Morgunblaðið - 21.03.2003, Blaðsíða 42

MINNINGAR
42 FÖSTUDAGUR 21. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
✝ RagnheiðurJónsdóttir, hús-
freyja, fæddist á
Kollafjarðarnesi í
Strandasýslu 8.
maí1909. Hún lést
14. mars síðastlið-
inn. Ragnheiður var
dóttir hjónanna sr.
Jóns Brandssonar
og Guðnýjar Magn-
úsdóttur og var elst
átta systkina auk
einnar fóstursystur.
Ragnheiður giftist
Skeggja Sam-
úelssyni. f. 17.10.
1897, d. 24.9. 1979. Börn þeirra
eru: 1) Þuríður Dagný, f. 23.2.
1930, d. 11.4. 1995, maki Gutt-
ormur Þormar, f. 19.2. 1923. Þau
eiga fimm börn. 2) Ragna Guðný,
f. 6.1. 1932, maki Guðmundur
Ingimarsson, f. 9.5. 1932. Þau
eiga tvö börn. 3) Drengur lést
2ja daga gamall. 4) Ormar Odd-
ur, f. 21.12. 1937, maki Sigríður
Ingvarsdóttir. f. 24.4. 1939. Þau
eiga fjögur börn. 5) Elín, f.1.12.
1939, maki Þorvaldur Birgir Ax-
elsson, f. 22.8. 1938, d. 4.9.1997.
Þau skildu. Þau eiga fjögur
börn. Fyrir átti Skeggi tvö börn,
þau eru: a) Knútur, f. 21.4. 1924,
d. 3.12. 1996, maki
Ingeborg G.
Skeggjason, 25.9.
1926. Þau eiga eitt
barn. b) Brynhildur,
f. 24.9. 1925, maki
Benedikt Ragnar
Benediktsson, f.
29.1. 1921, d. 10.5.
1997, þau eiga þrjú
börn. Einnig tóku
þau hjón að sér
frænda sinn 13 ára
Gunnar Benedikts-
son, f. 2.10. 1937,
maki Jóhanna Pét-
ursdóttir, f. 22.8.
1929. Hann á eitt barn.
Ragnheiður byrjaði unglingur
sem organisti hjá föður sínum
séra Jóni Brandsyni og stundaði
nám í Kennaraskólanum einn
vetur.Ragnheiður og Skeggi
bjuggu á Ísafirði til ársins 1946
er þau fluttu til Reykjavíkur.
Auk þess að annast stórt og fjöl-
mennt heimili stundaði Ragn-
heiður lengi saumaskap. Síðustu
tvö árin var Ragnheiður heim-
ilismaður á Hjúkrunarheimilinu
Sunnuhlíð.
Útför Ragnheiðar verður gerð
frá Langholtskirkju í dag og
hefst athöfninklukkan 15.
Það er ekkert sjálfsagt mál að
eiga góða ömmu. Þótt manni finn-
ist það nú stundum, sérstaklega á
yngri árum þegar maður tekur
öllu sem gefnum hlut.
Ég hugsaði um það um daginn
þegar ég fór að kveðja hana ömmu
mína, hvað ég væri heppin að hafa
átt góða ömmu. Svona ömmu eins
og mína, sem hreyfði sig svo und-
urhægt og hafði alltaf nógan tíma.
Ömmu með hvítt hár og mjúka við-
komu og góða kímnigáfu. Það var
ekki lítið gott að koma í heimsókn
í Skipó, hvenær sem manni datt í
hug. Hanga úti í skúr hjá afa og
hlusta á sögur um Hring kóngsson
og Hlina kóngsson og Hlyn kóngs-
son og allt þeirra slekt, í öllum
mögulegum útfærslum. Alltaf samt
með köttinn úti í mýri og smjörið
sem rann á sínum stað. Ég undr-
aðist það alltaf hvað afi vissi deili á
mörgum kóngssonum, og öllum
með svona lík nöfn.
Það er mikill skaði ef ömmur og
afar fara öll í fulla vinnu út á
vinnumarkaðinn og hætta að hafa
tíma fyrir Hlina kóngsson og smá-
fólkið í þessu landi. Það veit ég af
eigin raun, það er mér svo ótrú-
lega dýrmætt að hafa átt þess kost
að sitja löngum stundum með sag-
lyktina og ilm af viði í rennibekkn-
um hans afa míns í nebbanum í
æsku lífs míns.
