Þjóðviljinn - 23.03.1986, Blaðsíða 14

Kúba
Kynslóða-
skipti í
forystunni
Reinaldo Gonzalez og Orlaida Cabrera frá Kúbu - bjóðum fólki í heimsók svo það geti séð með eigin augum að við eru
friðelskandi þjóð en ekki stríðsæsingamenn. Mynd E.ÓI.
Hérvoru áferðfyrir
skemmstu tveir kúbanir, yfir-
menn í Vináttustofnun þjóð-
anna í Havana. Þeir höfðu
stuttan stans en áttu viðræður
við forystumenn Vináttufé-
lags íslands og Kúbu, Svavar
Gestsson formann Alþýöu-
bandalagsins, Guðrúnu Agn-
arsdótturþingmann Kvenna-
listans og fleiri. Þau ræddu
einnig við blaðamann Þjóðvilj-
ans.
Þarna voru á ferð Reinaldo
Gonzalez varaformaöur ICAP en
þanniger nafn Vináttustofnunar-
innar skammstafað á Kúbu og
Orlaida Cabrera sem vinnur í
þeirri deild sem fer með sam-
skiptin við ríki Vestur-Evrópu.
Orlaida er mörgum íslendingum
að góðu kunn því hún hefur í 15 ár
veriö viðloðandi norræna hópinn
sem á hverju ári fer í vinnuferð tii
Kúbu. íslendingar hafa tekið þátt
í þessum ferðum síðan 1973 og
hafa hátt á annað hundrað manns
farið til Kúbu. Vinnuferðirnar
hafa þó viðgengist frá 1970 og
hafa yfir 10 þúsund norðurlanda-
búar heimsótt Karíbahafið undir
merkinu Brigada Nordica.
Engir
stríðsœsingamenrr
ICAP er sjálfstæð stofnun og
sér um tengsl Kúbu við alþýðu
manna um allan heim. „ICAP var
stofnuð eftir byltingu og fékk það
hlutverk að brjóta okkur leið út
úr eínagnruninni sem Bandaríkin
settu Kúbu í. Bandarísk
stjórnvöld hafa takmarkað sam-
skipti okkar við ríki Rómönsku
Ameríku, öll nema Mexíkó, og
þess vegna er mikilvægt fyrir okk-
ur að kynna málstað okkar sem
víðast. Pað gerum við með því að
bjóða fólki í heimsókn svo það
geti séð með eigin augum hvernig
við erum. Það er mikill áróður í
gangi gegnokkur, td. að viðséum
stríðsæsingamenn, og miklu
dreift af röngum upplýsingum",
segja þau Reinaldo og Orlaida.
— Er einangrunin ekkifarin að
rofna tulsvert?
„Jú, það er margt farið að
breytast. Það komst talsverð
hreyfing á málin eftir að lýðræði
komst á að nýju í Uruguay og
Argentínu, td. fengum við í fyrra
aðild að þingmannasambandi
Suður-Amerfku sem Bandaríkin
höfðu haldið okkur utan við síð-
an eftir byltingu.
En Bandaríkin hafa enn mikil
áhrif í krafti síns efnahagslega
valds. Hafnbann þeirra hefur sín
áhrif en við komumst af. Meðal
annars vegna þess stuðnings sem
við njótum frá Sovétríkjunum og
sósíalísku ríkjunum. Þau tengsl
eru mjög sérstök og okkur hag-
stæð. Fidel hefur oft rætt um
þessi tengsl og sagt að þau séu
fyrirmynd að samskiptum iðn-
Tveirfulltrúarfró Vin-
óttustofnun þjóð-
annaó Kúbu voruí
heimsókn héró
landi. í kjölfarið er
jafnvel von ó kúb-
önskum lista-
mönnumhingaðtil
lands
ríkja Og þjóða 3. heimsins, þeirri
nýju skipan efnahagsmála
heimsins sem iengi hefur verið á
dagskrá Sameinuðu þjóðanna.
