Morgunblaðið - 12.04.2001, Blaðsíða 30

UMRÆÐAN
30 D FIMMTUDAGUR 12. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Markáætlun um upplýsingatækni
og umhverfismál
Umsóknarfrestur er til 18. apríl
Nánari upplýsingar á www.rannis.is
Markáætlun apríl 2001
Rannsóknarráð Íslands, Laugavegi 13,
101 Reykjavík, sími 515 5800,
bréfsími 552 9814, netfang rannis@rannis.is,
heimasíða http//www.rannis.is
Borgarstjórinn í
Reykjavík leggur mik-
ið upp úr ytra útliti
hlutanna og ímyndar-
sköpun. Hann er mað-
ur umbúða en minni
maður innihalds. Mið-
borgarstjórn, sem sett
var á laggirnar í upp-
hafi kjörtímabilsins,
hlýtur að teljast gott
dæmi um það. Það
kostar okkur borgar-
búa um 20 milljónir
króna á ári að halda
uppi miðborgarstjórn
og formaður þeirrar
stjórnar er borgar-
stjórinn, Ingibjörg
Sólrún. Hástemmd lýsingarorð
voru valin þessu hugarfóstri borg-
arstjórans. Samkvæmt markmið-
um sínum á miðborgarstjórn að
efla samskipti, treysta stöðu fyr-
irtækja í miðborginni, tala máli
borgaryfirvalda og hagsmunaaðila
og hvetja til fjárfestinga. Hún á að
,,…hafa frumkvæði að ýmsum mál-
um til eflingar miðborgar Reykja-
víkur, fylgja eftir þróunaráætlun
miðborgar og samhæfa og bæta
þjónustu borgarstofnana á svæð-
inu“. Það mætti ætla að hér sé
fundin mesta valdastofnun borg-
arinnar, þaðan sem allt gott kem-
ur.
Væntingar urðu að engu
Hagsmunaaðilar í miðborginni
bundu vonir við hina nýju stjórn en
afraksturinn hefur valdið von-
brigðum, því miður. Ákveðið var á
síðasta ári að láta fullreyna á
gagnsemi miðborgarstjórnar. Nú
er útséð með reynsluna og þol-
inmæðin á þrotum. Áþreifanlegur
árangur í þágu uppbyggingar í
miðborginni er harla
lítill. Ef lesnar eru
fundargerðir kemur í
ljós að á fundum mið-
borgarstjórnar hefur
þetta eða hitt verið
kynnt, rætt eða skoð-
að en lítið um aðgerð-
ir.
Laugaveginum
lokað
Undantekningin er
að ákveðið var að
loka Laugaveginum
fyrir bílum í júlí á síð-
astliðnu ári án sam-
ráðs við verslunareig-
endur sem eðlilega
mótmæltu kröftuglega enda lokun-
in að þeirra mati hreint skemmd-
arverk sem torveldaði viðskipta-
vinum aðgang að verslunum í
götunni og dró úr viðskiptum. Mið-
borgarstjórn setti rófuna á milli
lappanna og hætti við lokunina en
opinberaði um leið sambandsleysi
sitt við hagsmunaaðila miðborgar-
innar.
Gríðarleg hækkun stöðumæla-
gjalda og sekta vegna stöðumæla-
brota er annað dæmi um aðgerð
sem unnið hefur gegn viðgangi
verslunar í miðborginni. Ekki er að
sjá að ákvarðanir miðborgarstjórn-
ar leiði til þess að varnarstöðu mið-
borgarinnar verði snúið upp í sókn.
Tilgangurinn með stofnun hennar
var að skapa þá ímynd að verið sé
að stuðla að uppbygginu í miðborg
Reykjavíkur með nýjum hætti. Sú
ímynd stenst ekki skoðun.
Svört skýrsla um ástand
miðborgarinnar
Þróunarfélag miðborgarinnar
eru sjálfstæð samtök hagsmuna-
aðila á miðborgarsvæðinu. Síðast-
liðið haust kom út skýrsla frá Þró-
unarfélagi miðborgarinnar þar sem
fjallað var um þróun verslunar í
miðborginni á undanförnum árum.
Þetta er svört skýrsla. Þar kemur
fram að 42% verslana í hjarta
borgarinnar hafa farið þaðan á
undanförnum fimm árum. Í sömu
skýrslu kemur fram að ef skoðað
er svæðið frá Grjótaþorpinu og alla
leið upp að Snorrabraut hefur tí-
unda hver verslun horfið af því
stóra svæði á sama tímabili. Meiri-
hluti borgarstjórnar rumskaði ekki
við þessar fréttir og gerði lítið úr
þeim í umræðum í borgarstjórn.
