 268 tilbúnum hjúkrunarúmum á síð-
asta ári, auk verulegs framlags til dvalarheimila og
íbúða fyrir aldraða. Ekki er hægt að gera ráð fyrir að
viðunandi árangur náist í uppbyggingu á þjónustu fyrir
aldraða nema að allir aðilar í þjóðfélaginu leggist á eitt,
En því miður hefur Sjálfstæðisflokkurinn í Reykjavík
svikist undan merkjum og skotið sér undan því að taka
þátt í þjóðarátaki í þágu aldraðra.
—ekh
„Ríkið, það er ég“, sagði
Lúðvík 14., og nú nokkrum
öldum síðar, eru Reykvíkingar
búnir að eignast sinn sólkonung.
í alvöru talað, þá hélt ég helst að
ég væri að lesa Heimdellinga-
skæting í gömlu skólablaði en
ekki fréttatilkynningu frá emb-
ætti borgarstjórans í Reykjavík á
dögunum. „Forræði pólitísks
ríkisvalds", var einn frasinn, „of-
sóknir“ annar, o.s.frv. Þeir sem
fylgjast með orðræðum í borgar-
stjórn Reykjavíkur eru svo sem
ekki óvanir slíku, og reyndar
einnig hreinum skætingi frá Da-
víð Oddssyni í ræðustól, - það
sem vakti hins vegar athygli mína
var setningin: „Reykjavíkurborg
fordæmir...." Já, - „ríkið það er
ég“!
þeirra Reykvíkinga, sem minnst
hafa handa í milli, sem Alþýðu-
bandalagið hefur mótmælt harð-
lega. Og þegar komin var til
framkvæmda sú 25% hækkun
sem borgarráð hafði sjálft ák-
veðið og samt var ekki tekin upp
sala afsláttarfargjalda, lýsti Sig-
urjón Pétursson því yfir að Al-
þýðubandalagið myndi ekki sam-
þykkja neina hækkunarbeiðni
SVR fyrr en sala afsláttarmiða
væri hafin að nýju. Og við það
verður staðið.
En út á hvað gengur stríð borg-
arstjórnaríhaldsins við verðlags-
yfirvöld, - og af hverju gerir
verðlagsráð nú kröfu til þess að
afsláttarfargjöld verði seld á ný?
- Skyldi verðlagsráð telja, rétt
eins og Alþýðubandalagið, að
Strætómálið tók óvænta stefnu
í vikunni þegar verðlagsráð sam-
þykkti að heimila 25% hækkun
sem þegar var komin til fram-
kvæmda samkvæmt einhliða á-
kvörðun borgarráðs, með því
skilyrði þó að afsláttarfargjöld
yrðu til sölu eins og verið hefur og
það fyrir 1. mars. Ella yrði gripið
til viðeigandi ráðstafana, - hvað
sem það nú þýðir.
Borgarstjóri á þegar í einum
málaferlum við verðlagsyfirvöld
og þar sem hann var svo hagsýnn í
byrjun kjörtímabilsins að ráða
prófkjörsstjóra sinn í fullt starf
sem málafærslumann borgarinn-
ar, munar hann áreiðanlega ekki
um önnur, eða jafnvel þau þriðju
ef út í það væri farið.
Borgarstjóri er nefnilega í
stríði við verðlagsyfirvöld og
heggur þar á báða bóga. Hann
veitist að verðlagsstjóra persónu-
lega, hann ásakar Verðlagsstofn-
un fyrir að starfa ekki eftir þeim
lögum sem henni eru sett og hann
ræðst gegn „fjandsamlegu ríkis-
valdi“ sem hann segir ofsækja
höfuðborgina til þess að falsa
verðbótavísitölu.
En hann heggur einnig til
Reykvíkinga, - þeir sem eru upp
á þjónustu SVR komnir borga
herkostnaðinn. A tveimur mán-
uðum hækkuðu barnafargjöld
með SVR um 119%, úr 1 kr. 14
aurum á afsláttarspjaldi í 2 kr. 50
aura. Og á sama tíma hækkuðu
fullorðinsfargjöld úr 6.20 í 10
krónur eða um 60%. Sá hópur
sem notað hefur afsláttarfargj-
öldin er helmingur allra farþega
SVR, - þeir eiga nú að borga
samtals 10 miljónir króna á þessu
ári umfram það sem þeir þyrftu ef
afsláttarfargjöld væru til sölu
með eðlilegum hætti.
Það er þessi árás á lífskjör
„Ríkið,
það
er
ég“
það sé andfélagslegt að láta þá
sem minnst mega sín bera
byrðarnar af meðgjöf Davíðs
Oddssonar á fasteignasköttum
húseigenda? Ætli nú það, - alla
vega ekki þeir fulltrúar Vinnu-
veitendasambandsins og Versl-
unarráðs íslands, sem í ráðinu
sitja, eða þá þeir sem Hæstiréttur
skipar til setu þar, en vérðlagsráð
er skipað 9 mönnum og allar á-
kvarðanir í þessu máli hafa verið
teknar þar samhljóða.
