Kirkjuritið - 01.04.1947, Blaðsíða 59
Kirkjuritið.
Menntun presta á íslandi.
145
niönnuin Odds munks Snorrasonar að Ólafs sögu
Tryggvasonar. Og tæplega liefir svo niðurfallið liinn
mikli menntaáhugi allt i einu við fráfall Jóns Ögmunds-
sonar, að bækurnar hafi verið lagðar til hliðar og skól-
inn tæmzt. Líklegra er, að Ketill biskup, sem Gizur bisk-
up vottaði að verið hefði hinn mesli merkismaður í sín-
um biskupsdómi1), hafi iialdið skólanum áfram, er hann
tók við, og slikt hið sama Björn Gilsson, sem hæði hafði
numið í Haukadal og hjá Jóni biskupi á Hólum og var
því kunnur skólahaldi ágætra manna og sumir töldu helg-
an mann. Það var Björn Gilsson, sem benti á Klæng Þor-
steinsson til biskupskjörs i Skálholtsbiskupsdæmi, eftir
andlát Halls Teitssonar og hefir lionum verið kunugast
mn ágæla hæfileika lians. Með stofnun klausturs á ættar-
óðali sínu Munkaþverá (1155) og fc því, er hann lagði til
þess staðar, lyfti Björn biskup enn undir menningu kirkj-
unnar, enda segir svo í Prestssögu Guðmundar góða, að
bann trúði það mesta styrking kristninnar að efla
munklífin. Hafði Jón Ögmundsson riðið á vaðið mcð
stofnun Þingeyrarklausturs, og voru þessir Hólabiskupar,
seni hugfangnir hafa verið af Clunystefnunni, brautryðj-
endur um klaustrastofnun hér á landi. Og má ætla, að í
þessu efni hafi ekki sízt fyrir þeim vakað sú hugsun, að
þar mundi prestlingum gefast hetra tóm til lærdóms en
annarsstaðar.
Nú segir fátt af skólahaldi hjá liinum næstu biskupum.
Brandur Sæmundsson sat 38 ár á biskupsstóli (1163—
1201). Ilann var nákominn Oddaverjum að frændsemi
°g hefir verið rnerkur maður og í miklum metum hjá
Birni Gilssyni. Ilann hefir verið duglegur og samvizku-
saniur kirkjuhöfðingi og lét aldrei undir höfuð leggjast,
að hafa yfirferð um fjórðung sinn livert suinar og gisti
þá á annari hverri kirkju2). Má því sennilega telja að
0 Bisk. I, 299.
2) Sturl. I, 229.