Morgunblaðið - 08.12.2002, Blaðsíða 44

MINNINGAR
44 SUNNUDAGUR 8. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Örn Traustasonfæddist í Hafn-
arfirði 21. septem-
ber 1954. Hann lést
á sjúkrahúsi í Tema
í Ghana 23. nóvem-
ber síðastliðinn.
Hann var sonur
hjónanna Trausta
Pálssonar, f. 28.10.
1915, d. 8.10. 1982,
og Guðrúnar Ágústu
Guðmundsdóttur, f.
1.12. 1929, búsett í
Hafnarfirði.
Systkini Arnar
eru Rannveig, f. 7.9.
1950, Guðmundur Bjarni, f. 18.3.
1953, Aðalbjörg, f. 13.7. 1959,
Trausti Rúnar, f. 23.12. 1960, og
Ingi Hrafn, f. 10.7. 1962.
Hinn 22.5. 1976 kvæntist Örn
Sjöfn Sveinsdóttur, f. 14.11.
1954. Hún er dóttir hjónanna
Ingibjargar Jóhannesdóttur og
Sveins Þ. Sigurjónssonar, fyrr-
um skipstjóra og útgerðarmanns
í Grindavík.
Örn og Sjöfn skildu árið 1992.
Börn þeirra eru: 1) Sveinn Dan-
íel, f. 25.10. 1973, sambýliskona
Ásta Halldóra Styff. Börn þeirra
eru Óli Örn og Örn Trausti. Ásta
á fyrir dæturnar Birnu Maríu og
Ástu Jóhönnu Styff. Þau eru bú-
sett í Grindavík. 2) Ingibjörg
Erna, f. 6.11. 1978, sambýlismað-
ur Jóhannes Ægir Baldursson.
Þau eru búsett í Reykjavík. Jó-
hannes á synina Gústaf Berg og
Elís Mar.
Hinn 2.10. 1998 kvæntist Örn
eftirlifandi konu sinni, Doris
Traustason, f. 27.5. 1974, frá
Ghana í Vestur-Afríku. Doris er
dóttir Juliana Kor-
anteng og Kofi
Mensah sem búsett
eru í Ghana.
Örn var fæddur
og uppalinn í Hafn-
arfirði. Hann lauk
gagnfræðaprófi frá
Flensborgarskóla
1971. Hann útskrif-
aðist sem húsasmið-
ur frá Iðnskólanum
í Keflavík árið 1976
og lauk skipstjórn-
arréttindum frá
Stýrimannaskólan-
um í Reykjavík árið
1978. Örn lauk námi í sjávarút-
vegsfræðum frá Endurmenntun
Háskóla Íslands árið 1994.
Örn starfaði lengst af við sjó-
mennsku, fyrst sem háseti og
síðar sem stýrimaður, skipstjóri
og útgerðarmaður. Hann starf-
aði hjá sjávarútvegsráðuneytinu
við veiðieftirlit á árunum 1984–
1990. Á árinu 1988 dvaldi Örn
ásamt fjölskyldu sinni á Græn-
höfðaeyjum. Þar starfaði hann
við þróunaraðstoð og kenndi
innfæddum fiskveiðar. Örn var
framkvæmdastjóri útgerðarfyr-
irtækisins Eldeyjar 1990–1993.
Árið 1994 flutti Örn búferlum til
Afríku og stofnaði útgerðarfyr-
irtæki í Ghana sem hann starfaði
við allt þar til hann lést.
Örn sinnti félagsmálum og var
m.a. formaður Alþýðuflokks-
félagsins í Grindavík á árunum
1990–1994.
Útför Arnar verður gerð frá
Grindavíkurkirkju á morgun,
mánudaginn 9. desember, og
hefst athöfnin klukkan 11.
Laugardagurinn 23. nóvember
gleymist okkur seint. Við systur
vorum að koma úr venjubundinni
helgargönguferð þegar boð bárust
um að hringja til Afríku. Hann
Örn bróðir okkar var dáinn. Við
trúðum þessu ekki. Þetta hlaut að
vera misskilningur. En allt kom
fyrir ekki. Örn var dáinn. Það var
erfitt að færa börnunum hans,
mömmu okkar og bræðrum þessar
þungbæru fréttir. Örn var nefni-
lega í þann mund að leggja af stað
til Íslands ásamt Doris, eiginkonu
sinni. Hann ætlaði að vera við-
staddur brúðkaup Sveins Daníels,
sonar síns, og Ástu og skírn ný-
fædds afabarns. Þessi gleðilegi
fjölskylduatburður snerist upp í
mikla sorg. Öll fjölskyldan er
harmi slegin. Í stað þess að eiga
gleðileg jól með Erni fylgjum við
honum til grafar á jólaföstunni.
