Morgunblaðið - 12.04.2001, Blaðsíða 28

28 D FIMMTUDAGUR 12. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ríkara mæli að til þess að vera
„heimsborgari“ verða menn að eiga
sér einhvers staðar rætur,“ segir
Páll og bætir við: „Það er ákvörðun
að vera Íslendingur. Þess vegna er
það svo mikilvægt hjá okkur sem
erum í uppeldis- og menntamálun-
um að skapa unga fólkinu skilyrði á
Íslandi. Sem þýðir það að við verð-
um að byggja upp öflug tengsl við
erlenda háskóla. Gefa nemendum
okkur kost á að skynja að þeir eru
ekki fangar á Íslandi heldur geti
farið burtu og geti komið aftur.“
Guðfinna S. Bjarnadóttir, rektor
Háskólans í Reykjavík, segir að-
spurð að við eigum að varðveita
sérstöðu okkar, tunguna, menn-
inguna og söguna, betur en nokkru
sinni fyrr, því henni starfi hætta af
alþjóðamenningunni. „Við megum
samt ekki vera hrædd við að taka
þátt í alþjóðlegu samstarfi.
Að verða fylki í Ameríku er þó
ekki draumurinn, þar sem allt er
svo stórt og virðist svo tilkomumik-
ið, enda lausnina ekki að finna þar.
Hún felst miklu fremur í einfald-
leikanum. Því að lifa góðu, heið-
arlegu lífi, vera nægjusamur og
stunda sína vinnu. Sá er ríkastur
sem getur glaðst yfir litlu.“
Íslendingur eða Evrópubúi?
Í nýjasta hefti Time, þar sem
verið var að fjalla um alþjóða-
hyggju ungmenna í Evrópu, kemur
fram að fólk á aldrinum 21-35 ára
er í auknum mæli farið að líta á sig
sem Evrópubúa en ekki frá ein-
stöku landi, eða um einn þriðji
þeirra sem spurðir voru í könnun
sem gerð var í Þýskalandi, Frakk-
landi, Ítalíu og Bretlandi. Hér á
landi hefur engin slík athugun farið
fram, en hvað segja viðmælendur
okkar, erum við Íslendingar eða
Evrópubúar? „Þetta er áhugaverð
spurning,“ segir Baldur. „Að
grunninum til teljum við okkur Ís-
lendinga en í auknum mæli erum
við farin að skilgreina okkur sem
Evrópubúa og alþjóðasinna. Ef
skoðaðar eru gestabækur á sögu-
frægum stöðum í heiminum má sjá
að fólk er í auknum mæli farið að
skrifa, „Evrópubúi“ en tilgreinir
ekki frá hvaða einstaka landi það
er.“
Þórleifur segist ekki hafa orðið
var við að menn skilgreini sig sem
Evrópubúa, þvert á móti. Þegar
nemendur væru til dæmis að gera
rannsóknaráætlanir væri gjarnan
beðið um að þeir skilgreindu sig og
verkefni sitt í evrópsku samhengi.
Sagði hann það ganga erfiðlega hjá
okkur Íslendingum því við værum
svo upptekin af því að vera Íslend-
ingar.
Arnljótur Bjarki kveðst heldur
ekki hafa orðið var við það að Ís-
lendingar séu farnir að skilgreina
sig sem Evrópubúa. Hann segist
hins vegar hafa orðið var við það
hjá evrópskum kunningjum sínum,
að þeir séu fráhverfir því að líta á
sig sem Þjóðverja, Svía eða Dani og
vilji heldur tala um sig sem Evr-
ópubúa, en telja okkur Íslendinga
frekar bandaríska.
Þeir sem við ræddum við voru
sammála um að ásókn í að nema og
starfa erlendis eigi eftir að aukast í
framtíðinni og að háskólarnir hér á
landi eigi eftir að taka aukinn þátt í
samstarfi við erlenda háskóla. Verði
þróunin jafnvel sú að hluti af há-
skólanámi fari fram erlendis sem
hefur verið reynt í erlendum há-
skólum og gefist vel.
Einnig má gera ráð fyrir að við
sækjumst eftir að starfa erlendis,
en það er auðvitað háð þeim at-
vinnutækifærum sem gefast bæði
hér og þar.
