Réttur - 01.02.1928, Síða 104

106
GALDRA-LOFTUR
[Rjcttur
göfugrar sálar. Hann krefst af henni alls, Hún fórnar
honum öllu, er kona fær unnusta og elskhuga fórnað.
En þótt Galdra-Loftur sé klofinn og sundurtættur,
er hann ávalt í einu sjálfum sér samur, hversu sem
hann breytist og byltist og bregst þeim, er treysta hon-
um: Hann er alt af ákafur, fullur áfergju og ástríðna.
Hann er sami ofsinn og ákafinn í illu og góðu, í tign-
ustu og ótignustu löngunum og baráttu. Hann gengur
alt af berserksgang, eins og skapari hans, skáldið, gerði,
er hann var í vigamóði. Mér fanst eg fyrst skilja og sjá í
huga mér berserkina fornu, er eg sá Jóhann eitt sinn í
reiðiham. Loftur ann sér eigi svefns. Hann hatar svefn-
inn, af því að hann stelur frá honum tímanum. »En þið
lifið allir eins og þið ættuð eilífðina í sjóði«, bætir hann
við. Æska hans er sannkölluð »hungurvaka«. Ramt
kveður að vizkufýsn hans. Hann vill ekki smærra né
ómerkilegra en »standa með alla vizku mannanna á
þröskuldi leyndardómanna«. Er hér eigi lítið í fang
færst. Því meira sem hann les, því minna finst honum
hann vita. Er slíkt ósvikið vitgjarns einkenni. En hér er
»galli á gjöf Njarðar«. Vitgirni Galdra-Lofts er hvergi
sýnd. Skáldið sýnir hann ekki glímandi við gátur og
spurningar um dulheima og myrkheima né um hvað
búi að baki lífs og dauða og skynjanlegra veralda. Vér
verðum ekki varir þess, að hann þjáist af ósvöluðum
skilningsþorsta. Vér sjáum ónóglega hugsana-árangur af
andvökum hans og andlegri leit. Þótt sumt segi hann
geysi-djúpsælega um mannlega sál, og hann mæli alvöru-
þrungin sannyrði um sekt og sakleysi, skortir hann fjöl-
breytni hugsana og verulegan auð andans. Þótt mikil-
vægar hugsanir séu holdgaðar í leikritinu Galdra Lofti,
verður það fáskrúðugra af þessum andlega efnaskorti
aðalhetjunnar. En eðlilegt er, að galdraneminn sé ekki auð-
ugur að hugsun. Hann er enn ungur. Vizka er og ekki
dýpsta ósk hans né efsta markmið. Ósk allra hans óska,
ríkasta hreyfimagn hans og ólguvaldur er valdagirni.