Dagblaðið Vísir - DV - 28.12.2002, Side 26

26
HeIgarblací DV
LAUGARDAGUR 28. DESEMBER 2002
W'
Þokkalegt ár
Kvikmyndaárið 2002:
„Þetta var þokkalegt ár. Við vorum
svo sem ekki að briUera neitt úti í lönd-
um og ég fékk engar tilnefningar til
Evrópuverðlaun-
anna,“ segir Friðrik
Þór Friðriksson
kvikmyndagerðar-
maður. Hann telur
góðu fréttimar þær
að heimildamynda-
gerð hafi blómstrað
og þakkar það með-
Friörik Þór al annars stuðningi
Friðriksson. stjómvalda. „Þegar
fé er veitt í þessa grein er það ávísun á
árangur," segir hann. Aðrar athyglis-
verðar breytingar að áliti Friðriks em
þær hversu íslenskir kvikmyndagagn-
rýnendur séu almennt orðnir jákvæðir.
Spurður hvað hann sé að bjástra
kveðst hann vera að leikstýra nýrri
mynd, Næslandi, eftir handriti Huldars
Breiðfjörðs, í framleiðslu Sikk sakk.
Minni umbúðir
„Þetta var fremur gott kvikmyndaár.
Ég lenti reyndar í hörkubaráttu fyrir
sýningarrétti á myndinni minni en
hún endaði vel,“ segir Hrönn Sveins-
dóttir, framleiðandi myndarinnar í
skóm drekans sem lögbann var sett á á
timabili. Hún lýsir
yflr ánægju með
Haflð sem hún segir
góða tilraun og telur
líka mjög gott ár í
vændum. „Það er
nýsprottin öilug
neðanjarðarhreyf-
ing í kvikmynda-
gerð sem heitir Bíó
Reykjavík. Hún
stuðlar að fjölgun digitalmynda og
heimildamynda og ég sé fyrir mér að
þar verði gróskumikið starf í náinni
framtíð. Þama eru ungir, fátækir kvik-
myndagerðarmenn að gera góða hluti,“
segir hún.
Hrönn
Sveinsdóttir.
Ómælt rusl firá Hollywood
2002 var frekar magurt bíóár, sér-
staklega hvað varðar Hollywoodmynd-
ir. Það ríkir einhver skelflleg bræla á
miðunum. í svipinn man ég aðeins eft-
ir einni mynd að vestan sem kom mér
ánægjulega á óvart, Monster’s Ball.
Erlend mynd ársins hlýtur að teljast
Talaðu við hana eftir Pedro Almodov-
ar, sem náði heljartökum á manni. Þá
kom ítalska fyrir
byijendur einnig
skemmtilega á
óvart. Myndir af
þessu tagi getum við
íslendingar gert vel
ef við einbeitum
okkur dálitið. Is-
lensk mynd ársins
er tvímælalaust
heimildamyndin í
skóm drekans eftir Hrönn og Áma
Sveinsböm. Kvikmyndir eiga að sitja
eftir í vitundinni, bæta einhverju við
reynslu manns. Þessi gerði það og und-
irstrikar þá athyglisveröu staðreynd að
þessi misserin em það heimildamynd-
imar sem standa upp úr í íslenskri
kvikmyndagerð. -Gun
Asgrímur
Sverrisson.
Aldrei jafn margar
íslenskar kvikmyndir í bíó
Frábært ár
fyrir mig og
mitt fólk
DV-MYND HH
arríkið var líka mikið fyrir austan
og það gerði myndina sannferðugri.
Myndin Hafið snerti ótvírætt við
hinni íslensku þjóðarsál og nú er
eftir að vita hvemig áhorfendur úti
í hinum stóra heimi taka henni.
Samkvæmt Baltasar ætti ekki að
vera ýkja langt í viðbrögðin það-
an.
„Hafið verður fyrsta íslenska
myndin sem fær almennilega
dreifmgu í Bandaríkjunum," seg-
hann. „Við byrjum með að
fara með hana á kvikmynda-
hátíð Roberts Redfords,
Sundance, nú í janúar.
Það er stærsta kvik-
myndahátíð Banda-
ríkjanna. Síðan er
búið að tryggja
dreifingu á
henni i 30-40
löndum svo
verður
spennandi að
fylgjast
með.“
-Gun
Hlemmur
Ólafur Sveinsson fyrir framan
frægustu strætóstoppistöðina.
Hlemmur fjallaði um fólk á jaðri
mannlífsins.
Gæði þessara kvikmynda voru
misjöfn. Þær heimildarkvikmyndir
sem mesta athygli hafa fengið eru í
skóm drekans og Hlemmur. Sú fyrr-
nefnda var mikið í umræðunni þar
sem sett var lögbann á hana sem
síðar var fellt úr gildi. Fékk myndin
uppreisn æru þegar hún fékk Edd-
una sem besta heimildarmyndin.
