Lesbók Morgunblaðsins - 05.02.2000, Blaðsíða 7

, GRÍNAÐ
I LON DON
Agústa Skúladóttir er Lundúnabúi, leikkona og grín-
isti. Hún kom til London f/rirtæpum tíu árum til að
læra og iðka leiklist. Núna er 1 hún líka komin á 1 Fullt
sem „uppistandari" og grínisti. Annar Lundúnabúi,
DAGUR GUNNARSSON, deild i einum katli c if
Earl Grey með henni á dö igunum.
Morgunblaðið/Dagur Gunnarsson
Ágústa Skúladóttir segist ekki vera fyndin heima hjá sér á morgnana.
ABRETLANDI er löng og
mikil hefð fyrir grínistum
sem koma einir fram og
skemmta áhorfendum, þeir
eru „comedians“ og stunda
„stand-up“ líklegast vegna
þess að þeir standa einir á
sviðinu með hljóðnemann.
„Stand-up“ hefur verið snarað á íslensku sem
„uppistand" sem er hvorki þjált né lýsandi, en
verður að duga í bili. Það segja allir sem reynt
hafa að uppistand sé ákaflega erfið og oft og tíð-
um skelfileg lífsreynsla, grínistinn þarf að ná
upp góðri stemmningu, hafa á hraðbergi mis-
munandi sögur og brandara eftir því hvemig
andrúmsloft er í salnum og til að halda gríninu
léttu og lifandi má það ekld vera of bundið
handriti. Margir breskir grínistar spila á áhorf-
endur, spjalla við þá og spyija spuminga sem
þeir leggja síðan grínið út frá. Frammíköll eru
líka mjög algeng og grínistarnir þurfa því að
geta svarað vel fyrir sig og snúið slíkum árásum
í leiftursnöggar gagnárásir ef þeir eiga ekki að
vera hrópaðir niður. Það em fjórir eða fimm
stórir kómedíuklúbbar í London sem eru sér-
hannaðir fyrir grínkvöld og stunda ekkert ann-
að, síðan em margir minni klúbbar sem em í
kjöllurum eða á efri hæð á pöbbum og þar getur
návígið við áhorfendur verið mjög mikið.
Uppistand er líka að ryðja sér til rúms í
sjónvarpsdagskránni og því hafa nokkrir grín-
istanna náð mjög langt, orðið frægir og vinsælir
en eigi að síður er ekki beinlínis litið á þá sem
listamenn og virðist almenningur líta svo á að
þeir séu einhvers staðar mitt á milli Shakespea-
re-leikarans og rokkstjömu í virðingarstigan-
um.
Er þetta fyndið?
Árlega keppa uppistandarar um mjög virt
verðlaun, Perrier-verðlaunin og það er mikið
mið tekið af því hvemig manni vegnar í þeirri
keppni sem er haldin í júlí í tengslum við Edin-
borgarhátíðina. Takist manni vel upp í Edin-
borg em miklar líkur á að fá samning við um-
boðsmann og alls konar dyr geta farið að
opnast.
Ég sá einu sinni heimildarmynd í sjónvarp-
inu þar sem Rowan Atkinson (Mr Bean og
Blackadder) var að fjalla um kímnigáfu og leit-
aðist við að svara spumingunum: Hvað er fynd-
ið og hvers vegna? Ég hef sjaldan séð ófyndnari
þátt, öll umfjöllun um þetta efni virðist hrein-
lega vera dauðadæmd. Ein kviksaga úr þjóðfé-
laginu hermir að Þórhallur Sigurðsson hafi far-
ið á fund jakkafataklæddrar skemmtinefndar
hjá ónefndu stórfyrirtæki til að selja þeim
kvöldstund með Ladda. Hann gaf þeim nokkur
sýnishom af bröndumm, geiflum og gríni. „Er
þetta fyndið?“ spurði forstjórinn „Ha, já já, al-
veg drepfyndið maður,“ svaraði Þórhallur.
„Ókey við kaupum pakkann," sagði forstjórinn
þá grafalvarlegur. Um leið og maður reynir að
greina húmor er eins og öll ánægjan af umfjöll-
unarefninu gufi upp, ég ætla eigi að siður að
gera tilraun og mælti mér því mót við hana
Agústu Skúladóttur til að spyrja hana hvort
hún sé fyndin.