Þessi samskipti byggjast á gagn-
kvæmri virðingu og allt tal um að
við séum sovéskt leppríki er
áróður sem við verðum að búa
við og umbera. Bandarískir
stjórnmálamenn vita manna best
að við höfum sjálfstæða stefnu í
utanríkismálum og innanríkis-
málum."
Getum
ekkert farið
„Við drögum hins vegar enga
dul á að Sovétríkin hafa sýnt okk-
ur bróðurhug og samstöðu sem
hefur gert okkur kleift að bæta
efnahagsástandið hjá okkur og
fyrir það eru kúbanir þakklátir.
Við höldum fánanum hátt á lofti
sem dæmi um smáþjóð sem er
staðráðin í að búa þegnum sínum
nýtt og betra líf.
Fidei hefur sagt að einhvern
tímann munum við taka upp sam-
skipti við Bandaríkin. En til þess
að svo megi verða þurfa banda-
ríkjamenn að virða stjórnkerfi
okkar og fara að alþjóðareglum
um samskipti þjóða. Við erum
þarna og getum ekkert farið. Þess
vegna verðum við að lifa í friði og
vináttu og binda endi á þessa
martröð sem grúfir yfir sam-
skiptum okkar og Bandaríkj-
anna."
— Vidskiptin við sósíalísku rík-
in, skipta þau ekki sköpum fyrir
ykkur?
„80% utanríkisviðskiptanna
eru við sósíalísku ríkin og 20%
við vestræn ríki. Síðarnefndi
hlutinn er þó ekki síður mikilvæg-
ur fyrir okkur því við viljum
halda uppi opnu hagkerfi og góð-
um tengslum við hinn alþjóðlega
markað. Vandi okkar er sá að
hráefnin sem við höfum að
bjóða, einkum sykurinn, eru ekki
hátt skrifuð á alþjóðamarkaði.
Það verða miklar sveiflur í verð-
laginu á þeim og þær valda okkur
erfiðleikum. Við reynum að horf-
ast í augu við þessa erfiðleika og
halda okkar striki, hlúa að æsku-
lýðnum. efla menningarlífið og
endurbæta heilbrigðiskerfið. A
síðastnefnda sviðinu höfum við
borið gæfu til að miðlað öðrum
þjóðum af reynslu okkar, td. Nic-
aragua og ríkjum í Afríku."
Við borgum ekki
— Kúbanir hafa haft mikil af-
skipti afskuldasúpunni sem mörg
ríki Rómönsku Ámeríku sitja í.
„Já, við höfum miklar áhyggj-
ur af skuldunum. Við höfum ekki
reynt að segja öðrum þjóðum
hvernig þeini beri að bregðast við
þessum miklu skuldum en teljum
hins vegar að eina leiðin út úr
kreppunni sé að sameinast um að
neita að greiða afborganirnar.
Við höfum bent á að Bandaríkin
beri mesta ábyrgð á því hvernig
komið er og að með 12% af hern-
aðarútgjöldum Bandaríkjanna
mætti jafna út alla skuldir Róm-
önsku Ameríku. í Perú hafa
stjórnvöld ákveðið að verja að-
eins 10% tekna af utanríkisversl-
uninni til afborgana. Það er
önnur stefna en við höfum tekið
og við óskum perúmönnum góðs
gengis meö hana.
Það er okkar skoðun að krepp-
an verði verri viðureignar með
hverjum deginum sem líður og
við erum ekki trúaðir á að tillögur
þær sem Alþjóðabankinn hefur
nýlega sett fram dugi. Meira að
segja sjálfur Henry Kissinger hef-
ur viðurkennt að erlendu skuld-
irnar séu orðnar ríkjunum ofviða
og að þau geti aldrei endurgreitt
þær. Þetta segir okkur að það
verði að finna nýjar lausnir á
vandanum og þær fljótt. Þetta er
spurning um pólitíska ákvörð-
un."
— Pað var nýlega haldið
flokksþing á Kúbu og af fréttum
að dœma var það eitt af verkum
þessa þings að bœta stöðu kvenna
í œðstu forystu flokks og ríkis.
