Morgunn - 01.06.1964, Blaðsíða 13

MORGUNN
7
ekki var von. Fjarhrifarannsóknunum hefur haldið áfram
til þessa dags. Og nú er svo komið, að það eru ekki nema
tiltölulega fáar eftirlegukindur í hópi sæmilega menntaðra
manna, sem enn reyna að neita því, að bæði fjarhrif (tele-
pathy) og dulskyggni (clairvoyance) séu staðreyndir, sem
ekki þýði lengur að mæla gegn.
Segja má, að á síðustu áratugum hafi orðið skammt stórra
högga á milli í garð efnishyggjunnar. Nýjustu rannsóknir á
sviði eðlis- og efnafræði hafa að miklu leyti kollvarpað hin-
um áður ríkjandi kenningum um efnið og jafnvel fengið
sjálft orsakalögmálið til þess að riða á grunni sínum. Síðan
fær svo þessi stefna að bíta í það súra epli, að áhrif berist
sannanlega frá einum hug til annars, án þess að fara venju-
lega leið um skynfærin og taugakerfið til heilans. Hvernig
átti að skýra þessi ósköp, þegar ekki var lengur hægt að
kaila fjarhrifin svik og blekking?
Jú! Fjarhrifin áttu að vera bylgjur — eins konar útvarps-
bylgjur, sem mannsheilinn sendi út frá sér og annar heili
tæki við og túlkaði. En á þessari skýringu hefur reynzt sá
ljóður, að tilraunir sýna, að fjarhrifin eru óháð fjarlægðum
milli sendanda og viðtakanda, og að það hefur tekizt að
koma á fjarhrifasambandi milli manna, sem lokaðir hafa
verið inni í búrum úr efnum, sem ekki hleypa neinni tegund
af rafbylgjum eða ljósbylgjum í gegn um sig. En um bylgj-
ur yfirleitt gildir það lögmál, að þær verða því daufari, sem
fjær dregur senditækinu, og samkvæmt því ættu fjarhrifin
að verða sterkust og greinilegust, þar sem um stuttar leiðir
er að ræða. En svo er ekki. Þetta hálmstrá reyndist því efnis-
hyggjunni ónýtt vopn.
Þá hefur verið snúið að því ráði, að skýra fjarhrifin með
kenningunni um hina svokölluðu undirvitund. Því er haldið
fram, að undirvitundin geymi í raun og veru allt það, sem
við höfum skynjað um ævina, og þá sennilega frá sjónar-
miði efnishyggjunnar sem einhvers konar merki eða spor í
heilafrumunum sjálfum. Sumt af þessu getum við auðveld-
lega fiskað upp í meðvitundina, eins og þegar við rifjum upp