Fréttablaðið - 25.04.2004, Blaðsíða 19

20 25. apríl 2004 SUNNUDAGUR
Boðskapurinn er svo fallegur.Verkið á vel við á þessum tím-
um þegar allt er að fara til fjand-
ans,“ segir Sigrún Eðvaldsdóttir
fiðluleikari um níundu sinfóníu
Beethovens, en Sinfóníuhljómsveit
Íslands mun taka verkið til flutn-
ings næstkomandi fimmtudag og
föstudag. Þegar er að verða uppselt
á fyrri tónleikana.
Mikið er lagt í flutning verksins.
Það verða þau Elín Ósk Óskarsdótt-
ir, Alina Dubik, Kolbeinn Ketilsson
og Kristinn Sigmundsson sem syn-
gja ásamt Óperukórnum í Reykja-
vík. Hljómsveitarstjóri verður
Rumon Gamba, aðalhljómsveitar-
stjóri Sinfóníunnar, en kórinn verð-
ur undir stjórn Garðars Cortes.
Ást á mannkyninu
Þetta er langt í frá í fyrsta skip-
ti sem Sinfóníuhljómsveit Íslands
leikur níundu sinfóníuna. Síðast
gerði hún það í janúar árið 2000 og
allt í allt hefur hún haft verkið tutt-
ugu sinnum á efnisskránni, fyrst
árið 1966. En af hverju er verkið
flutt aftur og aftur?
„Það þekkja allir lagið,“ segir
Sigrún. „Óðinn til gleðinnar. Og það
er alltaf rosaleg stemming í kring-
um níundu sinfóníuna. Verkið og
boðskapur þess á alltaf erindi við
fólk.“
Sigrún bendir á að Beethoven
hafi lagt gríðarlega vinnu við gerð
sinfóníunnar, og því sé það engin
tilviljun að verkið sé eins mikið
snilldarverk og raun ber vitni.
„Hann henti 200 hugmyndum að
lokastefinu í ruslatunnuna áður en
hann var sáttur,“ segir Sigrún. Hún
segir það líka vera verkinu mjög til
framdráttar að Beethoven lagði
hugsjónir sínar í það, sem ein-
kenndust einkum af djúpri ást á
mannkyninu, þó svo að þær sögur
fari reyndar af tónskáldinu að hann
hafi ekki beinlínis verið elskulegur
viðureignar dags daglega. „Einu
sinni las ég um Beethoven að hon-
um var ekki vel við menn,“ segir
Sigrún. „En hann elskaði mannkyn-
ið.“
Sérstök þýðing fyrir Sigrúnu
Þetta verður í annað skipti sem
Sigrún Eðvaldsdóttir tekur þátt í
flutningi verksins með Sinfóníu-
hljómsveitinni og raunar hefur
verkið sérstaka þýðingu fyrir hana
og manninn hennar, Halldór Pétur
Þorsteinsson. Í janúar árið 2000 sat
Sigrún nefnilega á sviðinu og spil-
aði sinfóníuna og Halldór sat fram-
arlega úti í sal. Þá sáust þau í fyrs-
ta skipti. „Ég gat ekki haft augun af
þessum manni,“ segir Sigrún.
„Hann var svo glæsilegur í jakka-
fötum. Ég átti erfitt með að ein-
beita mér að spilamennskunni.“
Það virðist því sem ástarboð-
skapur sinfóníunnar hafi haft til-
ætluð áhrif. Sigrún segist ekki hafa
neinar áhyggjur af því, að á
fimmtudaginn muni hún hugsan-
lega sjá einhvern mann út í sal,
þegar hún spilar 9.sinfóníuna aftur.
„Nei,“ segir hún. „Ég hef engar
áhyggjur af því.“
gs@frettabladid.is
Síðasta sinfónía Beethovens,níunda sinfónían, er eitt fræg-
asta tónverk sögunnar. Sagt hef-
ur verið að um helmingur jarðar-
búa geti raulað búta úr síðasta
hluta þess, sem samin er við ljóð
Schillers, Óðurinn til gleðinnar.
Sá lokakafli er fyrir löngu orðinn
eins konar samnefnari friðar,
umburðarlyndis og frelsis í
heiminum. Kínversku stúdent-
arnir á Torgi hins himneskja frið-
ar léku kaflann úr hátalarakerfi
árið 1989 þegar þeir kröfðust lýð-
ræðisumbóta. Þegar alþjóðleg
hátíð var haldin í Þýskalandi til
að fagna falli Berlínarmúrsins
kaus Leonard Bernstein að flytja
níundu sinfóníuna. Stef úr
lokakaflanum er þjóðsöngur Evr-
ópusambandsins og þjóðsöngur
Ródesíu með nýjum texta.
Margir hafa helgað sér
hana
Alls ólíkir pólitískir og trúar-
legir hópar hafa helgað sér sin-
fóníuna. Þýskir 19. aldar þjóðern-
issinnar töldu hana túlka málstað
sinn meðan Frakkar litu svo á að
í henni væri fjallað um frelsi,
jafnrétti og bræðralag. Kommún-
istar töldu hana hvatningu til sín
en kaþólskir menn töldu sig
skynja guðdóminn í henni. Hitler
hlustaði á hana á afmælisdögum
sínum og hún var leikin í fanga-
búðum hans. BBC lék hana á
stríðsárunum sem andófstónlist
við nasisma.
