Tíminn - 19.04.1977, Side 10

10
Þriðjudagur 19. aprll 1977
Eins og kunnugt er hefur þaö
lengi fylgt stjórnmálaumræöum
aö menn bera fyrir sig orö og
hugtök sem eru engan veginn
skýr eöa ótvíræö, og leggur hver
slna merkingu I oröin en áheyr-
endur eiga erfitt meö aö fylgja
umræöunum, eftir. Viö þetta
hefur þaö bætzt nú á siöari árum
aö umræöur um efnahagsmál
fara æ meira fram á sérfræöi-
legu máli hagfræöinga, en Is-
lendingum er þaö tungutak ekki
tamt.
Meöal hugtaka af þessu tagi
eru hugtökin „hægri-vinstri”,
og ekki hefur ástandiö batnaö
fyrir þaö aö nú vilja ýmis öfl
eigna sér t.d. vinstra-hugtakiö I
blekkingarskyni. Þessi stjórn-
málahugtök uröu til á árum
frönsku stjórnarbyltingarinnar
miklu fyrir tæpum tvö hundruö
árum og við aöstæöur gersam-
lega óllkar þeim sem nú eru I
þjóömálum. Til Islands bárust
hugtökin frá Dönum um slöustu
aldamót. Þá var i Danmörku, og
er reyndar enn starfandi stjórn-
málaflokkur sem bar og ber enn
heitiö Vinstriflokkurinn. Um
þessar mundir eru flestir sam-
mála um aö Vinstriflokkurinn
veröi aö teljast hægra megin viö
miöju danskra stjórnmála og
segir þaö slna sögu um örlög
vinstra-hugtaksins þar I landi.
Vinstristefnan
Þegar hugtakiö „vinstri-
stefna” barst til Islands lögöu
menn almennt I þaö þá merk-
ingu aö þaö fæli I sér umbóta-
stefnu, framfarahug, áhuga á
lýöræöisþróun, samhjálp og
kiarabótum til handa alþýöu. 1
þvi fólst ekki byltingarstefna
og um það haföi ekki veriö soöin
upp nein njörvuö hugmynda-
fræöi. Hugtakiö geröi ekki ráö
fyrir því aö aöeins ein ástæöa
yröi I eitt skipti fyrir öll fundin
fyrir samfélagsvandamálunum
og ekki heldur aö aöeins ein
endanleg lausn lægi fyrir sem
allan vanda leysti I eitt skipti
fyrir öll.
Þegar Framsóknarflokkurinn
var stofnaöur áriö 1916 kom þaö
þess vegna mjög til greina aö
hann héti Vinstriflokkur eöa
Vinstrimannaflokkur. Og þaö
hefur slöan veriö svo aö Fram-
sóknarmenn hafa veriö kallaöir
vinstrimenn og þetta heiti hafa
þeir sjálfir notaö alla tlö. Þar
var alltaf viöurkennt aö til
vinstri I stjórnmálum væru
einnig aörar fylkingar, en þær
kenndu sig fyrst og fremst viö
jafnaöarstefnu, sameignar-
stefnu eöa annaö þvl um llkt og
þótti helzt til „hægfara borgara-
legur” keimur af vinstri-nafn-
bótinní einni saman.
Á fyrstu árum Framsóknar-
flokksins var ekki siöur talaö
um aö hann væri „milliflokk-
ur”, og var þá viö þaö átt aö
annars vegar ætti hann I höggi
viö hægrisinnuö Ihaldsöfl en
hins vegar viö byltingarsinnaöa
marxista. Þaö lá meö öörum
oröum í augum uppi aö vinstri-
stefnan stæöi öfganna milli I Is-
lenzkum stjórnmálum stjórn-
málum. Hugtökin „vinstri-
stefna” og „milliflokkur” fela
þannig ekki í sér mótsögn,
heldur höföar hiö fyrra til hug-
sjóna flokksins um þjóöfélag
framtlöarinnar, en hiö slöara til
stööu hans I flokkakerfi þjóöar-
innar.
Stefna milliflokksins
farsæiust
Þetar litiö er um öxl kemur
það I ljós aö vinstristefna milli-
flokksins hefur reynzt farsælust
þeirra hugmynda og hugsjóna
sem gætt hefur I stjórnmálum
þjóöarinnar. Nú viöurkennajjll-
ir gildi mismunandi rekstrar-
forma I atvinnurekstri nauösyn
almannasamtakanna I landinu,
þörfina fyrir veruleg rlkisaf-
skipti I efnahagsmálum, trygg-
ingum, skólamálum og á fleiri
sviöum. Á slöustu árum hafa
meira aö segja ótrúlegustu öfl
tekiö byggöastefnuna upp á slna
arma I oröi kveönu. Á þeim
óaöaveröbólgutlmum sem yfir
þjóöina hafa gengið hefur al-
menningur einnig fundiö þaö
greinilega hver nauösyn er á
jafnvægi I þjóöarbúskapnum.