Staðreyndin er auðvitað sú að
hér eru menn að deila um laga-
túlkun og slíkar deilur hafa akk-
úrat ekkert með pólitískar skoð-
anir að gera: Ber Reykjavíkur-
borg samkvæmt lögum að sækja
um leyfi til verðlagsyfirvalda til
þess að hækka gjaldskrár sínar
eða ekki? Túlkun Davíðs Odds-
sonar á lögum um verðlag, sam-
Álfheiður i Ingadóttir *
skrifar ^ i
keppnishömlur og óréttmæta
viðskiptahætti er sú að borgin
þurfi þess ekki. Hann hækkaði
því fargjöld SVR einhliða um
50% 7. janúar s.l. og tilkynnti
Verðlagsstofnun það eftir á.
Viðbrögðin eru öllum kunn, -
Verðlagsstofnun vildi ekki una
þessari lagatúlkun borgarstjóra
og fór fram á lögbann. Krafa
Verðlagsstofnunar fyrir fógeta-
rétti var að ákvörðun verðlags-
ráðs frá 15. nóvember 1982 um
22% hækkun á fargjöldum SVR
stæði óbreytt, - eftirfarandi ein-
hliða hækkun borgarstjóra yrði
felld niður:
Fullorðnir, einstök fargjöld úr
8 kr. í 12. Stór farmiðaspjöld á
200 krónur, fækkun úr 32 miðum
í 22 miða.
Lítil spjöld á 50 kr. fækkun úr 7
miðum í 5. Spjöld aldraðra og ör-
yrkja á 100 kr. fækkun úr 32 í 22'
miða. Börn, einstök fargjöld úr 2
krónum í 3.
Farmiðaspjöld barna á 50 kr. j
fækkun úr 44 í 30 miða.
Við þessari beiðni varð fógeta-
réttur og í úrskurðarorði segir að
þessi ofangreinda hækkun skuli
dregin til baka.
Urskurður réttarins er því sá
að óhögguð skuli standa síðasta
samþykkt verðlagsráðs á gjald-
skrá SVR frá 15. nóvember 1982;
þ.e. feitletruðu tölurnar hér að
ofan.
Þetta var erfiður biti að kyngja
fyrir Davíð Oddsson, end gleypti
hann ekki nema helminginn af
honum í bili. Hann fór eftir lög-
bannsúrskurðinum að hluta;
lækkaði staðgreiðslufargjöld full-
orðinna og barna, en hann lækk-
aði ekki afsláttarfargjöldin, held-
ur hætti einfaldlega að selja þau,
en sú aðgerð jafngildir 16,1%
heildarhækkun á fargjöldum
SVR!
Eftir að 25% hækkunin var
komin til framkvæmda var sala
afsláttarfargjalda ekki hafin að
nýju, - sú aðgerð jafngildir
45,1% hækkun í heild frá á-
kvörðun verðlagsráðs 15. nóvem-
ber en ekki 25% eins og ráðið
hefur samþykkt. Þannig hafa far-
gjöld SVR fyrir helming farþega
hækkað um 119% og 60% á
tveimur mánuðum en ekki 25%
eins og borgarráð samþykkti.
Einhvers staðar stendur að
ekki tjói að deila við dómarann,
en slíkt vafðist nú ekki fyrir sól-
konunginum forðum. Hins vegar
er ekki á allra færi að túlka lög,
enda eru skoðanir lögfróðustu
manna, á aðgerðum
borgarstjórnaríhaldsins annars
vegar og aðgerðum Verðlags-
stofnunar hins vegar, mjög
skiptar. Eitt er þó víst að þing-
flokkur Sjálfstæðisflokksins er
ekki sammála túlkun Davíðs
Oddssonarástöðunni. Þingmenn
Sjálfstæðisflokksins hafa nefni-
lega lagt fram frumvarp á alþingi
um að breyta þeirri lagagrein sem
Verðlagsstofnun styðst við í sín-
um aðgerðum; - þannig að út
komi það sem borgarstjórnarí-
haldið vill: sem sé að gjaldskrár
þjónustustofnana sveitarfélaga
verði undanþegnar ákvæðum lag-
anna um verðlag o.s.frv.
Eitt er víst, - borgarstjóri mun
halda áfram stríði sínu gegn
verðlagsyfirvöldum enn um hríð.
Þar fær hann fáa til liðs við sig ef
hann heldur uppteknum hætti.
Alþýðubandalagið mun hins veg-
ar berjast gegn stríði borgarstjóra
á hendur farþegum SVR, - ekki á
grundvelli einhverra lagatúlk-
ana, sem dómstólar munu skera
úr um í fyllingu tímans, heldur af
pólitískum ástæðum einum.
Álfheiður Ingadóttir