Uppistand og magadans
Ágústa fór upphaflega til London tii að nema
leiklist, hún ílengdist og hefur leikið með ýms-
um leikhópum. Sjálf hefur hún tekið þátt í að
stofna einn eða tvo slíka, m.a. The Icelandic
Take Away Theatre sem hefur það á stefnu-
skránni að færa Bretum íslenska menningu.
Næsta verkefni er alveg að bresta á og er byggt
á Völuspá en Ágústa hefur undanfarið ár verið
að þreifa fyrir sér í uppistandinu og orðið tölu-
vert ágengt.
Hvemig byrjaði uppistandsferillinn?
„Icelandic Take Away var að sýna í listamið-
stöð í Beckenham sem er úthverfi í suðurhluta
London og þar var boðið upp á alls konar nám-
skeið, allt frá magadansi til ópemsöngs.“
Þannig að það var bara tdviljun að þú fórst
ekki út í magadans? „Já, eiginlega, heyrðu ég
væri ömgglega miklu betri í því maður, kannski
ég geti gengið í lið með The Beckenham Belly-
dancers eða hreinlega sameinað þetta einn dag-
inn.“ Ágústa hlær innilega að hugmyndinni,
heldur um magann og heldur áfram: „En mig
langaði á eitthvert námskeið til að hrista svolít-
ið upp í sjálfri mér og það er varla hægt að gera
neitt meira ógnvekjandi en uppistand. Þama
var okkur kennt að setja saman efni, bara að
koma saman nokkra mínútna efni getur verið
margra vikna vinna. Það er reyndar mismun-
andi eftir fólki hvað það tekur langan tíma, en
það er mjög mikilvægt að fyrstu mínúturnar
haldi vatni. Svona tveggja mánaða námskeið er
leiðin að fyrstu mínútunum í uppistandi og æf-
ing í að koma fram og kljást við áhorfendur, síð-
an er uppistandskvöld á vegum miðstöðvarinn-
ar í lok námskeiðsins og það getur leitt til meiri
vinnu. Hin leiðin, sem langflestir fara, er að æfa
sig heima og dúndrast síðan bara af stað,
hringja í klúbba og fara í prufur, svellkaldir eft-
ir að hafa einungis geiflað sig fyrir framan kött-
inn.“
Ágústa var einungis búin að koma þrisvar
fram með uppistandsatriðið sitt þegar hún fór í
keppni sem heitir „Svo þú heldur að þú sért
fyndinn", sem er keppni fyrir byrjendur í fag-
inu og er einnig i tengslum við Edinborgar-
hátíðina og í samvinnu við Channel Four sjón-
varpsstöðina. Þar komst hún í undanúrslit og
stefnir hærra næst.
„Ég ætlaði ekkert að fara út í þetta af neinni
alvöru, ég ætlaði bara á námskeiðið og eftir
lokasýninguna í Beckenham hugsaði ég með
mér, fínt, þá er ég búin að prófa þetta. Þá var
mér eiginlega ýtt út í keppnina og þar með var
ég komin út á þessa hálu grínbraut."
Nýtist leiklistin þér eða er þetta allt öðruvísi?
„Jú, auðvitað tekur það svolítið úr manni
hrollinn að hafa staðið á sviði áður, en eigi að
síður þurfti ég að æfa mig í að tala meira í sam-
ræðustíl, koma á sviðið og bara rabba við áhorf-
endur í léttum dúr, bara eins og við emm að
gera núna yfir tebollanum.“ Ágústa hefur sett
saman dagskrá sem hún þróar síðan stöðugt
áfram og reynir að koma með eitthvað nýtt fyr-
ir hveija sýningu. Hún fer í hlutverk saklausu
ljóskunnar og byrjar á því að segja áhorfendum
frá sjálfri sér, hún talar með ýktum íslenskum
hreim á enskunni, talar vitlaust mál, segist vera
spíritísk og ákaflega „næm“ og er miskilin af
öllum. Grínið gengur út á miskilninginn og hún
spilar á þá fordóma sem Bretar hafa (margir
hveijir) gagnvart norrænum þjóðum almennt,
þ.e. að taumlaus drykkjuskapur, slagsmál og
lauslæti séu Norðurlandabúans innsta eðli.