Skýrsla Þróunarfélags miðborgar-
innar var lögð fram í miðborgar-
stjórn án umræðu, viðbragða, frek-
ari fyrirspurna eða tillagna til
aðgerða sem duga. Það hentar ekki
ímyndarsköpuninni að verið sé að
ræða um neikvæða hluti eins og
visnandi miðborg.
Glanstímarit um miðborg
sýndarveruleikans
Á sama tíma og Þróunarfélagið
vann sína samantekt um skugga-
lega þróun atvinnulífsins í miðborg
Reykjavíkur vann miðborgarstjórn
að gerð glanstímarits sem ber heit-
ið Blómstrandi miðborg. Borgar-
stjóri skrifar leiðara í þessu tíma-
riti. Þar skrifar hann m.a.: ,,Hvergi
er fjörugra mannlíf og menningar-
líf, viðskipti og verslun hafa sótt í
sig veðrið og eftirspurn eftir hús-
næði fyrir ýmiss konar starfsemi
er vaxandi.“ Hátt í helmingur
verslana í hjarta borgarinnar hefur
horfið þaðan á fáum árum. Fjöl-
miðlar fjalla um það hvernig hvert
verslunarhúsnæðið við annað
stendur autt og er auglýst laust til
leigu eða sölu. Á sama tíma gefur
miðborgarstjórn út rándýrt glans-
tímarit sem hefur engan tilgang
annan en að skapa falska ímynd
eða, með öðrum orðum, flottar um-
búðir án innihalds. Fyrir fáeinum
vikum kom út á vegum borgarinn-
ar annað innihaldslaust glanstíma-
rit. Það ber heitið Framtíðarborgin
og var líka borið inn á hvert heim-
ili í borginni. Það er enn stærra og
dýrara en hið fyrra. Allur áróð-
urinn er unninn og skipulagður af
sérfræðingum. Höfuðáherslan er
tilbúin ímynd. Borgarstjórinn í
Reykjavík, Ingibjörg Sólrún, hefur
haft sjö ár til þess að sanna sig og
standa við stóru orðin í kosninga-
baráttunni. Kosningaáróður ári
fyrir kosningar nægir ekki til þess
að bjarga andlitinu.
Báknið burt
Lifandi umræða er undirstaða
þess að skoðanir borgarbúa nýtist í
stefnumótun kjörinna fulltrúa.
Sjálfstæð félög byggð á brennandi
áhuga um borgarmálefni endur-
spegla ákveðinn tærleika. Nægir
að nefna félög eins og Laugardals-
samtökin, sem komu í veg fyrir
skipulagsslys í Laugardalnum,
Samtökin um betri byggð, Þróun-
arfélag miðborgarinnar, íbúasam-
tök o.fl. Það ber að efla samvinnu
við slík félög og nýta þann frjó-
sama kraft sem í þeim býr.
Í valdatíð borgarstjórans, Ingi-
bjargar Sólrúnar, hefur báknið
blásið út. Frá árinu 1994 hefur
stjórnunarkostnaður og yfirbygg-
ing borgarinnar aukist óheyrilega.
Háleit markmið sem kynnt voru
við stofnun miðborgarstjórnar hafa
reynst innantóm og gagnslaus.
Hún hamlar skilvirkni, eykur á
báknið, tefur afgreiðslu mála, er
dýr í rekstri og skilar ekki nauð-
synlegum árangri. Miðborgar-
stjórn virkar ekki og ber að leggja
niður. Hún er tilgangslaust prjál
eins og montprik sem við fyrstu
sýn virðist vera nýtilegur göngu-
stafur en hefur í raun og veru eng-
an tilgang annan en mont.
Miðborgin þarfnast aðgerða
Miðborgin þarf málsvara. ,,Sálin
í Reykjavík býr í miðbænum“ eins
og fram kom á aðalfundi Þróun-
arfélags miðborgarinnar nýlega.
Spjallfundir enda þótt innan borg-
arkerfisins séu koma að litlu gagni.
