Morgunblaðið - 21.03.2003, Blaðsíða 18

18 FÖSTUDAGUR 21. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
„Guð minn góður, ég get ekki meira“
STRÍÐIÐ í Írak hófst með því, að
meira en 40 Tomahawk-stýriflaug-
um var skotið á Bagdad frá banda-
rískum herskipum á Miðjarðar-
hafi, Rauðahafi og á Arabíuflóa.
Svo virðist sem þeim hafi verið
sérstaklega beint gegn Saddam
Hussein, forseta Íraks, en í svip-
inn er ekki annað að sjá en hann
hafi sloppið í þessari fyrstu hrinu.
Írakar segja, að einn maður hafi
týnt lífi í árásunum og nokkrir
særst.
Loftvarnaflautur voru þeyttar í
Bagdad klukkan hálf sex í gær-
morgun og skömmu síðar rákaði
skothríðin frá loftvarnabyssum
himininn yfir borginni. Í sama
mund lýstu miklir eldglampar upp
eitt hverfið í suðurhluta borgar-
innar og þungar sprengjudrunur
kváðu við úr ýmsum áttum. Flest-
ar virtust sprengingarnar verða
fyrir utan borgarmörkin.
Eftir um hálftíma hljóðnaði allt
aftur og þá heyrðist ekkert nema
bænakallið frá moskunum. Síðan
hófst skothríðin á nýjan leik og þá
mátti heyra sprengingar í meiri
fjarska en áður.
Frá tundurspillum,
beitiskipum og kafbátum
Mike Brown, talsmaður banda-
ríska sjóhersins í norðanverðum
Arabíuflóa, sagði, að Tomahawk-
stýriflaugunum hefði verið skotið
frá tundurspillunum Donald Cook
og Milius, frá beitiskipunum Cow-
pens og Bunker Hill og frá kafbát-
unum Cheyenne og Montpellier.
Þá tóku einnig þátt í fyrstu árás-
inni sprengjuflugvélar af gerðinni
B-2, B-1 og B-52 og tvær torséðar
Meira en 40 stýriflaugum skotið á Bagdad í fyrstu árásarhrinunni
Sprengju-
drunur og
miklir eld-
glampar
Írakar segja að einn maður hafi týnt
lífi í árásinni og nokkrir særst
Washington, Bagdad. AP, AFP.
STRÍÐ Í ÍRAK
VLADÍMÍ́R PÚTÍN RÚSSLANDSFORSETI
„Alvarleg pólitísk mistök“
Reuters
Óttuðust efnavopnaárás
BANDARÍSKUR landgönguliði
hraðar för sinni í sprengjubyrgi í
Kúveit í gær. Írakar skutu Scud-
flaugum yfir landamærin til Kúveit
og fóru bandarískir og breskir her-
menn í hlífðarföt og settu upp gas-
grímur af ótta við að eldflaugar
Íraka væru búnar eiturefnum. Að
minnsta kosti ein Scud-flaug var
skotin niður með Patriot-varn-
arflaug, að sögn bandarískra emb-
ættismanna.
Nokkrum klukkustundum áður en
stríðið í Írak hófst fékk George W.
Bush Bandaríkjaforseti óvæntar
upplýsingar sem vöktu vonir – sem
virtust svo fjarstæðukenndar að
þær jöðruðu við draumóra – um að
hægt yrði að ná einu af helstu
markmiðum hernaðarins með
fyrstu loftárásinni á Bagdad.
George Tenet, yfirmaður banda-
rísku leyniþjónustunnar CIA,
skýrði þá forsetanum frá því að
leyniþjónustan teldi sig vita hvar
Saddam Hussein Íraksforseti væri
og ekkert væri því til fyrirstöðu að
reyna að ráða honum bana.
Leyniþjónustan hafði fengið
upplýsingar um að Saddam og
helstu ráðgjafar hans væru í íbúð-
arhúsi í suðurhluta Bagdad og
taldi „miklar líkur“ á því að þeir
yrðu þar næstu klukkustundirnar.