Hún er á köflum svolítið gróf, það koma nokkrir
brandarar fyrir neðan belti en af því að hún er
svo sakleysisleg og talar bjagaða ensku kemur
það ekki út eins og hrein klúrheit og það em
kannski þær andstæður sem koma áhorfendum
tíl að hlæja og eins það að klúrheitin koma al-
farið frá sjónarhomi kvenna sem er frekar
óvenjulegt og kemur skemmtilega á óvart.
Ég gat ekki stiUt mig um að bauna lúða-
spumingunni á Agústu:
Heldurðu að þú sért eitthvað fyndin?
„Já alveg ógeðslega, en bara á kvöldin ... alls
ekki heima hjá mér á morgnana ... en ef ég er
ekki heima hjá mér á morgnana get ég verið
þokkalega hress ef sá gállinn er á mér og upp á
mér typpið."
Hvar finnurðu efni í grínið?
„Aðallega gerist það þegar ég er að drepa
tímann í biðröðum eða að bíða eftir strætó, síð-
an hringlar hugmyndin í kollinum á mér fram
og aftur og stundum tekst mér að vinna eitt-
hvað úr því þegar heim er komið.“
Næst á döftnni er að vinna við margmiðlunar-
sýningu sem verður byggð á og spunnin út frá
Völuspá. Það er Icelandic Take Away Theatre í
samvinnu við Katrínu Þorvaldsdóttur, brúðu-
gerðarkonu og leikmyndahönnuð, sem stendur
á bak við þetta verkefni ásamt leikstjóranum
Neil Haigh.
YFIR 100 MANNS Á TÓN-
LISTARNÁMSKEIÐIINGÓLFS
ÓNLISTARNÁMSKEIÐ Ingólfs
Guðbrandssonar, sem ber heitið
„Frá klassík til rómantíkur í
Salzburg - Vín - Prag“, hófst í
fullskipuðum safnaðarsal Há-
teigskirkju á miðvikudagskvöld.
Þar kemur fólk saman fimm
kvöld til að efla þekkingu sína á
tónlist og hæfni í að njóta hennar. Slík nám-
skeið hefur Ingólfur Guðbrandsson haldið í
Háskólanum í nafni Endurmenntunarstofn-
unar síðastliðin 7 ár, við mikla eftirspurn, en
nú gengst Listasjóður Heimsklúbbsins fyrir
námskeiðinu og styrkir það. Að þessu sinni
er námskeiðið samþjappaðra en áður að hætti
tíðarandans, og farið skipulega yfir mikið efni
á skömmum tíma. Aðstaða er með ágætum í
húsakynnum Háteigskirkju, og var safnaðar-
salurinn búinn nýjum hljómtækjum, sem vígð
vom á miðvikudagskvöld. Námskeiðið fylltist
um leið og það var kynnt, og sækja það rúm-
lega 100 manns á þriðjudagskvöldum kl. 20-
22.
Framhald þessa námskeiðs verður ferð á
slóðir meistaranna í Salzburg, Vín og Prag í
byrjun júní, en þá standa vorlistahátíðir yfir í
þessum borgum, og eins og kunnugt er, er
Prag ein af menningarhöfuðborgum Evrópu
á aldamótaárinu 2000 og óvenjumikið um
dýrðir.
Annað námskeið ■ mars
Vegna mikillar aðsóknar á tónlistarnám-
skeið Ingólfs hefst annað 14. mars næstkom-
andi með sömu tilhögun, en þá verður fjallað
um eina vinsælustu grein tónlistarinnar: ít-
alska ópem, með aðaláherslu á óperujöfurinn
Verdi og helstu ópemr hans kynntar í stuttri
umfjöllun innihalds og með tóndæmum í
flutningi þekktustu söngvara. í ferðinni
Listatöfrar Ítalíu dagana 12.-27. ágúst, gefst
þátttakendum námskeiðsins kostur á að
hlusta á eina frægustu ópem Verdis í Aren-
unni í Veróna, koma á marga staði þar sem
Verdi dvaldist og rifja upp sögu hans frá fá-
brotnu uppeldi til heimsfrægðar.
Þátttakendur beggja námskeiða fá lista-
ferðirnar á sérkjömm.
/vujrgunDiaoio/ vjoiii
Ingólfur Guðbrandsson ásamt þátttakendum á tónlistarnámskeiðinu
í Safnaðarhelmill Háteigskirkju.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 5. FEBRÚAR 2000 7