Hún amma mín í Skipó hét
næstum því sama nafni og ég, og
mér þótti vænt um hana. Ég bjó í
sama húsi og hún fyrstu ár ævi
minnar og var henni mjög tengd.
Hún var svosem ekkert fullkomin
manneskja, en hún var þannig
amma að ég hef aldrei, alla mína
ævi, efast um að hún elskaði mig.
Samt sagði hún það aldrei berum
orðum, enda ekki af þeirri kynslóð
að það tíðkaðist beinlínis að fjöl-
yrða um tilfinningar sínar. Maður
fann það bara þegar hún snerist í
kringum mann í upplestrarfríum í
kyrrðinni í Skipói. Eða sat við og
saumaði útvíðar kápur og innvíðar
buxur til skiptis fyrir okkur, eftir
tískustraumum sem henni voru
framandi. Það skipti engu máli, því
að það var alltaf ákveðið skilyrð-
isleysi hjá ömmu. Enda var auðvit-
að hvergi betra að vera og læra
fyrir próf eða hvað nú hékk á spýt-
unni, hún stjanaði við okkur öll
sem leituðum skjóls hjá henni.
Alltaf var Skipóið hennar opið
upp á gátt fyrir barnabörnin sem
þurftu húsaskjól um lengri eða
skemmri tíma og þannig var það
bara. Ekkert óþarfa vesen eða
flækjur eða sálfræðilegar skil-
greiningar. Hún var ekkert að
velta sér of mikið upp úr hlut-
unum, heldur sagði gjarnan: „Mað-
ur ansar ekki rugli“ og þá var það
bara afgreitt.
Nú orðið er mig farið að renna í
grun að steinasöfnunin hennar og
endalaust dúlleríið við rósirnar úti
í garði hafi átt sinn þátt í sálarró
hennar, en hvoru tveggja var órof-
inn hluti af henni. Rósir og stein-
ar. Mér var algjörlega fyrirmunað
að þekkja allar þessar drottningar
hennar og dalíur, bæði Elísabetar
og Margrétar en ég man að mér
fannst mikið til um að amma mín,
þessi gamla, krúttlega kona, var
einhvern veginn svo lengi fram
eftir aldri tilbúin að bæta við sig
þekkingu. Þegar það var ekki einu
sinni í tísku beit hún það í sig að
læra ensku og fannst fátt
skemmtilegra en að eiga orðastað
á ensku við unglingana sína. Ég
segi ekki að ánægjan hafi verið
gagnkvæm á þeim tíma, en innst
inni fannst mér til um hana fyrir
þetta.
Mig langar að heiðra hana
ömmu mína fyrir síðustu langferð-
ina hennar, hún var hlý og trygg-
lynd amma og ég er Guði þakklát
fyrir að hafa gefið mér góða ömmu
sem elskaði okkur. Guð gefi henni
góða heimferð og bústað við hæfi í
nýjum heimkynnum. Hann verður
væntanlega ekki í vandræðum með
rósirnar sínar eftirleiðis.
Ragna Björk.
Ég var 13 ára stelpa úr sveitinni
þegar ég kom til ömmu og afa í
Reykjavík til þess að ganga í skóla
og var hjá þeim á veturna þar til
ég var 19 ára.
Amma og afi voru mér afskap-
lega góð og vernduðu óharðnaðan
unglinginn með kærleika sínum og
umhyggju. Það var alltaf notalegt
hjá ömmu og afa. Afi vann á verk-
stæðinu sínu í kjallaranum eða úti
í skúr og þaðan barst söngur
blandaður hljóðum frá rennibekk
og sög og kryddaður sterkri lykt
af trélími og tekkolíu.
Amma vann á sínu verkstæði
uppi á lofti. Þar saumaði hún fána
og batt inn bækur. Hún átti mikið
af góðum bókum og reyndi að
kenna unglingnum að meta góðar
bókmenntir. Henni þótti það
reyndar ekki bera mikinn árangur.
Hún átti líka mikið steinasafn og
ég minnist skemmtilegra heim-
sókna með henni til annarra
steinasafnara.