Hugmyndir þeirra sem sitja í slík-
um teboðum fá ekki vængi og ná
ekki fram að ganga. Þannig liggur
gagnsleysi miðborgarstjórnar ekki
í þeim einstaklingum sem þar sitja,
öðru nær. Það liggur í uppsetning-
unni og valdaleysinu – í pakkning-
unni en ekki innihaldinu. Borgar-
ráð er framkvæmdastjórn
borgarinnar. Til þess að umfjöllun
um málefni miðborgarinnar verði
eins beinskeytt og nauðsynlegt er
þarf að tengja úrlausnir hennar
mála inn í þennan mesta valda-
kjarna borgarinnar. Með þeim
hætti næst beintenging og skjót-
virkni. Þannig breytast hugguleg
teboð í vinnufundi og aðgerðir.
Málefni verslunar, athafnalífs og
íbúa í miðborginni eru brýn og
þurfa umfjöllun á æðsta stjórnstigi
með skipulögðum og milliliðalaus-
um hætti. Slíkt myndi kalla á
breikkun ráðsins á þeim fundum
sem helgaðir væru miðborgarmál-
um en það er til mikils að vinna.
Það er líka miklu að tapa ef þróun
miðbæjarins heldur hindrunar- og
aðgerðarlaust fram sem horfir.
Leggjum niður
miðborgarstjórn
Júlíus Vífill
Ingvarsson
Höfundur er borgarfulltrúi Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjavík.
Borgarstjórn
Borgarstjórinn er mað-
ur umbúða, segir Júlíus
Vífill Ingvarsson, en
minni maður innihalds.
HINN 7. apríl var al-
þjóðaheilbrigðisdagur
WHO, Alþjóðaheil-
brigðisstofnunarinnar.
Í ár er þessi dagur
helgaður geðheilbrigði.
Umsjón með við-
burðum í tilefni dagsins
höfðu Landlæknisemb-
ættið og Geðrækt.
Mikilvægi þess að
búa við góða geðheilsu
er vonandi öllum ljóst.
En hvað með þá sem
eiga við geðsjúkdóma
að stríða? Það er ekki
síður mikilvægt fyrir
þessa einstaklinga að
geta þekkt ráð til að efla heilsu sína,
jafnt líkamlega sem andlega. Að
finna þetta andlega og líkamlega
jafnvægi sem okkur er öllum nauð-
synlegt til að takast á við daglegt líf
og gerir okkur kleift að takast á við
sjúkdóma þegar þeir herja á okkur.
Vandi þeirra sem eiga við geðsjúk-
dóma að stríða er ekki einungis að
þurfa að takast á við
sjúkdóm sem er ekki
„viðurkenndur“ af sam-
félaginu heldur þurfa
þessir einstaklingar
einnig oft að glíma við
fordóma samfélagsins
og jafnvel eigin for-
dóma. Ég tel þó að
margt hafi áunnist og
undanfarið hefur mark-
visst verið unnið að því
að draga úr fordómum
gagnvart geðsjúkdóm-
um.
Rauði kross Íslands –
Kópavogsdeild, Kópa-
vogsbær og svæðis-
skrifstofa málefna fatl-
aðra á Reykjanesi lögðu myndarlega
af mörkum til þessa málaflokks þeg-
ar þessir aðilar stofnuðu athvarfið
Dvöl árið 1998. Dvöl er í Reyni-
hvammi 43 í Kópavogi og er athvarf
fyrir þá sem eiga við geðræn vanda-
mál að stríða. Meginmarkmið at-
hvarfsins er að draga úr einangrun
og koma í veg fyrir endurinnlögn á
geðdeild. Þörf fyrir athvarfið er mjög
greinileg og hefur gestakomum fjölg-
að verulega frá opnun og sífellt bæt-
ast nýir gestir í hópinn. Athvarfið er
opið alla virka daga frá kl. 9–16. Til
athvarfsins leita einstaklingar af öll-
um stigum þjóðfélagsins og á öllum
aldri, þeir eiga það sameiginlegt að
hafa þörf fyrir öryggi, stuðning og
hlýju.
Þeir sem eiga við geðsjúkdóma að
stríða þurfa það sama og þeir sem
kljást við líkamlega sjúkdóma; hvatn-
ingu, skilning og að njóta virðingar til
að geta tekist á við sjúkdóminn.
Dvöl – athvarf
í Kópavogi
Sigríður Hrönn
Bjarnadóttir
Höfundur er hjúkrunarfræðingur
og forstöðumaður Dvalar.
Geðheilbrigði
Þeir sem eiga við geð-
sjúkdóma að stríða
þurfa það sama og þeir
sem kljást við líkamlega
sjúkdóma, segir Sigríð-
ur Hrönn Bjarnadóttir;
hvatningu, skilning og
að njóta virðingar.