Dagblaðið - 01.12.1977, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 1. DESEMBER 1977:
mmiAÐm
trjélzi, áháð dagblað
Útgefandi Dagblaðiö hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Krístjánsson.
Fréttastjóri: Jón Birgir Pótursson. Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason. Skrifstofustjóri ritstjórnar:
Jóhannes Reykdal. íþróttir: Hallur Símonarson. Aöstoöarfréttastjóri: Atli Steinarsson. Handrit:
Ásgrímur Pólsson.
Blaðamenn: Anna Bjamason, Ásgeir Tómassón, Bragi Sigurðsson, Dóra Stefánsdóttir, Gissur
Sigurðsson, Hallur Hallsson, Helgi Pótursson, Jónas Haraldsson, Katrín Pálsdóttir, Ólafur Geirsson,
Ólafur Jónsson, Ómar Valdimarsson, Ragnar Lár.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleifsson, Höröur Vilhjálmsson, Sveinn Þormóösson.
Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkerí: Þráinn Þorleifsson. Dreifingarstjóri: Már E. M.
Halldórsson.
Ritstjórn Síðumúla 12. Afgreiösla Þverholti 2. Áskriftir. auglýsingar og skrifstofur Þverholti 11.
Aöalsími blaðsins 27022 (10 línur). Áskríft 1500 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 80 kr-
eintakiö.
Setning og umbrot: Dagblaðið og Steindórsprent hf., Ármúla 5.
Mynda og plötugerö: Hilmir hf. Síöumúla 12. Prentun: Árvakur hf. Skeifunni 19.
Evrópa:
Hversu djúpt Hstir
hin góða samvinna
Frakka og Þjóðverja?
Lítill fingur réttur fram
Svartamarkaðsbrask með gjald-
eyri hefur að sögn Ölafs
Jóhannessonar viðskiptaráðherra
stuðlað að þeirri ákvörðun stjórn-
valda að heimila mönnum að
ávaxta erlendan gjaldeyri í
íslenzkum bönkum. Gaf ráð- ~
herrann til kynna, að ekki yrði spurt, hvaðan
gjaldeyririnn sé fenginn.
Nú á að reyna að ná gjaldeyrinum inn í
bankana með því að bjóða eigendum hans
vexti, sem líka verða í erlendum gjaldeyri.
Ennfremur með því aðgefa eigendunum kost á
nokkuð frjálsu vali um not gjaldeyrisins, þegar
þeir þurfa á honum að halda, til dæmis til
ferðalaga. Slík notkun á samkvæmt nýju regl-
unum ekki að dragast frá venjulegum skammti
ferðagjaldeyris.
Þetta er skynsamlegt skref í átt til viður-
kenningar á staðreyndum. Ekki er þó trúlegt,
að skrefið hirði upp mikið af lausagjaldeyri í
landinu, því að eigendur hans munu eftir sem
áður telja sig hagnast betur á því að selja hann
á svörtum.
Öðru máli kann að gegna um umboðslaun,
sem innflytjendur hafa falið erlendis og ýmist
nctað til að bæta sér upp lága álagningu eða
geymt þar áfram til að efla viðskiptatraust sitt.
Fyrir þessa aðila kann að reynast ódýrara að
ávaxta hér heima þann gjaldeyri, sem þeir
verða hvort sem er að nota í rekstri sínum eða
bankaviðskiptum.
Helmut SchmiBt kanslari
Vestur-Þýzkalands hefur að
undanförnu reynt mikið til að
sannfæra nágranna sína
Frakka um að hinn vondi Þjóð-
verji, sem Frökkum er svo tamt
að hugsa um, sé horfinn og eigi
að gleymast.
Þýzkarinn úr fyrri og seinni
heimsstyrjöldinni er ekki
lengur til, segir Schmidt, sem
nýlega kom fram í franska sjón-
varpinu og einnig birtist við
hann viðtal í Le Figaro, áhrifa-
miklu Parísarblaði.
Kanslarinn reyndi að full-
vissa Frakka um að lýðræði í
Vestur-Þýzkalandi stæði traust-
um fótum og gamlar fullyrðing-
ar um eðli Þjóðverja væru
gamlar klisjur, sem ekki ættu
við í dag.
Skoraði hann á þá sem
hlýddu á hann í sjónvarpinu að
sameinast um að kveða niður
gamla fordóma um þjóðfélags-
hópa og jafnvel heilar þjóðir.
Sannleikurinn er sá að ef-
trúa má blöðum og tímaritum
þá er mikið verk að vinna á
þessu sviði i Frakklandi.
Mjög auðvelt virðist að vekja
aftur upp óttann við höfuðóvin-
inn í styrjöldum síðustu
tveggja alda, Þjóðverja.
Mánuð eftir mánuð hafa blöð
og aðrir fjölmiðlar 1 Frakklandi
rætt um þýzk málefni og þá
sérstaklega neikvæðar hliðar.
Myndir af Adolf Hitler, nas-
istaforingjanum alræmda, voru
nærri því jafnalgengar í frönsk-
um blöðum eins og hinum
vestur-þýzku, þegar áhuginn
var sem mestur á sögu hans.
