Andvari - 01.04.1962, Blaðsíða 61

ANDVAItl
ÍSLAND Á KROSSGÖTUM 1908
59
Ef til vill hefði orðið „Monarki" farið
betur, en sumir voru á móti því, af því
að í því heiti gæti verið sérstök söguleg
merking.
3. Orðin í 3. gr. 2. lið: „er snertir ís-
land sérstaklega" þýða hið sama eins og
þar stæði: „er snerta málefni íslands, sem
ekki er farið með sem sameiginleg mál
eftir lögum þessum;“ undantekningin nær
þannig til allra ríkjasamninga, sem á ein-
hvern hátt koma við mál, sem ísland sjálft
framkvæmir hið æðsta vald yfir.
4. Orðið „samþykki" í sama lið þýðir,
að íslenzk stjórnarvöld hafi fullt synjunar-
vald, að því er ísland snertir, gagnvart öll
um ákvæðum í ríkjasamningum, er koma
við þessi nýnefndu mál. Það er aðeins
fyrir máltízku sakir, að orðið „Medvirk-
ning“ er notað í danska textanum í þessu
sambandi í staðinn fyrir „Samtykke", en
þýðir sama. Þetta ákvæði takmarkar svo
mjög „delagationina" á meðferð utanríkis-
málanna, að engan veginn cr liægt að
segja, að þau séu algerlega saméiginleg.
5. Þar sem stendur í 4. lið 3. gr., að
aukning á strandvörnum af íslands hálfu
skuli vera „eftir samkomulagi við Dan-
mörku", þá á það aðeins við hið nánara
fyrirkomulag á eftirlitinu. Meðan Danir
eftir samhandslögum hafa strandvörzluna
á hendi, bera ábyrgð á henni gagnvart
öðrum löndum, er nauðsynlegt að sam-
ræmi sé í þeim vörnum, er þeir halda uppi
fyrir vora hönd, og þeim, sem vér gerum
út sjálfir. Þetta og ekki annað merkja
orðin.
6. Orðið „jafnrétti" í 5. gr. þýðir sama
og „sami réttur að öðru jöfnu", eins og
tekið er fram í athugasemdum nefndar-
innar við frumvarpið. Það merkir, að
þjóðernið út af fyrir sig skuli ekki valda
misrétti, en að báðir verði að öðru leyti
jafnt að fullnægja öllum skilvrðum lands-
laganna fvrir því að vcrða réttindanna að-
njótandi.
7. Ákvæðin í 9. gr. um uppsögn sam-
eiginlegra mála, sem mér fyrir mitt leyti
virðast vera fullljós, merkja, að konungur
kveður á um sambandsslit í hinum sam-
eiginlegu málum, sem þar eru nefnd, allt
samkvæmt hinni framkomnu tillögu um
það, eða, ef bæði alþingi og ríkisþingið
gera tillögu um þetta efni, þá samkvæmt
þeirri tillögunni, sem lengra fer.
Eftir samkomulagi milli Neergaards for-
sætisráðherra og mín býst ég við, að þjóð-
þingið hafi sett nefnd í þetta mál, og sé
hér sett nefnd í dag, geta nefndirnar upp
frá þessu með ritsímaskeytum borið sig
saman um það, sem vafasamt kann að
þykja, og lcitað samkomulags, ef svo her
undir.
Ég ætla því ekki að tala um málið
frekara að sinni; ég vona fastlega, að það
verði af öllum hlutaðeigendum tekið til
rólegrar og stillilegrar yfirvegunar, og allt
sem að því lýtur athugað mcð gætni og
glöggu auga, án ofurkapps og hlevpi-
dóma: vona ég að háttv. meiri hluti muni,
að það er ekki aðeins á hans valdi, heldur
og á hans ábyrgð, hvort landið á að verða
aðnjótandi þeirrar stórkostlegu réttarbótar,
sem hér er kostur á, eða fara á mis við
hana um langan aldur eða að öllu leyti
(bls. 686)."
t umræðunum segir Hannes Hafstcin:
„Við vinnum, og það á marga lund. Vinn-
um þar á meðal alveg vafalaust betri að-
stöðu í framtíðinni, ef að því skvldi
koma, að landið þarfnaðist og þvldi enn
frekari sérstöðu, en missum einskis í.“
Hann gerir jafnframt grein fyrir því,
að orðið „Statsforbindelse" hafi verið valið
og notað í stað orðsins „Statsforbund" í
hinum danska texta frumvarpsins ein-
göngu vegna þess, að fram hefði komið
sá fræðilegi skilningur meðal lögfræðinga,
að orðið „Statsforbund" hefði í pólitísku
lagamáli aðra fastslegna merkingu cn
hér væri ætlazt til. Það gæti aðeins átt