Og þannig mætti halda áfram aö
telja atriöin úr fyrstu stefnu-
yfirlýsingu Framsóknarmanna.
Um þessar mundir fjargviör-
ast stjórnarandstæöingar yfir
þvl aö rlkisstjórnin reyni meö
aöhaldsaögeröum aö halda I viö
veröbólguhjólið. Framsóknar-
mönnum er legiö á hálsi fyrir
þaö aö hafa gengiö til samstarfs
viö höfuöandstæöinga slna,
Sjálfstæöisflokkinn. 1 þessum
áróöri láta stjórnarandstæöing-
ar þess ekki getiö aö tekizt hefur
aö verja almenning fyrir háska
atvinnuleysis meö samræmdum
aögeröum stjórnvalda. 1 staö
þess aö keppa aö skyndilegum
umskiptum hefur rlkisstjórnin
miöaö viö þaö aö ná jafnvægi án
þess aö fórna atvinnuörygginu.
Vissulega eru margir óþolin-
móðir, en þessi stefna ein er llk-
leg til þess aö varanlegur
árangur náist.
Þegar Framsóknarmenn lýsa
efnahagsástandinu hrein-
skilnislega rjúka and-
stæöingarnir upp til handa og
fóta og hrópa ab Framsóknar-
menn meti ekki stórvirki
vinstristjórnarinnar. Þetta er
vitanlega blekking ein sem
stjórnarandstæöingar vita vel,
þótt þeir kjósi aö þegja yfir þvl.
Allir vita hve aöstæöur I efna-
hagsmálum gerbreyttust á slö-
asta ári vinstristjórnarinnar.
Allir vita aö hún naut ekki
meirihlutafylgis á Alþingi til aö
knýja fram þau brýnu úrræöi
sem Framsóknarmenn lögöu til.
Hitt má hiklaust fullyröa, enda
er ekki um þab deilt lengur, aö
fyrir tilverknað vinstristjórnar-
innar höföu undirstööur at-
vinnuveganna veriö treystar
svo aö þær stöbust erfiöleikana.
Vinstristefna eða öng-
þveiti.
Vinstristefna felur þaö ekki I
sér aö hlaupa upp þegar færi
gefst og ætla aö gera allt I einu.
Hún felur þaö ekki I sér aö gef-
ast upp þegar á móti blæs. Hún
felur þaö ekki I sér aö þenja
efnahagslifiö til hins ýtrasta þvi
aö slíkt leiöir ekki til farnaöar
og lendir þyngst á láglaunafólk-
inu. Sumariö 1974 var spurt um
hina raunverulegu vinstrimenn,
og þaö kom I ljós hverjir þoröu
aö takast á viö vandann þótt
meö málamiölun væri og hverj-
ir þaö voru sem vikust undan
ábyrgöinni.
Vinstristefna miöar aö þvi aö
breyta þjóöfélaginu, og hún
miðast viö sifellda þróun en ekki
eitthvert einæöi úr erlendum
kokkabókum. Vinstristefna fel-
ur þaö Isér aö menn vilja takast
á viö vandamálin. Stjórnmálin
eru einu sinni átök um valdið I
þjóöfélaginu, vald til aö breyta
þjóðfélaginu. Það er öngþveitis-
mennska aö hlaupast alltaf und-
an og I fýlu þegar á móti blæs.
Vinstristefna felur f sér
varúö og hyggindi en ekki óöa-
got. Aöstæöur geta veriö þær, og
hafa veriö slikar aö undan
förnu, aö þaö veröi að slá af og
ná tökum á efnahagsþróun-
inni. Vinstristefnan þolir sllka
áreynslu þvl aö hún tjaldar ekki
til einnar nætur. Ongþveitis-
mennskan þolir hana ekki. í
efnahagsmálum gilda járnhörö
lögmál og kemur I koll aö reyna
aöhunza þau. Festan jafnvægiö
og stööugleikinn eru forsendur
jafnra framfara og stööugra
þjóðfélagsumbóta. Annars fer
allur krafturinn I aö hlaupa á
eftir óöaveröbólgunni meöan
hún leggst af fullum þunga á al-
menning I landinu. Akveöin
samræmd og styrk hagstjórn er
undirstööuatriöi vinstristefnu á
Islandi. óöagotið leiöir aðeins
til óvinafagnaðar. Vinstri-
stjórnin haföi lagt grunn aö
áframhaldandi vænlegri þjóö-
félagsþróun á Islandi, en ytri
aðstæöur breyttust til hins
verra, sundrung varö I eigin
fylkingum og andstæöingar
hennar hlökkuöu yfir. Sú
reynsla sýnir svo aö ekki veröur
um villzt aö þaö þarf sterka
þungamiöju til þess aö vinstri-
stjórn geti staðizt þaö sem á
hana verður lagt. Sllk þunga-
miöja er Framsóknarflokkurinn
einn. Meðal annars þess
vegna veröur aö styrkja hann
þjóöinni til heilla.
