Lesbók Morgunblaðsins - 05.02.2000, Blaðsíða 17

’Ctj/k.Ja’S’SÞi

h , #**ZL ^ ~ i
k > £ * S<;
■_JEÍL«. -wV
¥» 4UfJ

í^á V^É??^
* **’ >«*
' ,£(>**" U^V*^ . fli^4
uá^—1 .ý ' ^ , to£g
n+*+%*
^rwdcwiL /t 6£/efo'/9 fV
•JÉÍu ~
r? J y^tfp,
^r-As jÁý<S- jfáP*'<e%-*-* ^ftrýJi £y<Z» f~J
-J^/7'^ fi/ *«*ýp'tzs *ý(. '*+?%'
íf^ T-^r^r * ^Zt***?'
4t»V* /Vvfc^íífcVV ■^' A~
4« cyjf^r ++*/>V9& *s/h'~** •>—+ .-p *•
i3S»^3. JUjLo^ - á&o-Jy.y*
r 4z*^- /fee/ír . /m*o - *•
í^4v úfzz* ***~ / '~j
•3 /7 '7?~m '& f' V /^v*--
^fCÁCtvUn, <r a/»*j Áyajjt., */ f^p'f***' o7
****"
*r <U‘,ittjtJJ f'H <*»*J*<*/íyr- * a~r3'77 “>"
Morgunblaðið/Ásdís
Ljóðabréf ásamt teiknlngu Þórbergs af sjálfum
sér á göngu í Örfirisey.
Bréf frá Gunntaugi Scheving.
Teikning eftir búlgarska myndhöggvarann
sem Halldór Laxness fór með frá Holiywood.
skyndilega gagntekinn af einhverrí voldugri al-
heimslyfting. Nú fannst mér gervallur heimur-
inn vera ættland mitt og allir menn í öllum
löndum vera bræður mínir og systur. Þetta
gerðist íglaðatunglsljósi frammi undan Kjalar-
nesinu.“
Og þegar Þórbergur hefur tekið gleði sína á
ný skemmtir hann sér við að setja saman eftir-
farandi kvæði sem fylgir bréfinu.
Hægt skríður Lyra mótaustrí.
Nú er ég byrgöur í klaustrí.
Á íslandi er tunglsjós og blíða.
Mig langar ósköp að ríða.
Hvass erhann enn þá á austan.
Ég er skyldur Jóni gamla Austmann.
YHr hafdjúpið heyri ég kveina
mína einmana iærisveina.
Til helvítis hrapa ájólum,
þeir sem hröktu mig burtu úr skólum.
Þá hrópar heilagur andi:
„Hvort ernú sál þín í standi?“
Sálmín, hún erhrein ogístandi.
Ég hlýði þér heilagur andi.
Hratt skríður Lyra mót austrí.
Égvillifa ogdeyjaíklaustrí.
Á íslandi eru hörkur oghríðar.
Mig langar ekkert aðríða.
Indæll er svalinn áaustan.
Ég þekki ekkert Jón gamla Austmann.
Engan mann heyri égkveina.
Aldrei hefi ég átt lærisvein a.
I himininn hopp ájólum
þeirhmktu migburtu úrskólum.
Nú hneigir sig heilagur andi.
Hann sér, að égerístandi.
Svona éta ekki aðrir ofan í sig en þeir sem
eru fordjarfaðir af auðmýkt útvaldra.“, segir
Þórbergur að loknu kvæðinu.
Annað kvæði öllu rómantískara sendi Þór-
bergur Erlendi og lét með fylgja mynd af sér á
göngu út í Örfirisey.
Ég sá á sólarhæðum,
einn sumarfugl á kvist.
Hann kunni margtafkvæðum,
og kyrjaði þau aflist-
En svo kom haust, - haust,-haust
svo kom haust með svalri raust,
og söngurínn hvarf af hæðum.
Stefán
frá Hvítadal
Þeir Stefán og Erlendur voru á líku reki.
Stefán var fæddur 1887 og Erlendur 1891. Ste-
fán hafði komið suður til prentnáms en varð að
hætta því námi vegna veikinda og sneri heim til
foreldra sinna í Hvítadal í Dalasýslu dapur í
huga og óviss um framtíð sína. Stefán hafði
verið kostgangari hjá Unu móður Erlendar og
kynntust þeh- þar. Hann ritar Erlendi bréf frá
Hvítadal þann 11. september 1910 en þá er Erl-
endur 19 ára.
