Morgunblaðið - 08.02.2012, Blaðsíða 20

20 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. FEBRÚAR 2012
Kristján Þór Júl-
íusson alþm. ritar
grein í Mbl. 6. febrúar
sl. og er fyrirsögnin
„Niður með verð-
tryggðu lánin“. Jón
Steinsson, lektor í hag-
fræði við Columbia-
háskóla í Bandaríkj-
unum, ritaði grein í
sama blað 3. sept-
ember 2009 undir fyr-
irsögninni „Hvað á að gera fyrir
skuldsett heimili?“ Þar fjallar Jón
um sama efni og Kristján, hvort efni
standi til að fara í almenna nið-
urfærslu verðtryggðra lána.
Ágrip af grein Jóns Steinssonar
Rökin fyrir almennri skuldanið-
urfellingu eru ósannfærandi. Ekki
er unnt að eyða sömu krónunni oftar
en einu sinni. Ef „afslættinum“ sem
nýju bankarnir fengu af lánasöfnum
gömlu bankanna hefði verið eytt í að
fella niður skuldir m.a. þeirra sem
geta greitt skuldir sínar, væri ekki
hægt að eyða honum aftur í að mæta
útlánatöpum. Það er vúdú-hagfræði
að skattalækkanir auki tekjur rík-
issjóðs þar sem þær hafi svo svaka-
lega jákvæð áhrif á skattstofna rík-
isins. Það er vúdú-hagfræði að
skuldaniðurfelling til fólks sem ann-
ars gæti staðið í skilum mundi hafa
svo jákvæð áhrif á hagkerfið að hún
borgi fyrir sig sjálf. Jón segir ein-
faldast að fjalla um niðurfellingu
skulda út frá þremur hópum. Í
fyrsta lagi þeim sem eru í vonlausri
stöðu. Það sé hagur allra að gera
þessum hópi kleift að semja um
skuldir sínar og það hafi verið gert
með svonefndri „greiðsluaðlögun“.
Annar hópurinn er þeir sem spenntu
bogann hátt og skulda en geta þó
greitt skuldir sínar. Unnt að hjálpa
þeim með lengingu lána og það hefur
verið gert með „greiðslujöfnun“.
Þriðji hópurinn er þeir sem skulda
ekki mikið. Í þessum hópi er fólk
sem er komið yfir miðjan aldur,
keypti húsnæði áður en verð fór úr
böndum og fór varlega. Þorri fólks á
landsbyggðinni sem sá aldrei upp-
sveifluna á sama hátt og fólk á höf-
uðborgarsvæðinu er í þessum hópi.
Jón spyr: Á ríkið að taka fé frá þeim
sem lítið skulda (hópi 3) í gegnum
enn hærri skatta og færa það til
þeirra sem skulda mikið en munu á
endanum geta greitt skuldir sínar
(hóps 2)? Einhver verð-
ur að taka á sig lækkun
á raunverði húsnæðis
og þá kjaraskerðingu
sem felst í minnkun
kaupmáttar. Ann-
aðhvort eru það þeir
sem tóku lánin, að svo
miklu leyti sem þeir
geta eða hinir sem tóku
minni lán, ef stjórnvöld
ákveða að færa byrðina
yfir á þá með almennri
skuldaniðurfellingu.
Ókostir óverðtryggðra lána
Kristján Þór veit vel að ef vaxta-
myndun er frjáls munu óverðtryggð
lán kosta skuldara nákvæmlega það
sama og verðtryggð lán gera. Ef
verðbólga er mikil eða óviss er jafn-
vel hætta á að þau óverðtryggðu
verði dýrari ef markaðurinn metur
þá vissu sem ávöxtun verðtryggðra
eigna fylgir til fjár. Munur verð-
tryggðra og óverðtryggðra lána
liggur í því hvernig greiðslubyrði
lánsins dreifist innan lánstímans.
Skipta má vöxtum óverðtryggðs láns
í tvo þætti til glöggvunar, raunvexti
og verðbótaþátt, rétt eins og verð-
tryggð lán bera sína raunvexti og
verðbætur að auki. Höfuðstóll
óverðtryggðs láns er ekki látinn
geyma verðbætur eins og höfuðstóll
verðtryggðs láns. Verðbæturnar
koma allar til greiðslu á gjalddaga
ásamt raunvöxtunum í tilviki óverð-
tryggðs láns, en dreifast á eft-
irstæðan lánstíma í tilviki verð-
tryggðs láns. Þetta þýðir að
greiðslubyrði óverðtryggðs láns get-
ur orðið níðþung ef vextir hækka.
Kannski má til einföldunar lýsa
muninum á þessum lánum með því
að segja að sá sem tekur óverð-
tryggt lán og ræður við að kaupa
tveggja herbergja íbúð, hann gæti
ráðið við þriggja herbergja íbúð
tæki hann verðtryggt lán. Hann yrði
þó að sjálfsögðu lengur að greiða
lánin upp.