Konur
og blökkumenn
„Já, það var eitt af meginmál-
um þingsins að bæta stöðu
kvenna og auka þátttöku þeirra á
öllum sviðum þjóðlífsins. Þingið
kaus þrjár konur í framkvæmda-
stjórnina og konum fjölgaði
verulega í miðstjórninni. Annað
mál sem þingið tók á voru mál-
efni kynþáttanna. Að vísu er það
svo að á Kúbu eru hreinræktaðii
hvítir menn eða blökkumenn i
miklum minnihluta, flestir eru
blandaðir. Fyrir byltingu var
staða blökkumanna mjög slæm
og enn er heilmikið starf óunnið
við að bæta stöðu þeirra og múl-
atta.
Að baki vondri stöðu kvenna
og blökkumanna er aldalangur
arfur sem ekki verður upprættur
á skömmum tíma, 27 ár eru ekki
nærri nógur tími."
— Hvernig er ástandið i
menntunarmálum kvenna, sœkja
þœr td. í tcekni- og vísindagrein-
ar?
„Hlutdeild kvenna í
menntuninni hefur aukist veru-
lega og nú er svo komið að það
hefur reynst nauðsynlegt að setja
á kvóta eftir kynjum í sumum
greinum, td. læknisfræði og líf-
fræði. Ástæðan er sú að konum
vegnar yfirleitt betur í mennta-
skólum og þess vegna eru hlut-
föllin í þessum greinum farin að
skekkjast, körlum í óhag! En það
má nefna sem dæmi að yfirmaður
tæknistofnunar ríkisins er kona
og hún á sæti í framkvæmdastjórn
flokksins.
En svo við víkjum aftur að
flokksþinginu þá var samþykkt
að til þess að halda byltingunni
áfram væri nauðsynlegt að velja
ungt fólk til starfa á æðstu stöð-
um. Nú er kominn þar til starfa
hópur af fólki sem ekki tók þátt í
byltingunni fyrir æsku sakir en er
vel menntað og mjög hæft. Það
má því segja að það hafi orðið
kynslóðaskipti á þinginu og
sennilega var það besti árangur
þingstarfsins.“
Erum enn
þróunarland
— Nú eru liðin 15 ár og einu
betur frá því fyrsta vinnuferðin
var farin til Kúbu frá Norður-
löndunum. Hafa kúbanir enn
þörf fyrir þessa aðstoð?
„Já, við höfum það, við erum
ennþá þróunarland. Vinnuhóp-
arnir taka þátt í uppbyggingunni
og leggja fram vinnu við að
byggja félagsmiðstöðvar eða í
landbúnaðinum. Samtímis kynn-
ist fólkið landinu og okkur íbúum
þess, vonum okkar, þörfum og
erfiðleikum. Við höfum vissulega
tekið framförum en við þurfum
samt á hópunum að halda.
Pólitískt séð eru vinnuhóparnir
okkur einnig mikilvægir. Banda-
rísk yfirvöld banna fólki að koma
til Kúbu og því er mikiivægt að
útlendingar komi og kynnist okk-
ur. Það bætir skilninginn milli
þjóðanna."
— Stofnun ykkar hefur á und-
anförnum árum sent listamenn til
Norðurlandanna þar sem þeim
hefur verið vel tekið. Er von til
þess að þeir komi hingað í fram-
tíðinni?
„Það er eitt af því sem við vild-
um kynna okkur í þessari heim-
sókn, hvort vináttufélagið væri
fært um að taka við kúbönskum
listamönnum. Við höfum uppi
áætlanir um að auka samskiptin
við Island, ekki síst menningar-
tengslin. Og þau eiga að vera
gagnkvæm svo vonandi verður
þess ekki langt að bíða að kúb-
anskir Iistamenn heimsæki ísland
og íslenskir listamenn Kúbu",
sögðu þau Reinaldo og Orlaida.
—ÞH
14 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 23. mars 1986