Réttur - 01.07.1982, Blaðsíða 5

Lúðvík Jósepsson:
Nýr hafréttarsáttmáli
og afstaða Bandaríkjastjórnar
í nærfellt 10 ár hefur Hafréttarráðstefna Sameinuðu þjóðanna unnið að
gerð nýs hafréttarsáttmála, — sáttmála sem ætlað er að gilda sem alþjóðalög
um hafréttarmál.
Upphaf þessa mikla og merkilega verkefnid var sérstök samþykkt AHsherjar-
þings Sameinuðu þjóðanna um að úthafsbotninn, utan landhelgislögsögu strand-
ríkja, og öll verðmæti hans skyldi teljast sameign mannkyns og að arður sem feng-
ist við vinnslu á þessu gífurlega mikla botnsvæði, skyldi fyrst og fremst renna til
hinna fátæku þjóða þ.e. til þriðja heimsins svonefnda.
A grundvelli þessarar einróma sam þykktar AUsherjarþingsins átti Hafréttar-
ráðstefnan að vinna og það var hennar verkefni að ganga frá alþjóðlegum
reglum eða lögum, sem tryggðu þessa samþykkt.
Síðar var Hafréttarráðstefnunni falið
að setja nýjar reglur um allt sem varðar
hafið, um landhelgi, efnahagslögsögu, um
siglingar, um mengunarmál og að sjálf-
sögðu um hvernig skyldi staðið að vinnslu
málma og annarra verðmæta af úthafs-
botninum, eða hinu alþjóðlega hafsbotns-
svæði, sem ekkert einstakt ríki gæti gert
eignarkröfu um.
Störf Hafréttarráðstefnunnar hafa tek-
ið langan tíma, enda verkefnið flókið og
margþætt. Það hefur vissulega ekki verið
auðvelt verk, að ná fram samkomulagi
150 þjóða um allar hafréttarreglur, enda
vitað fyrirfram um mikinn ágreining um
marga þætti þeirra mála. Við íslendingar
þekkjum vel þann ágreining sem uppi
hefur verið um landhelgi og fiskveiðirétt-
indi. Við þekkjum kröfu Breta og fleiri
þjóða um „sögulegan rétt“ sem átti m.a.
að tryggja þeim lagalegan rétt til fisk-
veiða, svo til upp í landsteina hér við land,
af því að þeir höfðu stundað slíkar veiðar
í hundruð ára.
í þessari litlu grein verður ekki rætt
almennt um hið stórmerka starf Hafréttar-
ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna, heldur er
ætlunin að vekja nokkra athygli á aðeins
133