Þurfa að fá atvinnutækifæri
við hæfi
Gætt hefur miðsækni í fólksflutn-
ingum undanfarinna ára hér á
landi. Fólk hefur flutt í auknum
mæli utan af landi til þéttbýlis-
kjarnanna eða farið er enn lengra
og flutt til erlendra stórborga. Við
viljum gjarnan fá þetta fólk til
baka. „Ég held að þessi þróun kalli
á það í enn ríkara mæli en áður að
við eflum tækifæri til rannsókna,
þróunarstarfs og nýsköpunar í at-
vinnulífinu,“ segir Þórólfur. „Eftir
að fólk lýkur námi þarf það að fá
strax atvinnutækifæri við hæfi og
við þurfum að bjóða upp á þau.
Annars er hætta á að þau fari ann-
að og ílendist. Það sem við viljum
einna helst er að unga fólkið fari í
bestu skóla erlendis þar sem það
fær fjölbreytta reynslu, síðan vilj-
um við fá það til Íslands aftur, fyrr
eða síðar, til að byggja upp íslenskt
atvinnulíf og íslenska menningu og
endurnýja hana.“
Halldór er með svipaðar pæling-
ar og segir að um leið og við hætt-
um að hafa tilboð sem eru aðgengi-
leg eða lokkandi fyrir ungt fólk
séum við farin að skaða okkur sjálf.
„Þessi tilboð geta alveg eins verið
eftirsóknarverð fyrir útlendinga.
Þetta snýst ekki um það að allir Ís-
lendingar séu á Íslandi og allir
Danir í Danmörku.“
Hann bendir á að stærra hlutfall
nemenda sem búa í jaðarbyggðum
eins og Íslandi og fara til náms er-
lendis snúi aftur heim. Fjölskyldu-
tengsl séu mjög sterk hérna. Aldur
nemenda þegar þau fara utan skipti
einnig máli. „Þegar við förum í
framhaldsnám erum við eldri en
nemendur í öðrum löndum. Oft á
tíðum er fólk búið að mynda vina-
tengslin sem eru mikilvæg á efri
unglingsárum. Ef þau eru mynduð
áður en farið er utan eru minni lík-
ur á að viðkomandi ílendist.“
Jákvæð þróun
„Ég tel útþrá íslenskra háskóla-
nema mjög jákvæða,“ segir Guð-
finna. „Það er hollt að dvelja í öðr-
um löndum og þurfa að spjara sig
þar, ég þekki það af eigin reynslu,
en ég starfaði í Bandaríkjunum í
þrettán ár. Mér finnst líka mik-
ilvægt að háskólanemarnir snúi aft-
ur heim til Íslands. Við þurfum að
skapa hér aðstæður sem gera það
eftirsóknarvert að taka þátt í ís-
lensku atvinnulífi. Til þess að við
höldum áfram að vera samkeppn-
ishæf á alþjóðavettvangi og Ísland
góður staður að búa á verður að
vera hér blómstrandi menning og
góð menntun. Ég vil sjá fleiri fyr-
irtæki eins og Íslenska erfðagrein-
ingu sem er að laða að Íslendinga
sem annars hefðu haldið áfram að
starfa erlendis. Ég vil ekki upplifa
þá daga aftur að heyra Íslendinga
sem langar til að koma heim segja:
„Það eru engin tækifæri fyrir mig á
Íslandi.“
he@mbl.is
Morgunblaðið/RAX
4. flokki 1992 – 30. útdráttur
4. flokki 1994 – 23. útdráttur
2. flokki 1995 – 21. útdráttur
1. flokki 1998 – 12. útdráttur
2. flokki 1998 – 12. útdráttur
Nú hefur farið fram útdráttur húsbréfa
í eftirtöldum flokkum:
Koma þessi bréf til innlausnar 15. júní 2001.
Öll númerin verða birt í Lögbirtingablaðinu.
Auk þess liggja upplýsingar frammi hjá Íbúðalánasjóði,
í bönkum, sparisjóðum og verðbréfafyrirtækjum.
Útdráttur
húsbréfa