„Elskulegi vinur minn!
Ég þakka fyrir bréfið þitt með síðasta pósti.
Það er engan veginn víst að ég komi suður í
haust. Mörg atvik framkomin síðan ég skrifaði
þér, sem virðast ætla að gera mér það ómögu-
legt. Það er sárt að eiga allt líf sitt undir góð-
semi annarra manna - því hún er ávalt tak-
mörkuð; - en hvað um það - suður langar mig
til að koma í haust. Ég óttast að veturínn verði
hér langur og kaldur - en ég er að ýmsu leyti
illa undir hann búinn. En ég vil ekki kvarta.
Ennú kemur það sem þyngst er og það er að
biðja þigað tala við ÓI. Bjömsson fyrirmig. Ég
skrifaði honum um daginn og spurði hann þá
um hvort hann gæti séð mér fyrír atvinnu í vet-
ur. En éghefí ekkifengið svar."
Síðar í bréfinu segir Stefán:
Bréf Þórbergs frá Noregi.
„Égget ósköp vel skilið að þú
viljir feginn vera laus við þetta
- en þú veist að ég þekki ekJd
marga, sem ég treysti - og þar
að auki er enginn jafn kunnug-
ur mínum högum og þú. Þú
mátt segja það sem þér sýnist
um mig. Eins og þú skilur þá er
mérþetta afar áríðandi. Égget
ekki hugsað mér að vera heima
í vetur. Þú mundir ekki lá mér
það ef þú vissir allar ástæður.“
Guðmundur G.
Hagalín
Bréf Guðmundar Hagalin til
Erlends eru fjölmörg og hafa
enn lítt verið skoðuð. Það sem
hér birtist er frá miðjum þriðja
áratugnum, svipuðum tíma og
bréf þeirra Halldórs og Þór-
bergs hér á undan. Verður
heldur ekki annað séð af bréf-
inu en þeir Þórbergur og Guð-
mundur hafi verið samtíma í
Noregi.
Vadheim Sogn 12.2.1926
Kærí vinur!
Alt af á ferð og flugi! Ekkert
fengið enn af bókinni. Held ég
að pakkinn hljóti að hafa mis-
faríst. Sendi þér skeyti. Var
hreint eyðil. Ernú heima stutta
stund. Fer aftur í dag. Predika
nú yfír fullu húsi hvert kveld. Hef haft svo
hundruðum skiptir upp á síðkastið. Og nú hef
ég aldrei frið. Ékki hægt að hafa „festtale“ án
þess að ég verði að halda hana. En dýrt og óró-
legt og útdragsamt er þetta. Ekkert hef ég
frétt af Þórbergi. Við vorum einmitt að tala um
hann í gærkvöld. Hann kvað vindinn þynnrí í
Noregi en á íslandi, jólakökurnar stærrí - og
konvolutter kallaði hann omslag, þegar hann
bað um þær í búðum. Hefur bókin orðið „fía-
sko“ þar eð enginn nefnir hana? Mundu að
segja mér það. “
Bréffrá
Þorvaldi Skúlasyni
Bréf Þorvalds til Erlends ber það með sér að
Þorvaldi hefur þótt nokkuð langt tii seilst að
biðja Erlend um aðstoð. En hér er nefndur til
sögunnar annar þekktur velgjörðamaður ís-
lenskra listamanna um miðbik aldarinnar,
Ragnar Jónsson í Smára. Er ekki annað að sjá
en Erlendur í Unuhúsi verðskuldi sess við hlið
hans sem ekki síðri bakhjarl þeirra andans
manna sem ekki gátu lifað á loftinu einu saman
fremur en aðrir dauðlegir menn.
Kelleríshuset
Kvistgaard 5/8 ’46
Kærí Erlendur.