Að sögn embættismanns í Hvíta
húsinu hafði Bandaríkjaher fengið
tækifæri til árásar á Saddam sem
kynni aldrei að gefast aftur.
Bush hlustaði rólegur á Tenet
sem lýsti því hvaðan upplýsing-
arnar komu, lagði mat á líkurnar á
því að þær væru réttar og hversu
lengi búast mætti við að Saddam
dveldi í húsinu áður en hann færi á
næsta felustað sinn. Saddam á
margar hallir en forðast þær eins
og heitan eldinn þegar hann býst
við árásum. Tenet sagði að engin
trygging væri fyrir því að hægt
yrði að komast að því aftur hvar
Saddam væri niðurkominn.
Bush fékk þessar upplýsingar
laust fyrir klukkan fjögur e.h. að
staðartíma, klukkan níu í fyrra-
kvöld að íslenskum tíma. Næstu
þrjár klukkustundirnar breyttu
Bush og helstu ráðgjafar hans í ör-
yggismálum hernaðaráætlunum
sem yfirmenn hersins höfðu legið
yfir í marga mánuði. Á meðal
fundarmannanna voru Dick Chen-
ey varaforseti, Colin Powell utan-
ríkisráðherra, Donald Rumsfeld
varnarmálaráðherra, Condoleezza
Rice þjóðaröryggisráðgjafi, And-
rew H. Card yngri, skrifstofustjóri
Hvíta hússins, og Richard Myers,
formaður bandaríska herráðsins.
Ný tækni gerði árásina
mögulega
Bush undirritaði fyrirmælin um
að hefja hernaðinn klukkan 6.30 að
staðartíma, klukkan hálf tólf í
fyrrakvöld að íslenskum tíma, með
viðauka sem saminn hafði verið í
flýti. Fyrsta verkefni hersins yrði
að leggja umrætt hús í Bagdad al-
gjörlega í rúst í von um að hægt
yrði að fella stjórn Íraks nánast
með einni loftárás.
„Þegar menn gera slíkar árásir
reyna þeir að ráðast á leiðtogann,“
sagði háttsettur embættismaður í
Washington. „Þetta var einstök
árás“.
Um borð í herskipum á Persa-
flóa og Rauðahafi voru Tomahawk-
stýriflaugar forritaðar að nýju
með stafrænum upplýsingum um
skotmörkin frá höfuðstöðvum CIA
í Bandaríkjunum. Flugmenn tor-
séðra orrustuþotna af gerðinni
F-117A voru kallaðir út og fengu
nýjar upplýsingar um skotmörkin.
Í orrustuþotunum voru um 1.000
kílóa sprengjur, svokallaðir „byrg-
jabanar“ sem eru sérhannaðir til
að tortíma neðanjarðarbyrgjum.
Þremur klukkustundum eftir að
Bush gaf fyrirmælin, klukkan 2.33
í fyrrinótt að íslenskum tíma, urðu
sprengingar í suðurhluta Bagdad.
Íraska ríkissjónvarpið skýrði frá
því nokkrum klukkustundum síðar
að Saddam Hussein væri á lífi og
hann ávarpaði þjóðina skömmu
síðar.
Bandarískir embættismenn
sögðu að það tæki nokkurn tíma
að komast að því hverjir hefðu
verið í húsinu sem varð fyrir
fyrstu loftárásinni á Bagdad.
Hundruð árása beindust að
leiðtogum Íraks 1991
Í Persaflóastyrjöldinni árið 1991
gerði Bandaríkjaher hundruð
árása á svokölluð „leiðtogaskot-
Reynt að fella Saddam
í fyrstu loftárásinni
Hernaðaráætlunum Bandaríkjamanna var breytt á síðustu stundu
eftir að George W. Bush forseta var skýrt frá því að tækifæri kynni
að hafa gefist til að ráða Saddam Hussein Íraksforseta af dögum.
The Washington Post, Los Angeles Times.
Bandaríska leyniþjónustan hafði fengið upplýsingar um líklegan dvalarstað íraska forsetans