Örn bróðir okkar tók lífið með
áhlaupi. Hann var maður athafna.
Þrátt fyrir ungan aldur afrekaði
hann meira en flestum sem auðið
er lengri lífdaga. Afstaða hans til
lífsins var líka þannig að það var
eins og hann hafi skynjað að hon-
um væri ætlaður takmarkaður
tími. Hann hamaðist alla sína ævi.
Það var svo margt sem hann þurfti
og vildi gera. Í augum Arnar voru
hindranir til þess að yfirstíga og
honum óx ekkert í augum. Þegar
litið er yfir æviferil hans er ótrú-
legt hve miklu hann afrekaði og
hversu ævintýralegu lífi hann lifði.
Örn var þriðja barn í röð sex
systkina. Krakkahópurinn á
Hamrinum í Hafnarfirði þar sem
Örn ólst upp var stór. Fjaran og
slippurinn voru skammt undan og
voru mikilvæg leiksvæði okkar
barnanna. Þar var líka Böddatúnið
og hamarinn þar sem við lékum
hina ýmsu hópleiki. Örn fylgdi
eldri systkinum sínum eins og
skugginn fyrstu árin og lagði
mikla áherslu á að halda í við þau
þótt yngri væri. Hann var vinsæll
meðal jafningjanna og var oftar en
ekki leiðtoginn í hópnum. Hann
stýrði kofasmíði og fleiri fram-
kvæmdum af eljusemi og dugnaði.
Þar kom strax í ljós hvaða at-
hafnamann hann hafði að geyma.
Örn var rétt byrjaður í barnaskóla
þegar hann fór að sækja í trillu-
karlana í Hafnarfirði. Hann hékk í
kringum þá, gerði þeim smáviðvik
og vann þannig álit þeirra og
traust. Fyrr en varði var hann bú-
inn að fá þá til að leyfa sér að fara
í róðra með þeim. Sem barn dvaldi
Örn mörg sumur á Hauganesi við
Eyjafjörð hjá Halldóru móðursyst-
ur okkar og Páli manni hennar.
Hann sótti sjó á trillu með Páli og
frændum sínum. Það voru mikil
gleðisumur því Örn elskaði sjóinn
og allt sem honum viðkom. Sjórinn
dró hann til sín alveg frá því hann
var barn og hann undi sér hvergi
betur. Sjórinn var hans líf. Á ung-
lingsárunum í Flensborgarskóla
kynnist Örn fyrri eiginkonu sinni
Sjöfn Sveinsdóttur. Þau voru í
sama árgangi og felldu hugi saman
strax sem unglingar. Örn og Sjöfn
hófu búskap í Grindavík árið 1972
og giftu sig árið 1976. Samvistir
þeirra stóðu í rúm 20 ár. Sjöfn var
stoð og stytta Arnar og reyndist
honum einstaklega trygg og góð
eiginkona. Milli þeirra voru mjög
sterk tengsl og þrátt fyrir að leiðir
þeirra skildi árið 1992 héldu þau
vináttutengslum þar til yfir lauk.
Sonur þeirra Sveinn Daníel fædd-
ist árið 1973 og dóttirin Ingibjörg
Erna árið 1978. Örn var alla tíð
mjög stoltur af börnunum sínum
og lagði kapp á að halda góðum
tengslum við þau þrátt fyrir land-
fræðilegar fjarlægðir. Tengdafor-
eldrar hans, Inga og Sveinn, tóku
Erni eins og syni sínum og var
hann alla tíð mjög tengdur þeim.
Hann og Sveinn tengdafaðir hans
deildu sjómannsáhuganum og Örn
var ekki nema 15 ára þegar hann
fór fyrst á sjó með Sveini. Milli
þeirra var náin vinátta sem Örn
mat mikils. Sveinn kenndi hinum
unga tengdasyni sínum á sjóinn og
deildi með honum áralangri
reynslu sinni og þekkingu á hegð-
un fiska og vistkerfi sjávar og leið-
beindi honum um fengsælar fiski-
slóðir. Örn var einstök aflakló og
hafði næman skilning á atferli
fiska. Veiðimaðurinn þarf að skilja
eðli bráðarinnar og það gerði Örn.
Hann sagðist líka geta hugsað eins
og þorskur og þess vegna vissi
hann hvar þorskinn væri að finna.