Hjá ömmu kynntist ég ýmsu
nýju og framandlegu sem ég hafði
ekki séð fyrir austan, kæstri
skötu, hnoðuðum mör og súrsuðum
hreifum. Þetta þótti mér allt mjög
gott.
Það var áreiðanlega heilla-
stjarna sem vísaði mér veginn til
ömmu minnar og á þessum tíma-
mótum hugsa ég til hennar með
hlýju og þakklæti fyrir allt sem
hún gerði fyrir mig.
Ragnheiður Þormar.
Amma mín er dáin, södd lífdaga.
Hún hefði orðið 94 ára í vor. Dauð-
inn er eðlilegur í framhaldi af líf-
inu og oft á tíðum hvíld þeim sem
fer. Þó þetta sé staðreynd sem við
viðurkennum er undarlegt að sitja
eftir og finna að engu verður bætt
við samskipti sín við þann sem far-
inn er, í þessu tilfelli ömmu mína
sem var amma með stórum staf.
Um leið og ég fæddist var amma
stór hluti af lífi mínu því ég bjó í
sama húsi og hún fyrstu tíu æviár
mín ásamt foreldrum mínum.
Amma var einn af hornsteinunum í
lífi mínu. Hún kenndi mér bænir,
las fyrir mig sögur, sagði mér æv-
intýri, fór með þulur, siðaði mig
til, kenndi mér mun á réttu og
röngu, hrósaði mér, sagði mér að
hún væri hreykin af mér og var
alltaf til staðar ef ég þurfti á að
halda meðan henni entust þrek og
kraftar. Amma var ótrúlega þol-
inmóð og umburðarlynd við okkur
börnin. Í þá daga fannst mér það
sjálfsagt en eftir að ég varð full-
orðin sá ég það betur og betur hve
ótrúlega heppin ég var að hafa átt
svona ömmu.
Við máttum leggja undir okkur
garðinn jafnt og kjallara hússins í
leikjum með vinum okkar. Það
gerðum við líka óspart hvort held-
ur var til að fara í eltingaleiki,
baka drullukökur, skólaleiki í
kjallaranum eða halda tombólur.
Iðulega iðaði allt af lífi og fjöri í
garðinum þegar 10–15 krakkar
léku sér þar af líf og sál. Einu
höftin voru þau að ekki mátti vera
í boltaleik í garðinum því boltinn
gat farið á fallegu rósirnar hans
afa og rósirnar voru margar. Það
bann virtum við. Ég var alltaf
mjög stolt yfir því frelsi sem við
höfðum til leikja á mínu heima-
svæði því það var alls ekki algilt í
þá daga, sérstaklega ekki ef garð-
arnir voru jafnfallegir og okkar
garður var. Ef ekki viðraði til úti-
veru eða mér leiddist fór ég gjarn-
an niður til ömmu og bað hana að
segja mér sögu. Ömmu féll aldrei
verk úr hendi og meðan hún þvoði
í höndunum ullarföt, saumaði eða
gerði eitthvað annað sat ég og
hlustaði á hvert ævintýrið á fætur
öðru. Leikir, ævintýri, sögur og
ljóð einkenndu bernsku mína í
húsinu hjá ömmu. Eftir að ég
fluttist þaðan sótti ég áfram mikið
til ömmu og afa í Skipasundi. Ekki
af skyldurækni heldur af því að
mér fannst svo gott að koma þang-
að. Einhvern veginn var alltaf nóg
við að vera þar og maður var svo
velkomin.
Atvikin höguðu því svo til að síð-
ar átti ég eftir að flytjast aftur í
húsið til hennar ásamt syni mínum
og búa þar á efri hæðinni í nokkur
ár. Nú fór ég einnig að sjá hana
með augum fullorðinnar konu.
Hún var nú farin að eldast en um-
burðarlyndi hennar var samt við
sig. Alla tíð hafði hún alltaf boðið
alla sem á þurftu að halda vel-
komna í sitt hús. Hún gekk úr
rúmi fyrir aðra í bókstaflegri
merkingu ef á þurfti að halda og
það var ósjaldan sem einhver
þurfti á því að halda. Henni fannst
það svo sjálfsagt að ég held að
öðrum hafi ósjálfrátt fundist það
RAGNHEIÐUR
JÓNSDÓTTIR
✝ Jón Kristján Jó-hannsson fædd-
ist í Reykjavík 30.
apríl 1927. Hann
lést á heimili sínu í
Reykjavík 11. mars
síðstliðinn. Foreldr-
ar Jóns Kristjáns
voru hjónin Jóhann
Stefánsson, skip-
stjóri í Reykjavík, f.