Ég bið afsökunar á því að ég neyddist til að
senda þjer kveðju símleiðis áður en ég hafði
mannskap í mjer til að láta þig vita af mjer
brjeflega - en satt að segja hefur ekki verið
mikið næði til brjefaskrifta. Nú erum við komin
fyrir nokkru hingað til Kvistgaard, leigðum tvö
herbergi og eldhús í mánaðartíma, auk þess
fékk églítið herbergi til að mála í, svo alt er þá
orðið „normalt" í bili. Það einasta sem amarað
okkur er það, að gjaldeyririnn er kominn að
þrotum. Ragnar Jónsson lofaði mjer hátíðlega
að senda peninga í júlí, en þrátt fyrir að ég
bæði hefí skrifað honum og sent neyðaróp sí-
mleiðis eru peningamir ókomnir enn. Ég gerí
ráð fyrir að þetta stafí af minnisleysi, og þar
sem ég ekki get varið þeim fáu krónum sem
eftir eru íkassanum til þess að senda honum sí- -
mskeyti á hveijum degi datt mjer það ráð í hug
að snúa mjer til þín og biðja þig um að minna
hann á mig.“
Bréffrá
Gunniaugi Scheving
Grindavík 18. október 1944
Kærí Erlendur!
Sendi þjer nú nokkrar línur. Það er orðið svo
langt síðan jeg hefí sjeð þig eða heyrt frá þjer.
Hjeðan allt prýðilegt að frjetta - held ég - það
er að segja, af mjer allt gott og afgangurinn er
því eins - svona hugsar maður. Hjer ergott að
vera - og mjög margt sem gleður mig. Brim viði_
tangann, hrafnar - dásamlegir. Hvolpar-hest-
ar - kettir -hús- menn í fallega litum fötum -
falleg birta - og fallegur himininn. Þetta verk-
ar vel á mig ogjeg reyni að hugsa rjett og fal-
lega. Náttúran er alveg hrein, og alvaran er
nauðsynleg; alveg óhjákvæmileg. Ef maður er
einlægur sjer maður hvað á að gera og hvernig
á að vinna. Síðan sjer maður svo galla, en aðal-
atríðinu var náð, verkið hafði tilgang - sem
fæðir nýtt af sjer.
Líklega kem jeg bráðum til Reykjavíkur.
Jeghlakka til að sjá þig. Kærkveðja.
Frá Gunnlaugi
Bréf frá
Steini Steinarr
Steinn Steinarr var lítill bréfritari og segja
sumir það stafa af því að hann ferðaðist lítið og.
þurfti því ekki á bréfaskriftum að halda. Eina
ferð fór hann þó a.m.k. til Kaupmannahafnar
árið 1936 og sendi þá Erlendi eftirfarandi bréf.
Bréfið sjálft er ódagsett en umslagið er stimpl-
að í Kaupmannahöfn í apríl 1936.
Kærí Erlendur
Enginn veit kannske betur en þú, hversu lít-
ilmótleg persóna ég er, enginn nema ef til vill
Þóra, þessi ágæta stúlka, viltu heilsa henni frá
mér og segja henni að ég sé að hugsa um að
senda hennipostuhnshund og myndagátur í af-
mælisgjöf. Item eina aldýra, ef vel liggur á
mér.
Nú skal ég segja þér eitt. Það fór svo að áður
en ég komst hingað til Kbh. hafði ég eytt og
sóað um 50 kr. af mínum skáldastyrk, ég hefí
gjaldeyrísleyfí upp á 250 kr. (það er í höndum
bróður míns) en ekki nema 200 kr. ípeningum.^
Nú hefír bróðir minn lofað að hjálpa mér með
25 kr. en alls ekki meira því hann er aðgætinn í
fjármálum og stórgáfaður! Nú vil égspyrja þig,
kæri Erlendur, geturþú lánað mér (í viðbót við
allt annað sem þú hefur lánað mér) þessar 25
krónur, sem til vantar svo gjaldeyrisleyfí mitt
verði þá for satan útnotað? Eg bið Hjört bróð-
ur minn að tala um þetta við þig nánar áður en
hann fær þessa peninga mína yfírflutta.
Annars hefí ég þaðfínt í alla staði og líkai' vel
við danskinn.
Fyrirgefðu svo þetta allt saman og vertu
blessaður.
Steinn Steinarr
>AMAN OG VERTU BLESSAÐUR"
"V
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 5. FEBRÚAR 2000 I 7,