Æskan - 01.09.1969, Blaðsíða 17

MALFRÆÐI — skemmtilegasta námsgreinin mín!
Löng sérhljóð
og stutt
Nú kennið þið litlu systkinunum ykk-
:ii' að búa til hús úr eldspýtustokk. Þið
litnið þakið beggja megin á, eins og sést
é myndinni. Við ætlum að æfa okkur i
stafsetningu. Stafina geymum við innan í
skúffunni í húsinu. Sérliljóð, sem eru stutt,
lmrfa aðeins eitt hús til umráða. Löng
sérhljóð fá hins vegar tvo eldspýtustokka
eða eitt stórt og langt hús til umráða. Við
erum lengi að bera þau fram. Sérhljóð eru
löng á undan einföldum samliljóða, en oft-
ast stutt á undan tveim samliljóðum eða
fleiri.
é
9
&
l J
Vond. Allt í einu rýkur Gunna til og hrifsar af henni blómin og
^endir þeim á jörðina og segir: „Að þú skulir geta verið að halda
^Pp á þessi blóm, þegar við eigum svona bágt, komumst kannski
aldrei heim til mömmu.
Auminga Lóa fór að hágráta, en Gunna reyndi að hugga hana
eftir beztu getu. Loks gerðu þær það fyrir hana, Gunna og Borga,
að reyna að leggja af stað út um það hliðið, sem hún hélt, að þær
hefðu komið inn um. Þær báðu fyrst bænirnar sínar og lögðu svo
af stað, upp á von og óvon. En Lóa var örugg því að hún hafði
úlltaf verið viss um áttirnar, þó að hinar tryðu henni ekki.
^ftir nokkurn tíma fóru þær að kannast við sig og komust á
et'danum heim til mömmu, sem farin var að undrast um litlu
ðæturnar sínar og varð jafnfegin að sjá þær aftur, heilar á húfi,
e*ns og þær voru að komast heim að móðurknjánum eftir þennan
l)rautadag. En Lóa var alltaf upp með sér af því, að hún var sú
Sem rataði í raun og veru, þó að hún væri yngst.
Þið hafið líklcga aldrei séð svona punkta
áður í venjulegu ritmáli, eins og hér á
myndinni „gu:l“. Þessir punktar tákna
langan framburð og eru notaðir i orða-
bókum sem hljóðtákn. Þá vitum við, hvern-
ig bera á fram útlend orð. En þegar þið
farið að skrifa eða prenta fallega stafi
fyrir húsin ykkar, megið þið líka húa til
lítinn miða með tvípunkti á fyrir löngu
sérhljóðin. Tvípunkturinn kemur þá til
með að búa i langa fjölbýlishúsinu í hinu
hólfinu. Hér eru nokkur orð: Kall — kal
(= i túni t. d.) ill, il — fín, finn — spila,
spilla — vegur, veggur — fela, fella.
Ykkur dettur áreiðanlega fleiri orð i
hug. Stundum þurfið þið fleiri hús cn 4,
stundum færri. Svo skiptið þið um stafi,
þegar búið er að raða rétt í húsin og takið
annað orð.
Um sterka beyingu lýsingarorða:
í sterku beygingunni endar lo. á sam-
hljóða í eignarfalli eintölu. Beygið nú
litill, loðinn og mjúkur i öllum kynjum og
i eintölu. Það væri gaman, ef þið teiknuð-
uð mynd með því í vinnubók ykkar, sem
áður hefur verið minnzt á. Ég sé ykkur al-
veg fyrir mér, þar sem þið eruð að teikna
fallegar dýramyndir. Api, mús og lamb eru
öll loðin og mjúk. Þá liafið þið lýsingar-
orðin fyrir framan myndirnar á blaðsíð-
unni:
svar á bls. 398.
373