Réttur - 01.02.1928, Side 93

Rjettur]
GALDRA-LOFTUR
95
formæður, hversu ólík sem þau eru frændum og foreldri,
eða sem hver kunnandi maður á sér kennara, þótt aldrei
hafi hann kenslu notið, að því er kallað er, jafnvel sjálfur
að öllu kent sér lestur og skrift. Annað hefi eg hér í
huga, sem drepa verður eftirminnilega á: Jóhann Sigur-
jónsson fluttist óvenju-vendilega frá fósturjörð sinni.
Hann var, sem Fjalla-Eyvindur, útlagi. En sjálfur dæmdi
hann sjálfan sig til útiegðar sinnar, en hvorki yfirvöld
né alþingi. Er auðskilið, að skáldinu fanst kona, er batt
við hann ástir og æfitrygð, flýja með sér á eyðimerkur
og öræfi mannlegs félags. Á »breiðum strætum« erlendrar
stórborgar var Jóhann skáld stundum litlu birgari að
vistum og veraldlegum auði en Fjalla-Eyvindur, sekur
og sveitflótta, á heiðasöndum og háfjöllum íslands. Jóhann
Sigurjónsson fluttist frá ættjörð sinni ekki eingöngu í
landfræðilegum skilningi, heldur einnig í bókmentalegri
merkingu- Hann flýði, í skáldskap sínum, móðurmál vort
>hið mjúka og ríka«, sem frændi hans náinn, Jónas
Hallgrímsson, kallaði tungu vora, og fluttist búferlum á
erlenda tungu, ef svo má að orði kveða. Hefir tunga
vor beðið mikinn skaða við þann útflutning, og verður
slíkt tjón aldrei metið. En ekki er þetta mælt Jóhanni
Sigurjónssyni á nokkurn hátt til áfellis eða ásökunar.
Hann átti ekki annars úrkosti, eins og þá var háttað
menningu vorri og þjóðarhag. F*essi andlega Ameríkuför
Jóhanns er, án efa, djarfmannlegast tiltæki hans og einna
frumlegast, enda varð hann hér eins konar nýlendu-stofn-
andi. Hann varð fyrirmynd, því að ung skáld vor hafa,
sem kunnugt er, síðan gert að dæmi hans, og hefir
þeim mörgum vel farnast. Var því sízt láandi, þótt ýms-
um þætti brottflutningur Jóhanns úr tungu vorri ísjár-
verðum nýnæmum gegna. En það má vera öllum unn-
öndum íslenzkrar menningar huggunar- og fagnaðarefni,
að hann fluttist frá oss vel búinn að andlegum fararefnum.
Þau fararefni voru bókmentir .vorar, þjóðsögur og forn-
sögur. Pau yrki eru furðulegrar náttúru. Þau rýrna ekki