14. nóvember 1889,
d. 10. september
1986, og Stefanía
Þorbjörg Ingimund-
ardóttir húsfreyja, f.
7. mars 1891, d. 19.
febrúar 1960. Systir Jóns Krist-
jáns er Margrét Unnur, f. 1926.
Hinn 12. desember 1953 kvænt-
ist Jón eftirlifandi konu sinni
Ólafíu Sigríði Sigurðardóttur, f. á
Seyðisfirði 8. september 1928.
Menntaskólanum í Reykjavík
1947 og stundaði síðan nám í
læknisfræði við Háskóla Íslands
og lauk embættisprófi þaðan
1953. Hann stundaði sérfræðinám
í skurðlækningum í Bandaríkjun-
um á árunum 1953–1958. Að
námi loknu fluttist hann aftur til
Íslands og var í skamman tíma
héraðslæknir í Húsavíkurhéraði,
tók síðan við stöðu yfirlæknis við
sjúkrahús Keflavíkurlæknishér-
aðs og starfaði þar frá 1959 til
1972. Starfaði síðan í Reykjavík
við eigin læknastofu og sem sér-
fræðingur á handlækningadeild
Landspítalans til 1986. Vann síð-
an sem tryggingalæknir hjá
Tryggingastofnun ríkisins til
starfsloka. Var samhliða ofan-
greindum störfum trúnaðarlækn-
ir Loftleiða, síðar Flugleiða, og
Íslenskra aðalverktaka, auk þess
að sinna trúnaðarlæknisstörfum
fyrir nokkur önnur fyrirtæki og
stofnanir.
Útför Jóns verður gerð frá
Grafarvogskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
Börn þeirra eru: 1)
Jóhann, f. 29. maí
1953, kvæntur Sigur-
veigu Víðisdóttur, f.
12. nóvember 1954.
Börn þeirra eru Hild-
ur, f. 1974, Sigríður
Vala og Jón Víðir,
bæði f. 1987; 2) Mar-
grét, f. 6. október
1954, gift Elíasi H.
Leifssyni, f. 19. maí
1953. Synir þeirra
eru Daði Ólafur, f.
1983, og Leifur Jón,
f. 1987; 3) Sigurður
Stefán, f. 8. desember
1958, kvæntur Kristínu Þóru
Guðbjartsdóttur, f. 28. nóvember
1960. Sonur þeirra er Stefán Þór,
f. 2002.
Jón Kristján ólst upp í Reykja-
vík og lauk stúdentsprófi frá
Við brottför Jóns K. Jóhanns-
sonar læknis frá þessu tilverustigi
sækja að margar góðar og
skemmtilegar minningar.
Kynni okkar hófust í Trygginga-
stofnun ríkisins en þar starfaði Jón
sem tryggingalæknir um árabil en
sá sem þessar línur skrifar var þá
starfsmaður lífeyrisdeildar.
Samkvæmt lögum og venjum er
mjög náið samstarf í milli lífeyr-
isdeildar og læknadeildar og leiddi
það til góðra kynna og vináttu við
hinn látna.
Jón var sterkur persónuleiki sem
ekki fór ávallt troðnar slóðir. Yf-
irburðamaður hvað varðaði þekk-
ingu í læknisfræði, tungumálum,
tónlist og fleiri greinum. Hann
hafði starfað víða erlendis og aflað
sér framhaldsmenntunar í læknis-
fræði og var sérfræðingur í skurð-
lækningum.
Hann var þá orðinn sannkallaður
heimsborgari en stóð þó ávallt föst-
um fótum í íslenskum jarðvegi og
þekkti fólkið í þessu landi.
Jón stundaði sjó á námsárum
sínum en faðir hans var hinn þekkti
og viðurkenndi skipstjóri Jóhann
Stefánsson, oft kenndur við togar-
ann Geir RE. Jóhann var Fljóta-
maður að uppruna, fæddur á Ill-
ugastöðum í Flókadal og talaði Jón
oft um frændur sína þaðan og þá
sem fluttust til Siglufjarðar. Er
margt ágætra manna af þeim ætt-
um.
