Náttúrufræðingurinn - 1938, Page 5

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 131
iHiiiiiiimiiiimiimmiiiiiiiiiiimimiiimiiiiimiimimimmmiimiiiiiiiiiiiiimiimimiiiiiimiimimiimmiiiiiimiiiiiiiiimiiiii
framdráttinn. Svona smáagnir heita frjósellur. Þegar frjósella
nálgast eggsellu, hafa báðar laðandi áhrif hvor á aðra, vegna
efnalegra eiginleika, og þannig lýkur leiknum, að fjölda margar
frjósellur safnast utan um hverja eggsellu, og ein þeirra verð-
ur eitthvað ofurlítið fljótari til en hinar að bora sig inn í eggið.
Eftir það komast engar aðrar frjósellur inn í það, en sú, sem
heppnin fylgdi, úrkynjast hér um bil á augabragði, þegar liún
er komin inn í eggið, en eftir verður þó meðal annars kjarninn,
sem rennur saman við kjarna eggsins, og þar með er gerð fyrsta
byrjunin að nýjum einstakling, að nýjum niðja, komnum af
þorski í karllegg og þorski í kvenlegg. Þessi nýja vera verður því
að þorski, en ekki til dæmis hundi, og það er henni nóg.
Þegar eggsellan er frjóvguð, en þannig er það nefnt, þegar
frjósellan sameinast henni, tútnar hún mikið út, og verður við
það allt eins létt eins og sjórinn í kring. Hún hættir nú að
sökkva, en stígur upp undir yfirborðið, og staðnæmist þar.
Þarna hefir náttúran búið henni vöggu, þarna á hún að skipta
sér hvað eftir annað, án þess þó að sellurnar, sem fram koma við
skiptinguna, verði viðskila hver við aðra, þarna breytist ein
einasta sella í dýr, með mörgum milljónum sellna. Utan um
eggið er dálítil himna, en innan hennar er það efni, sem fóstrið
myndast úr, ásamt dálitlu af næringu, sem móðirin fekk því í
veganesti. Eftir því, sem lirfan myndast og vex, verður þrengra
og þrengra um hana inni í eggskurninni, hún verður að liggja
þar beygð í boga, og einn góðan veðurdag, þegar sólkringlan
speglast í sléttu yfirborði sjávarins, rifnar himnan, og lirfan, eða
seiðið , eins og við nefnum það, kemur fram á sjónarsviðið, með
malpokann sinn á kviðnum. Þá eru liðnar tvær til þrjár vikur
frá því að eggið var frjóvgað, svo langan tíma voru eggin að
klekjast. Seiðin, sem koma út úr egginu, eru ,,ekki mikil fyrir
mann að sjá“, þau eru aðeins hálfur sentimetri á lengd, og að
sama skapi hógvær og lítillát, því þau áreita engan, en óska þess
eins að fá að vera í friði fyrir ágengni annara. Enga næringu
taka þau til sín, heldur lifa á nestinu, sem mamma þeirra gaf
þeim í vöggugjöf. En brátt kennir lífið þeim að þau geti ekki
lifað á eintómri miskunnsemi og munnvatni, eftir nokkra daga
er nestið þrotið, og seiðið þó ekki orðið nema sex eða sjö milli-
metrar á lengd.
Áður en lengra er haldið, verðum við að virða dálítið fyrir okk-
ur náttúrufyrirbrigði, sem við íslendingar eigum allt okkar
9*