Hvað varðar myndina Hlemmur þá
hefur hún vakið mikla athygli fyrir
raunsæja lýsingu á fólki sem má sín
minna, fólki sem leikstjóri myndar-
innar, Ólafur Sveinsson, kynntist á
Hlemmi.
Vert er að geta einnar myndar
sem stendur fyrir utan þá tvo flokka
sem fjallað hefur verið um. Er það
fyrsta íslenska tölvugerða teikni-
Hafið
Hefur fengiö mikið lof og góða
aðsókn.
myndin, Litla lirfan ljóta. Sú kvik-
mynd, þó stutt væri, var mikið af-
rek. Sjónvarpið sýndi á árinu fjöld-
ann aUan af sjónvarpsmyndum og
stóð sig nokkuð vel þegar á heildina
er litið. Þessi sterki miðill má þó
gera betur í að styrkja íslenska
kvikmyndagerð.
Kvikmyndahátíðir
í ár var engin Kvikmyndahátíð í
Reykjavík haldin og hefur lítiö ver-
ið um skýringar á hvers vegna. Op-
inbera skýringin er sú að of litlir
peningar hafl verið til ráðstöfunar.
Þetta er léttvæg skýring í ljósi þess
að hægt hefur verið að halda þessa
hátíð ineð sömu styrkveitingu og
fór til hennar í ár. Umboðsaðilar
kvikmynda hafa hlaupið undir
bagga og hefur þetta fyrirkomulag
tekist ágætlega þó alltaf megi deila
um val mynda á hátíð sem þessa. Þá
var hin árlega Stuttmyndahátíð
hneyksli og víst er að hún verður
ekki endurtekin með sömu menn
við stjórnvölinn. Þá settu leiðinleg-
an svip á kvikmyndaárið þau átök
sem urðu um framkvæmdastjóra
Kvikmyndasjóðs. Það mál leystist
farsællega.
Með nýju ári taka gildi ný og
breytt lög um Kvikmyndasjóð ís-
lands. Sitt sýnist hverjum um ágæti
reglugerðarinnar. Hafa mennta-
málaráðuneytinu borist umsagnir
frá kvikmyndagerðarmönnum með
breytingartfllögum. Ljóst er þó að
þessi nýja reglugerö tekur gildi og
íslenskar kvikmyndir fara i breytt
umhverfi hvað varðar úthlutun
styrkja.
- segir Baltasar Kormákur, leikstjóri Hafsins
Óhætt er að segja að kvikmyndin
Hafið, i leikstjóm Baltasar Kor-
máks; hafi slegið í gegn á árinu.
Hún hlaut átta Edduverðlaun á
haustdögum og verður framlag ís-
lands til Óskarsverðlauna. Þrátt fyr-
ir að vera ekki frumsýnd fyrr en í
september er hún orðin tekjuhæsta
mynd ársins í íslenskum kvik-
myndahúsum og sú flórða tekju-
hæsta frá upphafi.
Toppar margar stórar
Baltasar Kormákur er lika
kampakátur þegar hann lítur til
baka yflr líðandi ár og getur einnig
horft bjartsýnn fram á veginn.
„Þetta var frábært ár fyrir mig og
mitt fólk,“ segir hann. „Haflð er
stórmynd á íslenskan mælikvarða
og nýjustu tölur frá Pricewaterhou-
seóoopers sýna að hún hefur slegið
öll met í aðsókn og tekjum. Svo er
hún enn í sýningum þannig að hún
er ekki búin. Þó var þetta erfitt ár í
samkeppni því vinsælar myndir
hafa verið í gangi eins og Lord of
the Rings, Harry Potter og svo nú
undir lok ársins sjálfur James
Bond. Ég get ekki verið annað en
stoltur af því að toppa allar þessar
ágætu myndir."
Kostaði blóð, svita og sót
Baltasar er ekki bara leikstjóri
myndarinnar heldur líka handrits-
höfundur ásamt Ólafi Hauki Símon-
arsyni. Hann hafði miklu mannvali
á að skipa við gerð myndarinnar.
Þó viðurkennir hann að tökumar
hafi kostað blóð, svita og sót - en
ekki tár nema þá er mönnum
súrnaði í augum í brunanum á
Neskaupstað sem sýndur er í
myndinni og varð heldur
stórkostlegri en upphaf-
lega stóð til. Segja má að
hvorutveggja komi við
sögu, eldur og ís, því vetr-
Varla hefur liðið sú vika á árinu
að kvikmyndahús í Reykjavík hafi
ekki boðið upp á íslenska kvikmynd
og um tima voru sýndar þrjár í
einu. Það má segja að bylting hafl
orðið í sýningum á íslenskum kvik-
myndum á síðustu tveimur árum.
