Morgunblaðið - 12.04.2001, Blaðsíða 10

10 D FIMMTUDAGUR 12. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
T
ÓLF manna hópur Íslend-
inga hélt á eigin vegum til
Indlands í febrúarbyrjun til
þess að kynna sér ákveðna
skólastefnu sem þar er hald-
ið uppi og sem leitt hefur af
sér afburðanámsárangur að
því leyti að brottfall er ekkert og yfir
99% nemenda ljúka öllum sam-
ræmdum prófum með fyrstu ein-
kunn. Forsprakki ferðarinnar var
Böðvar Jónsson, sem er lyfjafræð-
ingur að mennt og starfar í lyfjabúri
Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri,
en er, að sögn þeirra sem til þekkja,
óforbetranlegur áhugamaður um
skólamál. Samferðamennirnir ellefu
eiga það sömuleiðis sammerkt að
hafa mikinn áhuga á uppeldismálum
og afdrifum barna almennt, en ólíkt
Böðvari starfa þeir að skólamálum,
ýmist við leikskóla, grunnskóla eða
framhaldsskóla. Hópurinn dvaldi í
tíu daga á Indlandi. Komið var m.a.
til höfuðborgarinnar Delhi og farið
var til Acra þar sem hið fræga Taj
Mahal-hof var skoðað, en sjö dögum
var varið í borginni Lucknow í Uttar
Pradesh-fylki í norðurhluta Ind-
lands þar sem íbúar eru um tvær
milljónir. Þar var drjúgum tíma var-
ið í að kynna sér skólastarfið og þá
hugmyndafræði sem þar er rekin.
Dyggðir standast tímans tönn
Skóli þessi var upphaflega stofn-
aður í kringum fimm nemendur fyrir
rúmum 40 árum af hjónunum Jagd-
ish og Barthi Gandhi, sem ennþá
stýra skólanum af miklum dugnaði
og eljusemi þrátt fyrir að nemendur
séu nú orðnir 24 þúsund talsins á
aldrinum þriggja til 18 ára og skól-
inn rekinn á sextán stöðum vítt og
breitt um borgina. Samhliða náminu
er lögð geysilega mikil áhersla á
mannrækt og siðferðisleg gildi í
skólastarfinu og skólastjórnendurn-
ir staðhæfa að hafið sé yfir allan vafa
að það sé fyrst og fremst sá grunnur
sem ber uppi þann frábæra náms-
árangur sem nemendur skólans
sýna. Hjónin hafa þróað eigin skóla-
stefnu, sem byggist á fjórum horn-
steinum; sammannlegum gildum, að
gera allt framúrskarandi vel, hnatt-
rænum skilningi og þjónustu við
samfélagið. Ofan á þennan grunn er
kennslulíkanið byggt og hafa þau
fellt inn í eigin kennsluaðferðir að-
ferðir sem reynst hafa árangursrík-
ar og sígildar eins og t.d. uppeldis-
og kennslufræði Maríu Montessori.
Stofnendur skólans voru að sjálf-
sögðu sér mjög meðvitandi um þá
ábyrgð sem menntun barna felur í
sér, að sögn Böðvars, og strax í upp-
hafi fóru hjónin að velta því fyrir sér
hvað þau gætu fellt inn í námskrá
sína sem endast myndi þeim sem
njóta skólaþjónustunnar fyrir lífstíð.