Kom hann í kjölfar kvik-
myndar um líf hans og starf.
Flótti Herberts Kapplers úr
itölsku sjúkrahúsi vakti einnig
mikla athygli.
Herbert Kappler, sem mun
vera að dauða kominn af
krabbameini, slapp til Vestur-
Þýzkalands og neituðu yfirvöld
þar að senda hann aftur til
Italíu til afplánunar fyrir
stríðsglæpi.
Þetta þótti frönskum al-
menningi ískyggilegt og jafnvel
benda til að Þjóðverjar ætluðu
að taka upp gamla siði í sam-
skiptum sínum við nágrannana.
Raunin virðist hafa orðið sú
að sættir þessara tveggja vold-
ugustu þjóða Evrópu, sem
komust á þegar þeir Adenauer
kanslari og de Gaulle voru yið
völd í ríkjunum, hafa reynzt
haldgóðar að mörgu leyti.
Samskipti ríkisstjórnanna og
embættismanna hafa verið góð
en almenningur er enn tregur
til að láta af fyrri afstöðu sinni.
Mikið reyndi á fransk-þýzka
samvinnu meðan mest gekk á í
sambandi við hið svonefnda
Baader-Meinhof mál nú í haust.
Þá gekk ekki á öðru en mann-
ránum, flugránum og morðum.
Frakkland varð að nokkru vett-
vangur atburða og þar fannst
til dæmis lík Hans Martins
Schleyers, vestur-þýzka iðn-
jöfursins sem rænt var.
Var þess krafizt að meðlim-
um í Baader-Meinhof hópnum
væri sleppt úr fangelsi, ella
yrði Schleyer myrtur. Þannig
fór því vestur-þýzka ríkisstjórn-
in lét ekki undan og Schleyer
týndi lífi.
Lögmaður margra þeirra
fanga sem sitja í þýzkum fang-
elsum, Klaus Croissant, flúði til'
Frakklands og vildi fá þar hæli.
Vestur-þýzka lögreglan telur
að Croissant sé sá sem bar upp-
lýsingar á milli meðlima
Baader-Meinhof fólks í hinum
ýmsu fangelsum. Franskir dóm-
stóla létu sannfærast og ákváðu
að Croissant skyldi framseldur
i hendur lögreglunnar í Stutt-
gart þar sem hann situr nú í
fangelsi.
Sagt er að tækifærið hafi
verið notað þegar hinn venju-
legi Frakki var upptekinn við
að horfa á úrslitaleik í heims-
HVAÐ A AÐ GERAI
SKATTAMÁLUNUM?
í stórum dráttum er óhætt að segja, að
yfirlýsing Ólafs Jóhannessonar um nýjar gjald-
eyrisreglur eftir áramótin sé virðingarverð til-
raun. Hún hefur að minnsta kosti þau áhrif að
sýna fram á, að tilslakanir á gjaldeyrishöftum
hafa ekki heimsenda í för með sér.
Úr því að litli fingurinn hefur verið réttur
fram, er upplagt tækifæri að minna á, að gaman
væri að sjá alla höndina. Vafalaust er það vilji
mikils meirihluta kjósenda, að afnumdir verði
átthagafjötrar í ferðagjaldeyri og eignayfir-
færslum.
Venjulegt og heiðarlegt fólk er á hlaupum út
um allt til að skrapa gjaldeyri á svörtum til að
bæta sér upp skömmtun yfirvalda. Afnám
skömmtunarinnar mundi aðeins lítillega rýra
gjaldeyrisstöðuna. Sú er skýringin, að svartur
markaður í ferðagjaldeyri mundi að verulegu
leyti leggjast af og gjaldeyririnn mundi leita í
þess stað í bankana, sem bjóða upp á vexti.
Slík aðgerð mundi bæta viðskiptasiðferði
þjóðarinnar og stórlega minnka svartamarkaðs-
gróða, án þess að kosta neinn gjaldeyri að ráði.
Jafnframt væri hún mikilvægt skref í þá átt að
gera íslenzku krónuna að gjaldgengri mynt og
síóar jafnvel að hörðum gjaldeyri.
Þróun í slíka átt gæti verið eitt virkasta vopn
þjóðarinnar í baráttunni gegn verðbólgu, gegn
hinu gífurlega misrétti og hinni gífurlegu spill-
ingu, sem dafna í skjóli hennar. Skref Ólafs í
vikunni var lítið skref, en mikilvægt, því aó það
er í rétta átt. Þessu skrefi fagna menn.