Þessa aukningu má þakka hinni
handhægu digitalkvikmyndavél
sem breytt hefur kvikmyndaum-
hverfinu. AUir eru sammála um að
gæðin séu alls ekki þau sömu og
þegar notuð er mun dýrari aðferð,
að kvikmynda á fllmu. Á móti kem-
ur að þessi tækni
hefur gert það að
verkum að mun
fleiri hafa getað
gert kvikmynd þar
sem frekar ódýrt
er að gera mynd
með þessari
tækni. Þarna er
komin upphafsleið
fyrir metnaðargjamt ungt fólk sem
ætlar að gera kvikmyndun að ævi-
starfi, ungt fólk sem hefur hug-
myndir og getu en ekki mikla pen-
inga á milli handanna.
Það er aftur á móti spurning
hvort ofnotkun og oftrú á digitalvél-
ina geri það að verkum að gæðin
verði ekki í sama mæli og magnið.
Allavega hefðu sumar kvikmyndir
ársins, sem teknar voru með þessari
tækni, þurft meiri undirbúning. Oft
hentar sjónvarpið þeim betur. Sú
freisting er þó skiljanleg að koma
mynd á framfæri í kvikmyndahúsi.
Sjónvarpsmyndir eru aldrei jafn
mikið í umræöunni.
Leiknar kvikmyndir
Leiknar kvikmyndir hafa verið
fleiri á einu ári en nú. Fjöldinn er
samt mikill. Hafið ber höfuð og
herðar yfir aðrar kvikmyndir.
Myndin fékk einróma góða gagn-
rýni og þegar þessi orð eru skrifuð
eru áhorfendur komnir vel yfir
fimmtiu þúsund. Hafið sópaði til sín
Edduverðlaunum á glæsilegri Eddu-
hátíð sem verður veglegri og betri
með hverju árinu.
Stórar kvikmyndir ársins voru
allar frumsýndar frekar seint á ár-
inu, ef undan er skilin hin lauflétta
Regína sem kom öllum í gott skap.
Var hún frumsýnd um síðustu ára-
mót. Eftir nokkurt hlé hófst veislan
með gamanmyndinni Maður eins og
ég, sem Robert Douglas leikstýrði.
Þetta er önnur kvikmynd hans.
Náði hún ekki jafn miklum vinsæld-
um og íslenski draumurinn fyrir
tveimur árum. Húmorinn í mynd-
inni var skemmtilegur og má segja
að róið hafi verið á sömu mið í þeim
efnum og í íslenska draumnum.
Næsta stóra myndin var Hafið og
ef einhver hefur efast um að íslend-
ingar hafi ekki áhuga á íslenskum
kvikmyndum þá afsannaðist það eft-
irminnilega. Hafið fór mikla sigur-
fór hér á landi og nú er að sjá á
næsta ári hvemig henni vegnar í
harðri samkeppni á erlendum vett-
vangi. Nýjasta kvikmynd Friðriks
Þórs Friðrikssonar, Fálkar, kom í
kjölfarið á Hafinu og olli hún
nokkrum von-
brigðum. Þegar
þessar línur eru
skrifaðar á að
fara að frumsýna
gamanmyndina
Stella í framboði,
sem er framhald
geysivinsællar
kvikmyndar,
Stella í orlofi, sem gerð var 1986. Ef
Stella er jafn fersk og hún var fyrir
sextán árum má búast við miklum
vinsældum.
Þær kvikmyndir sem hér hafa
verið taldar upp eru allar í dýrari
kantinum. Vert er að minnast á
eina leikna kvikmynd sem var mun
ódýrari, Reykjavík Guesthouse, sem
ungt fólk gerði af dugnaði og metn-
aði. Þótt hún standist ekki saman-
burð við það besta þá var um góða
frumraun að ræða.
Hiltnar
Karlsson
blaðamaður
Heimildamyndaárið
endurtekið
í sams konar pistli í fyrra sagði
ég árið 2001 hafa verið ár heimildar-
kvikmynda. Segja má með sanni að
það ár hafi verið endurtekið 2002.
Hvorki meira né minna en átta
heimildarkvikmyndir í fullri lengd
voru frumsýndar í kvikmyndahús-
um. Og þegar á heildina er litið þá
sýna þær mikla grósku, frumleik og
hæfileika ungs fólks sem hefur lagt
fyrir sig kvikmyndagerð.
Heimildarmyndir ársins eru jafn
ólíkar og þær eru margar. í Eld-
borginni var tekið á útihátíðum um
verslunarmannahelgina, Varði
Goes Europe var vegamynd um ís-
lenskan götuleikara og raunir hans
á erlendri grund. í Leitinni að
Rajeev leitaði íslensk stúlka að
æskuvini í Indlandi. í skóm drekans
tók ung stúlka þátt í fegurðarsam-
keppni, Pam og Noi og mennimir
þeirra flallaði um tvo nýbúa
hér á landi. Möguleikar og
Hflóðlát sprenging
voru um listmálara og