Búnaðarrit - 01.01.1945, Blaðsíða 51
BÚNAÐARRIT
47
II.
Mörgum sinnum hef ég brýnt fyrir mönnum að
vanda val undaneldisnauta. Stundum hef ég dæmt
nauL fra verðlaunum á sýnirtgum, vegna þess að und-
an þeim hefðu komið lekar kýr (þ. e. kýr, sem mjólka
sig niður). Sama hef ég orðið að gera við naut, sem
hafa haft samgróna spena („fláttur"). Ég hef séð
systrahópa, er hafa verið lekar, undan „lekum“ naut-
um, og aðra, sem liafa verið „fláttur". Oft hef ég séð
naut, sem uiidan mundu liafa komið kýr, sem illa
sa?ist, hve nær beiddust, eða undan mundu koma
„dulgengar kýr“. Þessi naut hafa menn ætlað að nota
og notað til undaneldis. Stundum stafar þetta af þekk-
ingarleysi, en mjög oft, og ef til vill oftast af því, að
hending ein hefur verið látin ráða því, hvaða undan-
cldisnaut hafa verið notuð. Menn hafa sett kálfinn á
í fyrstu, af því að þá var mjólkin á heimilinu orðin
það mikil, að húsfreyjunni fannst hún hafa afgang
handa kálfi. Og sá tilviljunarkálfur, sem þannig var
settur á, var svo aftur settur á vetur næsta haust, t. d.
af þvi, að vel liafði heyjast, eða af þvi, að aðrir, sem
áttu nautkálfa í sömu sveitinni urðu fvrri til að senda
þá frá sér lil slátrunar og þessi var e. t. v. einn eftir,
þegar menn fóru að hugsa um það, hvaða naut ætti
að nota handa kúnum næsta vetur.
Eg fullyrði, að þegar val nautanna er ekki vandað
betur en hér að ofan er lýst, þá er það af því að skiln-
ingur hlutaðeigenda á kynbótastarfinu er eingöngu á
yfirhorðinu og hefur engin áhrif á framkvæmd þeirra.
Til þess enn einu sinni að reyna að opna augu
manna i þessu el'ni, vil ég benda á nokkur dæmi úr
na utgriparæktarfélögunum.
í Hrunamannahreppi er eitt elzta nautgriparæktar-
félagið. Eg reikna þar út meðalkú h-verra fimni ára og
tek tillit til kúafjöldans hvert ár. Og meðalkýrin hefnr
revnzt þannig: