Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1986, Blaðsíða 17

GUÐBRANDUR ÞORLÁKSSON OG BÓKAÚTGÁFA HANS
17

ai-trl-fT' * ( • **,J M * +**
<~S VI*/
Y’%
V^'' '•+» pn~* *■
v. •' ; '
Vl’j^lyttS-fiufJ'’ ■
Eiginhandaráritm Guðbrands sjálfs á biblíu frá Hálsi f Fnjóskadal, sem nú er í Pjóðminjasafni.
Upþhafleg breidd er 16 sm. Textinn hljóðar svo:
Pessa Bibliu gief eg Gude og kirkiunne ad halse,: gudz blezada
ordi til eflingar ogframmgangs,: Bid eg og bijd þeim sem kirkiu-
na helldur, ad geijma og foruara hana vel.,. og bera hana ecki
vr kirkiunne., ei lia hana j burt,: vtan þeir suari sþellum
ef verda,:
Gudbrandur Thorlaksson med eigin hand
Anno 1588: þann vijunda dag Jola.
Guðbrandur fékk bókbindara frá Hamborg til bókbands og að
kenna öðrum. Sumt af biblíunni var bundið erlendis, trúlega víðar en
á einum stað.22 Nákvæm athugun á bandi bóka frá tímum Guðbrands
væri verðugt rannsóknarefni, en því miður hafa menn fram undir
þetta oft fleygt gömlu bandi.
Guðbrandsbiblía var ekki þýdd eftir frumtextunum, þ. e. hebresku
og grísku, heldur eftir þýskri biblíu Lúthers, latneskri biblíu sem
nefnist Vúlgata og biblíu Kristjáns III. Loks er talið, að einhverra
áhrifa gæti frá Stjórn.23
Þá er að spyrja, hverjir voru þýðendurnir. Fyrir því gerir Guð-
brandur nokkra grein í formála að Summaríu yfir það Gamla
testamentið frá 1591. Þar segir Guðbrandur: „Þeir eru og nokkrir,
sem gefa mér skuld, að ég hafi eignað mér annara útleggingar, í
biblíu, af því, að eg sagði so í einum stað, að eg hefði orðið oftast
alleina eða einsamall að yfirlesa, corrigera, útleggja. En með þeim
orðum, vil eg í ongvan máta mér eignað hafa alla útlegging
biblíunnar.“
Síðan gerir Guðbrandur grein fyrir þýðingu biblíunnar: „Novum
22 Sjá m. a. Guðmundur Finnbogason. „Bókband." s.239-241 (Iðnsaga íslands. II. Rv. 1943.
s. 237-253).
23 Chr. Westergárd-Nielsen. „Um þýðingu Guðbrandarbiblíu“ (Kirkjuritið. 12 (1946), s. 318-
329). Um málið á Guðbrandsbiblíu hefur skrifað Oskar Bandle. Die Sþrache der Guðbrands-
biblía. Kbh. 1956 (Bibliotheca Arnamagnæana. XVII).