Örn var skipstjóri áður en núver-
andi fiskveiðikerfi var sett á lagg-
irnar. Þetta var á þeim árum sem
menn gátu orðið aflakóngar og
Örn var aflakóngur í Grindavík um
margra ára skeið. Líf Arnar var
nátengt sjónum og varla er til sá
þáttur sem snýr að sjómennsku
sem hann ekki starfaði við.
Örn var lærður húsasmiður. Sú
menntun var stutt hliðarspor frá
sjómennskunni. Hann starfaði
nánast ekkert við þá iðn en hún
nýttist honum vel við að byggja yf-
ir sig og sína þrjú hús. Fyrsta hús-
ið byggði hann í Grindavík meðan
hann var við nám í húsasmíði.
Seinna Grindavíkurhúsið byggði
hann nokkrum árum síðar og það
hús var nær sjónum sem hann
elskaði svo mjög. Þriðja húsið
byggði hann svo í Ghana. Örn var
einstaklega duglegur maður sem
naut þess að fást við framkvæmdir
og hann hlífði sér aldrei. Árið 1988
dvaldi Örn á Grænhöfðaeyjum,
ásamt fjölskyldu sinni, um sex
mánaða skeið við þróunaraðstoð.
Hann var skipstjóri á Feng, sem
var skip sem íslensk stjórnvöld
gerðu út til að kenna innfæddum
veiðar. Þar kynntist Örn Afríku
og, eins og svo margir, heillaðist af
lífinu þar. Eftir að hann sneri
heim dreymdi hann um að fara aft-
ur til Afríku og dvelja þar um
lengri tíma. Örn var maður at-
hafna og ævintýra og árið 1994 lét
hann drauminn rætast og hélt til
Ghana þar sem hann setti á stofn
útgerðarfyrirtæki. Í Ghana kynnt-
ist hann eftirlifandi konu sinni
Doris Traustason. Í Afríku naut
Örn reynslu sinnar frá Grænhöfða-
eyjum. Hann var ötull við að
kenna innfæddum nýjungar í veið-
um og var ákaflega virtur meðal
þeirra. Útgerðarfyrirtæki hans
veitti um 100 manns atvinnu og
lífsviðurværi og Örn var örlátur
við að aðstoða fátæka. Hann var
öðlingur og naut mikillar virðing-
ar. Örn var duglegur að skrifa bréf
heim, sérstaklega síðari árin sem
hann bjó í Ghana. Bréf hans voru
heill hafsjór af fróðleik og voru
einstaklega skemmtileg aflestrar.
Hann hafði glöggt auga fyrir sið-
um og háttum Afríkubúa og lýs-
ingar hans á menningu og lífs-
háttum eru svo lifandi að þær
hefðu sómt sér vel í hvaða mann-
fræðiriti sem er. Um síðustu jól
dvaldi Örn á Íslandi. Nærvera
hans gerði jólaboðin alveg sérstök
því sögur hans frá Afríku voru svo
grípandi að unun var á að hlýða.
Sérstaklega fannst börnunum mik-
ið til um þessar ævintýralegu frá-
sagnir. Þessar minningar frá síð-
ustu jólum eru okkur sérlega
dýrmætar því þessar ánægju-
stundur voru þær síðustu sem við
áttum með Erni bróður okkar.
Það var mikið ævintýri að búa í
Afríku en ekki alltaf að sama skapi
auðvelt. Ýmis vandamál herjuðu á
útgerðina, erfiðleikar með að fá
varahluti ef eitthvað bilaði og hið
rólega líf sem Örn heillaðist af á
Grænhöfðaeyjum var ekki alltaf sá
taktur sem hann vildi hafa í kring-
um sig. Líf við miðbaug er erfitt
flestu hvítu fólki og Örn fór ekki
varhluta af því. Þrátt fyrir mikið
baráttuþrek varð hann að lokum
að lúta í lægra haldi fyrir mal-
aríunni sem hafði hrjáð hann hvað
eftir annað og náði loks yfirhend-
inni.
Þrátt fyrir að Örn byggi fjarri
Íslandi leitaði hugur hans sífellt til
ástvina heima. Hann lagði mikið
kapp á að taka þátt í mikilvægum
áföngum í lífi barna sinna. Þegar
Ingibörg Erna dóttir hans útskrif-
aðist sem stúdent síðastliðið vor
sendi hann okkur systrunum
ræðustúf sem hann uppálagði okk-
ur að flytja fyrir sína hönd í stúd-
entsveislunni. Á þennan hátt tókst
honum að vera með þrátt fyrir að
vera langt í burtu. Örn kom sér
einnig upp ýmsum leiðum til að
gera ættingja sína á Íslandi sér
nálægari. Meðal annars gróður-
setti hann tré í garðinum sínum og
nefndi eftir foreldrum og systk-
inum. Hann fylgdist grannt með
vexti og viðgangi þessara fulltrúa
fjölskyldunnar í garði sínum í
Ghana. Þetta var hans leið til að
finna nálægð við fjarstadda ást-
vini.