Margt má segja um harö-
stjórann Valdimar Lenin. Eitt
sagöi hann þó satt og þaö var
þegar hann benti á aö menn eiga
ekki aö stíga svo fet fram aÖ
þeir þurfi aö taka tvö skref aftur
á bak. Stjórnarandstæöingar
virðast nú vilja stlga óteljandi
skref áfram og öll I einu og án
þess aö huga aö landslagi. Ef
fariö yröi aö ráöum þeirra
veröur byltan mikil og mikiö
undanhald slban.
Ahugamaöur um velgengni
Alþýöubandalagsins lét þess
getiö viö mig eftir aö siöasta
grein birtist aö falliö heföi
niöur útgáfan Fjölvis af
skránni um helztu fjárafla-
klær flokkseigendafélagsins.
Er skylt aö bæta úr þvi. Nýir
aöiljar aö Prentsm. Hólum
og Eyöublaöatækni hf. hafa
hins vegar beöist undan þvl
aö vera bendlaðir viö slikt
samkvæmi sem Alþýöu-
bandalagiö er. Er ljúft aö
koma þvl á framfæri.
Árbók
Ferðafélags
íslands á
fimmtugs-
afmæli
félagsins
er komin út
VS-ReykjavIk Feröafélag Is-
lands á fimmtlu ára afmæli
slöla á þessu ári. Af þvl tilefni
gefur félagiö nú út stórlega
vandaöa árbók, hina fimmtug-
ustu I rööinni. Meöal þeirra
sem eiga efni I þessari Arbók
eru dr. Kristján Eldjárn, for-
seti Islands, Halldór Laxness,
Ólafur Jóhann Sigurösson,
Hannes Pétursson, Hjörtur
Pálsson, Siguröur Þórarins-
son, Sigurður Blöndal, Sveinn
Skorri Höskuldsson, Vilhjálm-
ur Hjálmarsson, mennta-
málaráðherra, Þórarinn
Guönason, Matthias
Jóhannessen, Eysteinn Jóns-
son, fyrrv. ráðherra, Eyþór
Einarsson, Bjartmar
Guömundsson, Anna María
Þórisdóttir, Þórleifur Bjarna-
son, Sveinn Jakobsson, Gestur
Guöfinnsson og Hjálmar R.
Báröarson.
Sérsafn þessa heftis Árbók-
arinnar er Landiö og heima-
hagar, og má nokkuö af þvi
marka efniö, sem þar er á
boðstólum.
Kápuslöa Árbókarinnar.
Þriðj ungi meira
í áfengiskaup
Fyrstu þrjá mánuöi þessa árs juku tslendingar áfengiskaup
sin á öllum útsölustöðum á landinu. Vöröu þeir á þessum fyrsta
ársf jóröungi langdrægt hálfum öörum milijarði til áfengiskaupa
á móti tæpum ellefu hundruö þúsundum i fyrravetur. Hefur til
dæmis oröiö gifurleg aukning á tsafiröi og Siglufirði.
Al.ls nam salan frá 1. janúar til 31. mars 1977:
Heildarsala:
Seltíogfrá: kr.
Reykjavik...........................1.099.886.004
Akureyri..............................150.153.810
Isafirði ..............................45.067.780
Siglufiröi ............................24.142.100
Seyðisfiröi............................38.741.600
Keflavik...............................71.434.400
Vestmannaeyjum.........................43.114.750
1.472.540.444
Sömu mánuöi 1976 var salan sem hér segir:
Seltlogfrá: kr.
Reykjavik............................................813.055.295
Akureyri.............................................116.282.295
Isafiröi..............................................28.782.320
Siglufirði ............................................17.582.260
Seyðisfiröi...........................................30.014.230
Keflavik..............................................47.446.000
Vestmannaeyjum........................................30.148.485
1.083.310.885
Söluaukning, miöaö viö sama tima 1976 er 36,76%. Þess ber aö
geta aö nokkrar veröhækkanir hafa oröið á áfengi.