Þjóðviljinn - 26.02.1983, Blaðsíða 18

18 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Helgin 26. - 27. febrúar 1983
Þáttttakendur í
vinnuferð lýsa
skólum á Kúbu
„Upplýst þjóð
er alltaf
sterk og frjáls“
(Fidel).
Síöastliöiösumarfór hópur
íslendinga til Kúbu í níundu
vinnuferð sína þangað eftir aö
byrjað var að skipuleggja slíkar
feröirfrá Noröurlöndum.
íslenski hópurinn var sá stærsti
til þessa, 22 landar, en alls voru
í Brigada Nordica 1982 um 200
Norðurlandabúar. Ýtarleg
lýsing á þessari ferö eftir einn
félagann birtist í jólablaöi
Fjaröarfrétta í Hafnarfiröi og við
ætlum ekki að fara í sporin
hans heldur einbeita okkur aö
ákveönum málaflokkum. í
greininni hér á eftir fjalla
Ragnheiöur Jónsdóttir, Inga
Sigurðardóttir, Kristín
Gunnarsdóttir, María
Sigurðardóttir, Harpa
Karlsdóttirog Helga
Þórólfsdóttir um skólamál á
Kúbu.
Fortíðin
Kúbanir eru mjög sögulega sinn-
aðir og minntu ekki bara þar á okk-
ur íslendinga, a.m.k. til skamms
tíma. Aldrei sýndu þeir gestum svo
stað eða stofnun að ekki væri saga
hans rakin fyrir og eftir byltingu.
Fyrir byltinguna á Kúbu (1959)
var ástandið í menntamálum svip-
að því sem gerist nú á dögum í flest-
um ríkjum Mið- og Suður-
Ameríku. Rúmlega þriðjungur
þjóðarinnar var ólæs og óskrifandi
og engin leið að segja hversu marg-
ir voru illa læsir og illa skrifandi.
Ástandið var miklu verra til sveita
en í borgum og bæjum, víðá voru
hvorki skólar né kennarar og marg-
ir voru þeir áhugasömu kennarar
sem eyddu lágum launum sínum í
að kaupa sjálfir skólabækur handa
vannærðum og illa hirtum nemend-
HJÁ OKKUR NÁ GÆÐIN í GEGN
Við hjá Ramma h.f. í Njarðvík notum eingöngu úrvals við frá Norður-Kirjalalandi
(Karelia) í Finnlandi. Á svo norðlægum slóðum vaxa trén hægt. Árhringir trjánna liggja því
þétt — viðurinn verður betri en annars hefði orðið raunin. í sögunarmillu Nurmeksen Saha
er viðurinn flokkaður eftir gæðum og útliti. Við kaupum af þeim eingöngu I. flokk.
Og við notum ekkert annað timbur. Kröfur okkar eru því mun meiri en þær sem gerðar
eru samkvæmt íslenskum staðli IST 41. Þar ná ákvæðin aðeins til þeirra flata sem eru
sýnilegir. Hjá okkur ná gæðin í gegn.
NURMES
3. FLOKKUR
I. FLOKKUR
NUR*MES
2. FLOKKUR
hf otr
og nuiöaverksmiöja
NJARÐVÍK Simi 2-1601 Pósthólf 14 Söluumboð í Reykjavík: IÐNVERK H.F. Nóatúni 17, sími 25930 og 25945
Á ég að spila fyrir þig?
um sínum. Aðrir miður áhuga-
samir kennarar fengu launin sín
send til Florída þar sem þeir voru
búsettir. Fjöldi námstjóra hirti
laun hjá Batista án þess að gera
handtak, enda hafði sá ágæti ein-
ræðisherra engan áhuga á að
stjórna upplýstri og sterkri þjóð.
Starfsmenntun var öll í molum,
aðeins örfáir verknámsskólar og
búnaðarskólar, enda biðu fá störf
þeirra sem útskrifuðust úr slíkum
skólum, atvinnulíf var ótrúlega fá-
breytt og lítil þörf fyrir sérmenntað
fólk.
„Menntunarárið “
Þriðja árið frá sigri byltingarinn-
ar, 1961, var helgað skólamálum.
Þá var þegar búið að tvöfalda fjöld-
ann af skólum í dreifbýli og veita
öllum börnum rétt á skólagöngu.
Kúba var fyrsta landið í
Rómönsku-Ameríku sem full-
nægði þörfum allra barna sinna
fyrir skóla, einnig þeirra sem
bjuggu í afskekktustu fjallahér-
uðum. En það var ekki nóg að
kenna börnunum.
Þetta ár, 1961, var farin lestrar-
kennsluherferð sem enn er
mönnum í fersku minni á Kúbu.
Allir sem höfðu sex ára nám að
) baki eða meira áttu kost á að gerast
kennarar og leiðbeinendur, annað
hvort í næsta nágrenni sínu eða
lengra burtu. Aðaltúlkurinn okkar
í sumar, Carmen, sagði að sonur
sinn hefði ekki verið nema tólf ára,
en hann hafði tilskilda menntun og
sótti áfjáður um að komast í kenn-
arastarf úti á landi. Hún sagðist
hafa fengið mörg bréf frá honum
þetta heita sumar þar sem hann
lýsti því hvernig sér gengi og hvað
þetta væri stórkostlegt. Aldrei
minntist hann á hvernig sér liði, en
þegar hann kom heim var hann svo
afskræmdur af ofnæmi eftir mo-
skítóbit að móðir hans þekkti hann
varla. Slíkt var alger óþarfi að
skrifa um í önnur héruð þegar nóg
var að gera fyrir byltinguna!