Örn bróðir okkar er farinn.
Hann er horfinn á vit nýrra æv-
intýra. Það er erfitt að sætta sig
við að hann skuli hrifinn burt í
blóma lífsins. Stórt skarð er
höggvið í fjölskyldu okkar. Minn-
ingin um Örn lifir hins vegar um
ókomna tíð og orðstír um góðan
dreng. Elsku mamma, Sveinn
Daníel, Ingibjörg Erna, Doris,
Bjarni, Trausti Rúnar, Ingi Hrafn
og aðrir sem um sárt eiga að
binda. Megi Guð styrkja ykkur í
sorginni.
Rannveig og Aðalbjörg.
Elsku pabbi, erfitt getur verið
að horfast í augu við staðreyndir
og fá orð geta lýst hversu mikill
söknuðurinn er.
Það hvarflaði ekki mér að þegar
ég talaði við þig á afmælisdeginum
hennar mömmu, 14. nóv. sl. að ég
ætti aldrei eftir að heyra frá þér
aftur né sjá. Þar sem við töluðum
um hversu mikið við hlökkuðum til
að þú kæmir heim fyrir brúðkaup-
ið hans Svenna bróður og Ástu að
sjá nýfæddan son þeirra. Þó þú
hafir ekki vitað það elsku pabbi þá
áttir þú að halda litla Erni Trausta
undir skírn.
Það er svo margt ósagt og
ógert, fráfall þitt hefur vægðar-
laust leitt mér fyrir sjónir: hvað þú
varst mér óumræðanlega mikils
virði og hugsunin um það að fá
aldrei að taka utanum þig né
heyra þig tala um litlu prinsessuna
þína er mér um megn. Ef ég að-
eins gæti endurheimt kveðjustund-
ina, þá myndi ég þakka þér hvíld-
arlaust fyrir allar dýrmætu
stundirnar sem þú helgaðir mér.
Það er svo sárt að eiga þess ekki
kost framar að njóta samvista
þinna.
Mér er það ógleymanlegt að
ræðan sem þú sendir margoft á
faxi til systur þinnar á útskrift-
ardegi mínum þar sem þú hélst að
hún hefði ekki borist, sagðir þú
meðal annars svo fallega, að í
vöggugjöf hefði ég fengið hið fagra
útlit móður minnar en frá þér hið
sterka innræti, bróðir minn erfði
hið gagstæða, hann tók útlit þitt
en hið ljúfa og dásamlega innræti
móður okkar. Erfitt var að sætta
sig við að þú værir svona langt frá
okkur og óskin var alltaf sú að fá
þig heim og heim ertu kominn.
Hvíldu í friði, elsku pabbi minn.
Minningu þína varðveitum við.
Þín dóttir,
Ingibjörg Erna.
Elsku yndislegi Örn minn. Að
hugsa til þess að ég sé að kveðja
þig finnst mér svo óréttlátt. Ég vil
þakka þér fyrir allar stundirnar
sem við áttum saman. Við Svenni
vorum ekki búin að vera lengi
saman þegar þú ákvaðst að koma
til Íslands og gista hjá okkur. Ég
var svo stressuð, Svenni var úti á
sjó en þegar þú labbaðir inn um
dyrnar hjá mér var eins og við
hefðum alltaf þekkst, sem er ekki
skrítið af því að þú vildir svo vel
við alla gera. Tengslin sem mynd-
uðust á milli þín, Ástu og Birnu
voru einstök. Þú kallaðir þær litlu
prinsessurnar þínar og þeim
fannst alltaf svo spennandi þegar
þú sast með þeim og sagðir þeim
sögur af sjónum eða frá Ghana.
Það er svo gaman að hugsa til
þess hvað þér leið alltaf vel hjá
okkur í Hafnarfirði. Þér fannst
ekkert eins yndislegt og að horfa
út um eldhúsgluggann á bátana við
bryggjuna og á hafið. Svo bauðst
þú mér og Svenna út til þín, sá
tími er mér mjög dýrmætur. Þú
varst montinn þegar þú fékkst
þær fréttir að við ættum von á
barni skömmu eftir að við komum
frá Ghana. Þegar þú svo komst
aftur heim var fæddur fallegur
prins og þegar hann var skírður
Óli Örn varstu svo stoltur að þú
varst alveg að springa, sast enda-
laust með hann í fanginu á þér og
sagðir honum sögur þó að hann
væri bara nokkurra vikna gamall.
