Fréttablaðið - 25.04.2004, Blaðsíða 16

útilokað í þeim efnum. Aukin at-
vinna og kraftur í efnahagslífinu
eru því vatn á myllu Bush. Ingólf-
ur Bender, forstöðumaður Grein-
ingar Íslandsbanka, segist hafa
efasemdir um að Greenspan beiti
vaxtavopninu fyrir kosningar í
haust. „Ég tel að hann muni fara
hægt í sakirnar.“ Hann segir
ákveðna þversögn liggja í þeirri
stöðu að ákvarðanir Seðlabankans
geti haft áhrif á úrslit kosninga en
um leið séu úrslit kosninga ein
forsenda sem meta þarf þegar
ákvarðanir í peningastjórn eru
teknar.
Hjól efnahagslífsins eru byrj-
uð að snúast. Allra augu beinast
því að Greenspan. Hann kom
fyrir bandaríska þingið í vikunni
og gerði grein fyrir sýn sinni á
þróun efnahagsmála. Að vanda
keppast menn við að lesa á milli
línanna í orðum hans. Markaður-
inn lækkaði við orð Greenspan
þar sem menn túlkuðu orð hans
svo að líkur á vaxtahækkun í bráð
færu vaxandi. Greenspan var þó
varkárari en svo að hægt væri að
lesa slíkt út úr orðum hans með
beinum hætti. Ingólfur Bender
segir að gagnrýna megi banda-
ríska Seðlabankann fyrir það að
vera ekki nægjanlega gagnsær.
Bankinn hafi ekki útgefin verð-
bólgumarkmið eins og Seðlabanki
Íslands og erfitt sé að meta
hvernig þrír meginþættir ákvarð-
ana hans, hagvöxtur, atvinnuleysi
og verðbólga spili saman við
ákvarðanir bankans. „Ég er þeirr-
ar skoðunar að Seðlabankar eigi
að vera gagnsæir. Þannig skapa
þeir réttmætar væntingar úti á
markaðnum.“
Áhrif Greenspan á okkur
Bandaríkin eru stærsti mark-
aður heims. Þróun efnahagsmála
þar hefur víðtæk áhrif á alla
heimsbyggðina. Hækkun stýri-
vaxta í Bandaríkjunum hefði
áhrif á íslenskt efnahagslíf.
„Áhrifin eru marslungin. Hækki
vextir erlendis, þá dregur það úr
vaxtamun og hefur áhrif til veik-
ingar krónunnar. Það hefur svo
góð áhrif á samkeppnisstöðu inn-
lendra fyrirtækja gagnvart er-
lendum. Hinn þátturinn er að
skuldir okkar eru miklar erlendis
og erlend vaxtahækkun eykur
þær.“ Hækkandi vextir birtast því
sem hækkandi kostnaður hjá
þeim fyrirtækjum og einstakling-
um sem eru með erlend lán. Slík
lán hafa einmitt vaxið hratt á und-
anförnum misserum.
Ingólfur segir að það vaxtastig
sem nú er í Bandaríkjunum sam-
ræmist ekki langtímajafnvægi í
hagkerfinu. Þumalputtareglan sé
að jafnvægisvextur séu samsvar-
andi langtímahagvexti. Jafn-
vægisvextir í Bandaríkjunum
liggi því á bilinu um þrjú prósent.
Ingólfur segir að vaxtahækkanir
séu til þess að draga úr eftirspurn
í Bandaríkjunum og hafi því áhrif
á eftirspurn þeirrar vöru og þjón-
ustu sem við seljum Bandaríkja-
mönnum.
Peningaútsölunni að ljúka
Glíma Greenspans var á und-
anförnum misserum sú að missa
ekki efnahagslífið í samdrátt og
verðhjöðnun. Hann hefur verið
nokkuð upptekinn af því mark-
miði. Stýrivextir voru orðnir það
lágir að ekki var mikið svigrúm
eftir til þess að lækka þá meir
dragi enn frekar saman í efna-
hagslífinu. Það fylgir því viss
léttir þeim orðum Greenspans
að Seðlabanki Bandaríkjanna
hafi ekki lengur verulegar
áhyggjur af verðhjöðnun. Sjón-
um sé nú frekar beint að hættu á
að eignaverð fari úr böndunum
og verðbólga láti á sér kræla.
Verðbólga er ennþá lág í Banda-
ríkjunum og merki eru um fram-
leiðniaukningu sem minnkar
verðbólguþrýsting. Það síðasta
sem Greenspan vill er að missa
efnahagslífið niður í stöðnun.
Sérfræðingar eru því margir
þeirrar skoðunar að fyrstu skref
vaxtahækkana verði stigin af
mikilli varúð. Hins vegar megi
lesa úr orðum hans að hann hafi
ekki lengur áhyggjur af verð-
hjöðnun með þeim skilaboðum
að tími sé til kominn fyrir Wall
Street að gera ráð fyrir að hækk-
unin muni koma. Peningar verði
ekki jafn ódýrir og þeir hafa
verið.
Hættan á langvarandi lágum
stýrivöxtum er að þeir örva
ekki aðeins eyðslu sem ýtir
undir hagvöxtinn. Þeir örva
fjárfesta einnig til þess að taka
of mikla áhættu á markaði fyrir
lánsfé. Almenningur er skuld-
settur og hefur aukið skuldir í
kjölfar hækkandi eignaverðs.
Margir telja því klókt af Green-
span að búa markaðinn undir
vaxtahækkanir tímanlega áður
en hann grípur til þeirra.
Þannig minnka líkur á að vaxta-
hækkun veki öfgakennd við-
brögð á fjármálamörkuðum.
Greenspan mun því senda
skilaboðin um komandi vaxta-
hækkanir skýrar og skýrar eft-
ir því sem nær þeim dregur.
haflidi@frettabladid.is
17SUNNUDAGUR 25. apríl 2004
Sér›u atvinnutæki›
sem flig langar í?
– h l u t i a f Í s l a n d s b a n k a
K i r k j u s a n d i • 1 5 5 R e y k j a v í k • w w w . g l i t n i r . i s • S í m i 4 4 0 4 4 0 0
Glitnir er sérfræ›ingur í fjármögnun atvinnutækja. Rétt val á fjármögnun getur
skipt miklu um heildarkostna› vi› fjárfestingu. Glitnir b‡›ur fjórar ólíkar lei›ir
vi› fjármögnun atvinnutækja. Umsóknir eru afgreiddar á skjótan hátt flegar
nau›synleg gögn liggja fyrir.



Haf›u samband vi› rá›gjafa Glitnis e›a kíktu á www.glitnir.is og fá›u a›sto›
vi› a› velja flá fjármögnunarlei› sem hentar best.
Glitnir – traustur samstarfsa›ili í fjármögnun atvinnutækja.
Tala›u vi› sérfræ›ing!
LESIÐ Í HVERJA HRUKKU
Þeir eru ekki margir í heimin-
um sem menn hlusta á með
meiri athygli en Alan Green-
span, seðlabankastjóra
Bandaríkjanna. Orð hans fyrir
þingnefnd Bandaríkjaþings
eru túlkuð á þann veg að
hann sé að búa markaðinn
undir að stýrivextir verði
hækkaðir innan tíðar.
Ég er þeirrar
skoðunar að
Seðlabankar eigi að vera
gagnsæir. Þannig skapa þeir
réttmætar væntingar úti á
markaðnum.“
,,