Búnaðarrit - 01.01.1945, Blaðsíða 246
BÚNAÐARRIT
242
mönnum, og er þessi ráðstöfun búnaðarþings að lík-
indum grundvöllurinn, sem hin nýja stjórn stendur á,
og má því vænta skilnings frá hennar hendi. Það er
þvi ekki trúlegt, að löggjafarnir vegi aftur i hinn sama
knérunn.
Nú ættu þeir að ráðast á sitt eigið afkvæmi, vísitöl-
una, og kenna henni sæmilega hegðun.
Óheilbrigði vísitölunnar verður nokkuð skilgreind
með þvi, að í mörgum tilfellum græðir neytandinn —
launþeginn — mun meira á liækkun vöru en framleið-
andinn. Ég tel, að slíkt eigi ekki og megi ekki eiga sér
stað. Sem dæmi má taka, þegar vara, sem er hálfþrosk-
uð, eins og kartöflur og dilkakjöt, sem kemur á mark-
að á sumrinu, er noluð til liækkunar vísitölunnar.
Áhrif slíkrar vöru hafa numið ca. 15 stigum til hækk-
unar vísitölu til hagsbóta fyrir launamenn. En þetta
er aftur á móti til litils liags fyrir framleiðandann, þar
sem magn vörunnar verður svo stórkostlega miklu
minna en ef varan væri ekki seld fyrr en hiin er full-
þroskuð. Annað dæmi: Nú hefur verið flutt inn nokk-
uð af smjöri og selt fyrir kr. 14.30 pr. kg og 1 kg.ætlað
hverjum einstakling til 4 mánaða, en íslenzkt smjör
er nú skráð á kr. 21.50. Græðir þá hver einstaklingur
ca. kr. 7.00 á verðfallinu. En ef smjörið er tekið inn í
visitöluna með kr. 14.30 verði, þá mun það nema 2
stiga lækkun á henni, lækkar þá kaup manns, sem hef-
ur segjum 700.00 kr. grunnkaup alls þessa 4 mánuði
um kr. 56.00. Tapar því einstaklingurinn kr. 49.00 á
því, að þetta eina kg af smjöri var flutt inn handa hon-
um. Mundi slíkt vart teljast hagkvæm matarkaup, ef
uin innlenda landhúnaðarvöru væri að ræða.
Hið öfuga hlutfall kemur út, ef vörur hækka á inn-
lendum markaði, þá græðir neytandinn margfalt í
mörgum tilfellum á'móts við framleiðandann.
Hvaða ástæða er til að hækka laun vegna þess, að
framleiðslukostnaður eykst og neyzluvara hækkar i