Þegar þau höfðu komist að þeirri
niðurstöðu að það væri ekki vinnandi
vegur að líta til framtíðar í þessu til-
liti þar sem heimurinn breyttist svo
ört að nemendur skólans ættu
örugglega eftir að lifa í gjörbreyttum
heimi eftir nokkra tugi ára ákváðu
þau að líta aftur til sögunnar með
það að markmiði að komast að hvað
staðist hefði tímans tönn í mannlegu
og menningarlegu tilliti. Þau komust
að raun um að ákveðin sammannleg
gildi hefðu staðist álag tímans, óháð
þjóðerni og trú manna, og líklegt
væri að þau dygðu áfram úr því að
þau hefðu dugað í árþúsundir. Þetta
eru svokallaðar dyggðir og fjalla
m.a. um heiðarleika, virðingu,
ábyrgð, sjálfsaga, umburðarlyndi,
traust, umhyggju, hugrekki, góðvild,
hjálpsemi, sköpun, vingjarnleika,
fyrirgefningu, samstöðu, friðsemd
og staðfestu. Hjónin ákváðu að hafa
þessar dyggðir grunninn í skóla-
stefnu sinni með það að markmiði að
þjálfa og hjálpa nemendum að til-
einka sér þær í daglegu lífi. Gefnir
hafa verið út bæklingar með öllum
helstu dyggðunum sem ætlaðir eru
bæði skólanum og heimilum nem-
enda til að vinna með og unnið er nú
að þýðingu þeirra yfir á íslenskt mál.
Morgunstundir er snar þáttur í ind-
versku skólastefnunni, en hver dag-
ur hefst á því að nemendurnir sjálfir
sjá um morgunstundir með söng og
umfjöllun um sammannlegar dyggð-
ir á borð við þær hvernig við komum
fram hvert við annað og hvaða eig-
inleika við eigum að styrkja í fari
okkar til þess að verða hamingju-
samari einstaklingar í betra sam-
félagi. Samstarf heimila og skóla er
mun meira en gengur og gerist í ís-
lenska skólakerfinu og er valdsvið
umsjónarkennarans mun meira og
dýpra en tíðkast hérlendis. Auk þess
sem umsjónarkennarinn ber ábyrgð
á námsframvindu nemandans getur
nemandinn leitað til hans með
félagslega og tilfinningalega þætti.
Ljósmynd/HF
Snyrtileg og kurteis börn að fara að borða nestið sitt, sum komin með svuntur framan á sig
til þess að hella nú örugglega ekki niður á skólabúninginn.
Ljósmynd/HB
Þröngt mega sáttir sitja í indverska skólanum í Lucknow í Uttar Pradesh og er ólíku saman
að jafna í aðbúnaði skólabarna þar og hér.
Ljósmynd/HB
Íslensku gestirnir samankomnir með blómsveiga um hálsinn. Efri röð frá vinstri: Karl Frímannsson, skólastjóri
við Hrafnagilsskóla í Eyjafirði, Sigurður Björnsson, lektor við KHÍ, Páll Ingvarsson, kennari við Brekkuskóla á
Akureyri og bóndi, Hjördís Fenger, aðstoðarleikskólastjóri í Árborg í Reykjavík, og Böðvar Jónsson lyfjafræð-
ingur. Neðri röð frá vinstri: Anna Guðmundsdóttir, aðstoðarskólastjóri í Hrafnagilsskóla, Jóna Björg Sætran,
kennari við MK, Áslaug Brynjólfsdóttir, fulltrúi foreldra og barna á Fræðsluskrifstofu Reykjavíkur, Kristinn
Snævar Jónsson kerfisfræðingur, Herdís Egilsdóttir kennari, Halldóra Björnsdóttir útgefandi og Jórunn Páls-
dóttir kennari.
Hópur íslenskra skólamanna kynnti sér ný-
verið skólastefnu á Indlandi sem leitt hefur
af sér afburðaárangur og byggist að miklu
leyti á sammannlegum gildum. Jóhanna
Ingvarsdóttir ræddi við Böðvar Jónsson,
lyfjafræðing og forsprakka ferðarinnar, sem
kunnugir segja að sé óforbetranlegur áhuga-
maður um skólamál. Sjálfur telur hann að
nútímaþjóðfélagið krefjist þess að heimilin
og skólarnir leggist á eitt við að virkja á ný
gömlu gildin sem glatast hafi í hraða þróun-
arinnar svo að koma megi hverju og einu
barni til manns í námslegu jafnt sem sið-
ferðislegu tilliti.
Böðvar Jónsson
Morgunblaðið/Kristján
Gömlu gildin
gera börnin að
manneskjum
Morgunblaðið/Kristján
Yngstu nemendur Hrafnagilsskóla hefja samverustund sína með söng.