Réttur - 01.01.1966, Blaðsíða 37

Réttur
37
orku sem unnt er að nýta í landinu og verða farnir að leita sér að
öðrum orkulindum. Allan þennan tíma á alúmínhringurinn semsé
að njóta þeirrar virkjunar sem hagkvæmust er og ódýrust.
Oft er talað um að orka sú sem í vatnsföllunum býr sé mikil auð-
lind fyrir Islendinga. Hitt má virðast nokkurt álitamál hvernig rétt
sé að meta auðlind þessa til fjár, ef við eigum að fara að stunda
sölu á henni til annarra. Á umræðufundi um þessi mál sem stúd-
entar gengust fyrir í vor benti einn ræðumanna, Jakob Björnsson
verkfræðingur, á það að Islendingar myndu nota raforku til flestra
þeirra þarfa sem raforka er notuð til nú, jafnvel þótt engin vatns-
föll væru til í landinu, en við yrðum að flytja inn eldsneyti eins og
til að mynda Danir gera. Sé vatnsorkan metin á þessum forsendum
kemur í Ijós að hún er mjög hagkvæm þjóðhagslega, hún sparar
okkur svo sem tuttugu aura á kílóvattstund. Það er hreinn ágóði
okkar af þessari auðlind. Sé þessum mælikvarða beitt á samningana
við alúmínhringinn kemur glöggt í ljós hversu óhagkvæm þau við-
skipti eru; jafnvel meðan menn gerðu sér vonir um að svissneski
hringurinn greiddi hærra en kostnaðarverð voru hugmyndirnar
kannski einn eyrir eða brot úr eyri, en eins og áðan var rakið
bendir nú allt til þess að kostnaðarverðið náist ekki einu sinni. Því
felur samningurinn við alúmínhringinn það í sér að ágóðinn af
meirihluta Búrfellsvirkjunar rennur út úr landinu — sá mikli þjóð-
hagslegi möguleiki sem ég minntist á áðan kemur erlendu auðfélagi
til góða en ekki okkur, fyrr en eftir 55 ár samkvæmt þeim samningi
sem nú er rætt um að gera.
Vissulega eru inörg vandamál tengd virkjun islenzkra vatnsfalla,
ekki sízt sú staðreynd að sumar virkjanir okkar verða mjög stórar
í samanburði við hið litla íslenzka þjóðfélag, og gelur því orðið
um að ræða umframorku sem við nýtum ekki árum saman. EðLilegt
er að menn velti því fyrir sér hvernig unnt sé að leysa þennan vanda.
A það hefur verið bent í þessu sambandi af sérfróðum mönnum að
nú væri tæknilega framkvæmanlegt að leggja sæstreng til Skotlands
til orkuflutnings. Um slíkan streng gætum við flutt úl afgangsorku,
þegar svo stæðu sakir hjá okkur, og annað kastið flutt orku inn
erlendis frá. Slík framkvæmd væri mjög mikið og kostnaðarsamt
fyrirtæki — einnig í samanburði við þær framkvæmdir sem nú er
rætt um — en engu að síður hefði verið mjög fróðlegt að fó gaum-
gæfilega skýrslu um þennan möguleika. Eins og ég sagði áðan
verðum við búnir að taka í notkun alla vatnsorku okkar nokkru