Á læknadeild Tryggingastofnun-
ar störfuðu á þessum árum frábær-
ir menn sem höfðu frá mörgu að
segja og voru sífellt að fræða sam-
starfsmenn sína og komu einnig að
því að gera tilveruna ögn skemmti-
legri, þrátt fyrir alvöru og oft erf-
iðleika sem vinnu í almannatrygg-
ingum fylgja.
Auk Jóns má nefna þá Bjarna
Jónsson, Karl Strand og Stefán
Bogason en þessir menn eru nú all-
ir látnir. Þessir læknar höfðu allir
unnið Íslandi mikið gagn og þekk-
ing þeirra var margháttuð.
Var mjög ánægjulegt að blanda
geði við þá og síðast en ekki síst
fræðast af þeim í ýmsum greinum.
Jón og kona hans, Ólafía, voru
höfðingjar heim að sækja og einkar
notalegt að njóta gestrisni þeirra.
Auk góðra veitinga og ýmissa
skemmtilegra frásagna húsbóndans
auk leiklistar í bland var gjarnan
boðið upp á sígilda tónlist. Jón átti
gott safn tónverka og bauð gestum
sínum iðulega að hlýða á úrvals-
tónlist úr safni sínu. Var Jón sann-
arlega í essinu sínu á þessum
stundum.
Áður en Jón hóf störf í Trygg-
ingastofnun ríkisins hafði hann
gegnt læknisstörfum á Húsavík, í
Keflavík og á Landspítalanum og
víðar. Erlendis hafði hann starfað
talsvert, m.a. í Svíþjóð og Banda-
ríkjunum.
Lengst vann hann í Keflavík og
minnast Suðurnesjamenn hans ef-
laust í dag með þakklæti fyrir mörg
afrek í starfi. Bjargaði hann mörg-
um mannslífum enda skjótráður og
djarfur þegar líf var í læknis hendi.
Þau Ólafía eignuðust þrjú börn,
sem öll hafa staðið sig vel í námi og
starfi. Jóni var það sérstakt gleði-
efni hvað Jóhanni syni hans, lækni í
Bandaríkjunum, vegnaði vel. Jó-
hann er sérfræðingur í líffæraflutn-
ingum og hefur veitt ráðgjöf á Ís-
landi í þeim efnum.
Hin síðustu ár voru Jóni mjög
örðug vegna heilsubrests og gat
hann ekki notið áhugamála sinna.
Ýmsir reyndu þó að létta honum
róðurinn auk fjölskyldunnar og
nefna ber í því sambandi Braga
Hansson og drengskaparmanninn
Grím Guðmundsson, forstjóra
Íspan.
Að leiðarlokum harma ég það að
hafa ekki kynnst Jóni fyrr á ævinni
en þykist þess þó fullviss að eiga
eftir að hitta hann síðar. Verður þá
eflaust glatt á hjalla.
Við Rannveig sendum Ólafíu og
allri fjölskyldunni okkar einlægustu
samúðarkveðjur.
Vertu sæll, góði vin, og Guði fal-
inn.
Hilmar Björgvinsson.
Kveðja stúdentsárgangs
MR 1947
Á þessu vori stendur á sex tug-
um ára síðan hópur ungmenna
þreytti utanskóla gagnfræðapróf
upp í 3ja bekk Menntaskólans í
Reykjavík. Fyrir tæpu ári fagnaði
sami árgangur 55 ára stúdentsaf-
mæli frá skólanum. Nú er enn einn
úr hópnum, Jón K. Jóhannsson
læknir, kvaddur hinstu kveðju. Við
Jón vorum upprunnir á sömu slóð-
um Skólavörðuholtsins, en sökum
bernskuflakks míns um þorpa-
grundir vissum við ekki til fyrri
kunnugleika hvors af öðrum. Jón
var snemmþroska, tók nám sitt
föstum tökum og reyndist með
bestu námsmönnum í mikilli breidd
faga.
Við þetta bætti hann ýmsu því,
sem mestur veigur var í: bók-
menntum, sögu og heimspeki, sem
JÓN KRISTJÁN
JÓHANNSSON