Ég og Svenni ákváðum að gifta
okkur eftir að ég varð ólétt aftur.
Giftingardagurinn var ákveðinn á
afmælisdegi mömmu þinnar og það
var skemmtileg tilviljun að litli
bróðir Óla kom á afmælisdegi
pabba þíns. Þú varst búinn að
ákveða heimkomu í brúðkaup og
skírn, en lífið er stundum svo
ósanngjarnt, þú veiktist illa af
malaríu og kvaddir.
Við hlökkuðum svo mikið til að
þú deildir þessum merkilegu dög-
um með okkur en núna eigum við
bara minningar um þig, margar og
yndislegar. Ég á svo erfitt með að
kveðja, en veit að þú vakir yfir
börnunum okkar, ekki síst þeim
sem síðast kom og mun bera nafn-
ið þitt.
Elsku yndislegi Örn minn, ég
þakka þér fyrir allar dásamlegu
stundirnar sem ég fékk að eiga
með þér. Ég kveð þig núna en þú
verður alltaf með okkur, lifir í
hjarta okkar og barnanna. Þín
Ásta.
Það er með trega að við kveðj-
um tengdason okkar Örn Trausta-
son, Ödda eins og hann var ávallt
kallaður af okkur. Fimmtán ára
kom hann inn í okkar fjölskyldu.
Öddi var alla tíð dugnaðarfork-
ur, sama að hverju hann gekk.
Við vorum saman á sjó, þar til
hann fór að læra húsasmíði sam-
fara að byggja sér og sínum hús í
Grindavík.
Þá tók hann Sjómannaskólann á
einum vetri. Aflasæll skipstjóri var
Öddi, það lék allt í höndum hans,
sama hvað hann var. Síðan fór
hann í sjávarútvegsráðuneytið sem
eftirlitsmaður og fleira, fór til
Grænhöfðaeyja að kenna fiskveið-
ar, þá tók hann við stjórn Eld-
eyjar, síðar gerðist hann útgerð-
armaður í Ghana þar sem hann
lést 23. nóvember 2002.
Öddi var okkur ávallt sem sonur
og vinur. Við minnumst allra góðu
stundanna, sem og fallegu og kær-
leiksríku bréfanna frá honum eftir
að hann flutti til Ghana.
Okkar innilegustu samúðar-
kveðjur til ástvina hans, Guð
geymi ykkur.
Ingibjörg og Sveinn.
Það var mikil sorgarfrétt sem
mér var færð laugardaginn 23.
nóvember að Öddi hefði verið að
kveðja þennan heim, þessu var
erfitt að trúa. Hann og Doris
seinni konan hans voru að koma
heim frá Afríku, Svenni sonur
hans og Ásta voru að fara að gifta
sig og skíra átti litla afastrákinn.
Mikið er það sárt að fá ekki að
hitta hann aftur, það hlaðast upp
minningar um Ödda sem mér hef-
ur alltaf fundist vera bróðir minn.
Hann hugsaði svo vel um okkur
systkinin, bréfin sem hann skrifaði
mér 11 ára gamalli í sveitinni bera
vott um það. Þessi bréf á ég enn,
þau eru dásamlega falleg. Eftir að
Öddi flutti út til Afríku hef ég
sjaldan hitt hann en við höfum átt
góðar stundir gegnum síma og
bréfaskriftir.
Sjöfn systir og Öddi byrjuðu
mjög ung saman, 15–16 ára, við
áttum heima í Hafnarfirði, síðan
flytjum við öll í Grindavík. Öddi
lærði smíði um leið og þau Sjöfn
voru að byggja og ef mig minnir
rétt þá held ég að Öddi hafi verið í
Stýrimannaskólanum líka, næstum
því á sama tíma alltaf jafndugleg-
ur.
Það átti fyrir honum að liggja að
verða skipstjóri enda var hann á
sjónum frá því hann var strákur.
Öddi og pabbi áttu margar stundir
saman og ræddu um sjómennsk-
una næstum því á hverjum degi og
hafa gert það fram á þennan dag.
Eldri strákurinn minn er skírður í
höfuðið á Ödda og hélt hann á hon-
um undir skírn og hefur alltaf átt
mikið í honum. Ödda mínum eru
minnisstæðar sögurnar frá Afríku
sem Öddi sagði honum.
En nú er Öddi farinn og öll eig-
um við minningar sem við geymum
með okkur um ókomna tíð. Svenni,
Ingibjörg, Doris og ykkar fjöl-
skyldur, ég votta ykkur alla mína
samúð.
Ásta Sveinsdóttir.
ÖRN
TRAUSTASON