Kennararnir, ungir og gamlir,
kenndu ekki bara, heldur unnu
þeir líka á daginn við hlið nemenda
sinna, að landbúnaði, byggingar-
störfum og öðrum framleiðslu-
störfum. Við sáum skemmtilega
kvikmynd á Kúbu í sumar um ung-
an miðstéttarpilt frá Havana sem
hafði verið sendur í afskekkt hérað
til að kenna, þar sem íbúarnir
höfðu ekki mikið álit á borgar-
stráknum eins og honum. Allra síst
ætluðu þeir að láta hann taka af sér
dansinn á kvöldin eftir vinnu með
eilífum þrældómi við lærdóm.
Stákur varð að berjast hetjulegri
baráttu á daginn við skógarhögg og
á kvöldin við að kalla nemendur
sína frá rúmbudansinum. Allt fór
þó vel að lokum og allir lærðu að
lesa.
Allir á Kúbu voru líka læsir eftir
þetta ár, og ekki nóg með það:
Þessi menntunarsókn varð ekki ein-
vörðungu til þess aö kenna öllum að
stauta og reikna einföldustu
aðferðir; hún tengdi þjóðina saman
traustari böndum en nokkru sinni
fyrr. Ekkert etlir eins einingu
manna og að Iyfta sameiginlegu
átaki, og í þetta sinn voru jafnvel
hinir einöngruðustu íbúar landsins
gerðir að þátttakendum í athöfnum
heildarinnar. Engin aðferð var
áhrifaríkari til þess að sameina
þjóðina gegn áróðri og hermdar-
verkum gagnbyltingarmanna eða
gegn ógnunum frá öðrum löndum.,
Þetta voru orð Magnúsar Kjart-
anssonar í skemmtilegri og fróð-
legri bók hans um Byltinguna á
Kúbu (1962).
Eftir menntunarárið hófst ný
herferð til að koma öllum gegnum
sjötta bekk grunnskóla til að þeir
gleymdu ekki því sem þeir höfðu
lært og má geta þess að Kvenna-
hreyfingin á Kúbu fékk verðlaun
frá UNESCO 1981 fyrir að hafa
drifið alls 270 þúsund konur yfir
þennan áfanga.
En vindum okkur nú í lýsingar á
heimsóknum í einstaka skóla.
Frá kennara-
háskólanum
Kúbanir voru fúsir til að kynna
okkur sem flest svið þjóðfélagsins.
Hverri viku var skipt milli vinnu og
heimsókna. Miðvikudaga og sunn-
udaga bauðst okkur að fara í kynn-
isferðir til ýmissa staða og fólk gat
hverju sinni valið um þrjá til fjóra
kosti.
Skólinn var í útjaðri Havana, í
austasta og nýjasta hluta borgar-
innar. Þetta voru þrjár geysistórar
byggingar, tengdar saman með
opnum göngum.
Fólkið tíndist út úr rútunum,
sljótt af hitanum en - guði sé lof -
þarna var þó svolítil gola enda ekki
langt til strandar. Það fyrsta sem
vakti athygli okkar voru blómstr-
andi tré og runnar sem umkringdu
bílaplanið. Við heyrðum hróp og
hvetjandi klapp og söng og þegar
við litum heim að skólanum sáum
við hvar nemendur hans stóðu í
margföldum röðum meðfram
gangstígnum heim að skólanum.
Þau voru öll eins kiædd, í græn-
leitum skólabúningum. En þarna
voru sannarlega ekki allir eins þótt
klæðnaðurinn aðgreindi ekki.
Þetta unga fólk var sambland
margra kynþátta, og var allt frá því
að vera skolhært og ljóst á hörund
að svartasta svörtu. En flestir virt-
ust vera blendingar- múlattar, þau
sungu og veifuðu blómvöndum.
Gestirnir, nokkrir túgir manna,
stóðu á planinu og horfðu hálfkind-
arlegir á þessa litskrúðugu fylk-
ingu, tvístigu feimnir og vissu varla
hvaðan á þá stóð veðrið. Krakk-
arnir hlógu og klöppuðu enn ákaf-
ar og við gengum milli raðanna
stíginn heim að skólanum undir
söng, klappi og blómum sem rigndi
yfir okkur. Þegar við komum inn í
húsið voru allir blómum skreyttir,
nteð vönd í hendi eða rós í hári eða
barnii.
Okkur var fyrst boðið inn í fyrir-
lestrarsal þar sem skólastjórinn
(sem var kona) gerði grein fyrir
starfi skólans og svaraði fyrir-
spurnum.
Nemendur koma í íkólann 16
ára og útskrifast eftir 4 ár. Mikill
meirihluti þeirra eru stúlkur. Til
þess að komast inn í skólann verða
nemendur aö hafa lesið uppeldis-
fræði í skólastiginu næsta á undan
og hafa náð einkunninni 8,5.
Á fyrsta ári felst nárnið mest í því
að læra að kenna lestur og skrift.