Skattsvik hafa um margra
áratuga skeið verið landlæg
plága hér á landi. Ymsar
breytingar hafa verið gerðar á
skattalöggjöfinni en þær
virðast ekki hafa dregið úr
skattsvikum. Einstaklingar og
launþegafélög hafa oft harð-
lega deilt á skattsvikarana
þegar skattskráin er birt, en
síðan koðnar allt niður, enda
samdaunast flestir ranglætinu
þegar til lengdar lætur. Talið er
að þriðji til fjórði hver skatt-
greiðandi 1 landinu hafi mögu-
leika á einn eða annan hátt til
að hagræða framtölum sínum á
þann veg að þeir greiði ekki
nema hluta af lögboðnum skött-
um. Erfitt er að áætla hversu
hárri upphæð skattsvikin nema
á ársgrundvelli en þeir sem
gleggst vita hafa talið að þau
nemi milljörðum króna. Eins og
kunnugt er eigum við Evrópu-
met ár eftir ár í verðbólgu,
enda hafa efnahagsmál okkar
um áratugaskeið einkennst af
hvers konar stjórnleysi og
óreiðu en slíkt ástand hvetur
mjög til auðgunarbrota.
Engan þarf þó að undra af
hverju efnahagsmálin hafa
þróast á þennan hátt þegar
athuguð er stjórnarstefna nú-
verandi stjórnarflokka, sem
hafa yfir að ráða nær öllum
atvinnurekstri í landinu og sjá
jafnframt um meðferð og
dreifingu fjármagnsins. Þessir
sömu stjórnmálaflokkar hafa
einnig ráðið langmestu um
hvernig löggjafar-, dóms- og
framkvæmdavaldinu hefur
verið beitt á undanförnum ára-
tugum, enda hafa þeir % hluta
þingmanna á sínum snærum.
En hvernig má það vera að
mikill minnihluti skattgreið-
enda, sem eru atvinnurek-
endur, skuli stöðugt móta
skattalöggjöfina? Svarið er
reyridar ofur einfalt, atvinnu-
rekendaflokkarnir ráða yfir ca
% hlutum af kjósendafylginu
í landinu og hin sérstæða
hlýðni, undirgefni og hræðsla
launþega við þessa aðila hefur
oftast orðið yfirsterkari þeirra
eigin hagsmunum. Islenskir
kjósendur hafa alla tíð látið
draga sig í dilka og brenni-
merkja og það má því með
sanni segja að hið gamla
bændaþjóðfélag hafi haldið
velli í þessum efnum. Hin
sterku pólitísku hagsmuna-
og ættarbönd, samfara
sundruðum verkalýðsflokkum,
hafa um langan aldur verið
höfuðeinkenni íslenskra stjórn-
mála. Kosningasmölun hér-
lendis er einstakt og hvimleitt
fyrirbæri sem tæpast á sér hlið-
stæða fyrirmynd í öðrum lýð-
frjálsum löndum.
VERKEFNI
LAUNÞEGASAMTAKANNA
Alþýðusambandið og BSRB
hafa haldið því fram að tekju-
skattur væri fyrst og fremst
launþegaskattur og bæri því að
afnema hann. Þessi sjónarmið
launþegasamtakanna hafa
engan hljómgrunn fengið hjá
núverandi stjórnarflokkum,
sem sýnilega vilja viðhalda
hinu rangláta skattakerfi, eins
og fjárlagafrumvarpið ber með
sér.
Ýmsir halda því fram með
réttu að brýnasta verkefni
launþegasamtakanna sé að
knýja fram réttlátar breytingar
á' skattalöggjöfinni og reyna
með þeim hætti að jafna hinn
gífurlega aðstöðumun skatt-
greiðenda. Hins vegar greinir
aðila á um hvernig þessu mark-
miði verði best náð. Sumir telja
að svonefndir neysluskattar
myndi vera raunhæfasta leiðin
til að jafna skattabyrðina, enda
greiði þeir aðilar þá mest til
þjóðfélagsins sem mest bera úr
býtum. Þessi skattameðferð
virðist nokkuð sannfærandi við
lauslega athugun en hún leysir
þó ekki nema lítinn hluta af af
þeim vandamálum sem hér er
um að ræða. Ætla má að slík
skattaálagning myndi auka á
verðbólguna vegna hækkunar á
ýmsum helstu neysluvörum
okkar, eins og m.a. reynsla
okkar af söluskattinum ber
ljósan vott um.
Ýmsir telja að með hækkun
fjölskyldubóta eigi að vera
hægt að jafna aðstöðumun
skattþegnanna en hver er
reynsla okkar af því kerfi?
Skattlausir hátekjumenn fá
fjölskyldubætur til jafns
við láglaunafólk. Bilið
verður því ekki brúað með
þeim hætti, fremur má ætla
að fátækar barnmargar
fjölskyldur og ungt fólk sem er
að hefja búskap myndu verða
harðast úti. Slíkir neyslu-
skattar myndu heldur ekki ná
til eldri skattsvika en eins og
kunnugt er hafa skattsvik-
ararnir safnað húseignum
í stórum stíl, sérstaklega hér
á Suðvesturlandi og má
því með sanni segja að
þessir skattlausu stóreigna
menn séu hrein plága og
þjóðarsmán. Það er bláköld
staðreynd að sárafáir geta
eignast verulegar fasteignir
hér á landi nema til komi óeðli
leg lánafyrirgreiðsla eða skatt-
svik í einhverju formi. Þetta er