Tíu ár að semja
Beethoven var tíu ár að semja
verkið og var kominn nokkuð vel
á veg þegar hann ákvað að bæta
við lokakaflanum. Hann hafði
lengi látið sig dreyma um gera
tónlist við ljóð Schillers, Óð til
gleðinnar. Þessi síðasta sinfónía
Beethovens, var frumflutt í Vín
þann 7. maí árið 1824. Beethoven
var þá viðurkenndur sem mesta
tónskáld Vínar. Viðtökur voru
afar góðar en sumum gagn-
rýnendum fannst sinfónían of ný-
stárleg og djörf, það þótti til dæm-
is mjög byltingarkennt á þessum
tíma að enda sinfóníu með kór-
söng. Beethoven stjórnaði sjálfur
flutningi sinfóníunnar en heyrði
ekki fagnaðarlátin í lokkin því á
þessum tíma var hann orðinn al-
gjörlega heyrnarlaus.
Fyrir um ári var lokahandritið
að níundu sinfóníunni selt fyrir
rúmlega 300 milljónir á uppboði.
Kaupandinn vildi ekki láta nafns
síns getið. Handritið er afrit af
öðru handriti en var samt útbíað í
athugasemdum hins skapbráða
Beethovens, sem meðal annars
kallar þar afritarann bjána. ■
Glímumenn eru ekki lengurskyldaðir til að klæðast sam-
festingi eins og þeir hafa gert í
rúm hundrað ár samkvæmt nýrri
reglugerð Glímusambands Ís-
lands. Samkvæmt reglugerðinni,
sem tekur gildi þann 1. septem-
ber, verður meira frjálsræði með
búninga í þessari elstu og virtustu
íþrótt Íslendinga.
„Samkvæmt nýju reglugerðinni
mega búningarnir vera tvískiptir í
stað samfestingsins sem var áður.
Þá má vera í buxum og bol og það
má líka sleppa skýlunni,“ segir
Helgi Kjartansson, starfsmaður
Glímusambands Íslands.
Samfestingurinn, ásamt belt-
inu og leðurskónum, hefur verið
eitt aðaleinkenni glímunnar frá
byrjun 20. aldar. Samkvæmt
gömlu reglugerðinni átti samfest-
ingurinn að vera úr þunnu, sterku
og teygjanlegu efni sem fellur vel
að líkamanum. Yfir samfestingn-
um áttu glímumenn að klæðast
mittisskýlu. Hægt var að dæma
keppendur úr leik ef þeir upp-
fylltu ekki þessi skilyrði.
Samkvæmt nýju reglugerðinni
verða keppendur þó áfram skyld-
aðir til að klæðast glímubelti og
skóm.
Dýrir samfestingar
Helgi segir að samfesting-
arnir séu dýrir þar sem annað-
hvort þurfi að panta þá að utan
eða láta sérsauma þá hér á landi.
„Það er dýrt og samfestingarnir
eru barn síns tíma. Það verður
miklu auðveldara að nálgast
búninga með þessu móti og svo
getur farið að félögin skipti örar
um búninga,“ segir Helgi. Hann
óttast þó ekki að glíman eigi eft-
ir að missa þann virðingarsess
sem hún skipar með því að fella
samfestingakvöðina úr gildi.
„Ég treysti mönnum og félögun-
um fyrir því að vera með
smekklega búninga. Þegar fé-
lögin endurnýja búningana
verður stjórn
Glímusambandsins
líka að samþykkja
þá. Menn geta því ekki
komið í hvaða galla sem
er,“ segir Helgi.
Síðasta mót Glímusam-
bandsins þar sem keppendur
voru skyldaðir til að klæðast
samfestingum og skýlu var í
gær þegar Íslandsmótið og
Freyjumótið fór fram. Næsta
keppnistímabil hefst í byrjun
september og þá geta félög
kynnt nýja búninga. „Svo er
ekkert víst að félögin vilji fara í
nýja búninga heldur haldi í þá
gömlu,“ segir Helgi.
kristjan@frettabladid.is
Glíman breytir um búning
Í SAMFESTINGUM
Glímumenn eru ekki leng-
ur skyldaðir til að klæðast
samfestingum, samkvæmt
nýrri reglugerð Glímusam-
bands Íslands.
Samfestingarnir eru
barn síns tíma.“
,,
Samkvæmt nýrri reglugerð Glímusambandsins eru glímumenn ekki lengur skyldaðir
til að klæðast hinum gamla, þrönga og þjóðlega glímubúningi. Nú má glíma í bol.
Hinn fallegi boð-
skapur Beethovens
Frægasta sinfónía sögunnar
Sinfóníuhljómsveit Íslands flytur níundu sinfóníu Ludwigs van Beethoven í Háskólabíó á fimmtudag og föstudag.
Það er í tuttuga skipti sem hljómsveitin tekur verkið til flutnings. Sigrún Eðvaldsdóttir segir verkið alltaf eiga erindi.
SIGRÚN EÐVALDSDÓTTIR
Níunda sinfónían hefur sérstaka þýðingu
fyrir Sigrúnu. Þegar hún spilaði verkið
með Sinfóníuhljómsveitinni fyrir tveimur
árum sá hún nefnilega manninn sinn í
fyrsta skipti. Hann sat framarlega úti í sal.