Landsbyggðin lifi
Kristján Þór segir verðtrygg-
inguna hafa fengið að herja óáreitta
á skuldsett heimili landsins. Hið
rétta er að hrunið olli mikilli skerð-
ingu kaupmáttar því fall krónunnar
kom beint fram í innflutningsverði.
Auknar álögur hafa einnig haft sín
áhrif á verðlag. Laun hafa ekki fylgt
verðlagi og fasteignaverð lækkað.
Þetta er það sem hefur herjað á
heimilin, en ekki verðtryggingin.
Eins og Jón Steinsson sagði þá er
ekki sanngjarnt að fólk sem fór var-
lega og fólk sem ekki tók þátt í
þenslunni á suðvesturhorninu taki á
sig byrðar fyrir þá sem geta staðið
undir sínum skuldum. Úti á landi
eru líka sparifjáreigendur og má vel
vera að sá samanburður hafi styrkst
eftir hrun, landsbyggðinni í hag. Sá
bati sem vart hefur orðið í atvinnu-
lífinu kemur frá landsbyggðinni. Fái
byggðirnar að njóta sín mun gengi
krónunnar styrkjast, það mun
hjálpa öllum landsmönnum.
Popúlismi
Popúlismi er sú pólitík kölluð sem
höfðar til hagsmuna og fordóma
fjöldans. Verðtryggingin hefur ekki
notið sannmælis, alið er á fordómum
gegn henni. Hún er þó ekki hafin yf-
ir gagnrýni. Ég hefi ritað tvær
greinar í Mbl. eftir hrun og bent á
leiðir til að bæta hana. Óverðtryggð
lán eru líka varasöm og geta þrengt
mjög óvænt að heimilum ef vextir
hækka. Þegar verðbólga eykst verða
til hagsmunir. Óskað verður eftir
neikvæðum raunvöxtum. Á verð-
bólguárunum frá 1975-1985 urðu
miklar tilfærslur á eignum frá spari-
fjáreigendum til skuldara, frá m.a.
börnum og öldruðum, til þeirra sem
voru viljugir til að taka áhættu af að
skulda. Þá ákváðu stjórnvöld vexti
sem ekki héldu í við verðbólguna og
var sú pólitík ekki til fyrirmyndar.
Reynslan á árum áður sýndi að
skuldarar náðu eyrum stjórnmála-
manna betur en sparifjáreigendur.
Börn og aldraðir gátu ekki borið
hönd fyrir höfuð sér en skuldararnir
voru fólk í blóma lífsins sem meira
fór fyrir. Þeir sem taka hvað harð-
asta afstöðu með almennri skulda-
niðurfellingu þurfa að gera sér grein
fyrir því að þeir eru í raun að berjast
fyrir því að byrðin af hruninu verði
með ákvörðun stjórnvalda færð til
þeirra sem tóku minni lán. Það er
ekki rétta leiðin.
Upp með óverðtryggðu lánin?
Eftir Ragnar
Önundarson » Laun hafa ekki fylgt
verðlagi og fast-
eignaverð lækkað. Þetta
er það sem hefur herjað
á heimilin, en ekki verð-
tryggingin.
Ragnar Önundarson
Höfundur er viðskiptafræðingur
og fyrrv. bankamaður
Sem formaður VM –
Félags vélstjóra og
málmtæknimanna hef
ég verið að beita mér
fyrir því að halda um-
ræðunni um kaup á
þyrlum fyrir Land-
helgisgæslu Íslands
(LHG) lifandi. Ástæða
þess er sú að án við-
unandi þyrlurekstrar
LHG verða öryggis-
mál sjómanna og ann-
arra landsmanna ekki tryggð með
ásættanlegum hætti.
Hið hörmulega sjóslys sem varð
er togarinn Hallgrímur SI-77 sökk
er þess valdandi að halda verður
áfram að vekja athygli á þessu
brýna öryggismáli sjómanna og það
verður að leysa sem fyrst.
Til að halda uppi lágmarksöryggi
við að sinna skipaflotanum þurfa
tvær þyrlur af Super Puma-gerð að
vera í rekstri LHG auk TF-LIF.
Ráðherra innanríkismála og emb-
ættismenn ráðuneytisins hafa ítrek-
að farið með umræðuna frá núver-
andi ástandi, í umræðu
um kaup á þyrlu eða
þyrlum í samvinnu við
Norðmenn. Það mun
hins vegar ekki verða
að veruleika fyrr en
um 2020 ef af því verð-
ur. Ákvörðun um
kaupin verður að taka
árið 2014 og þar er
verið að tala um upp-
hæðir í milljörðum
samkvæmt skýrslu
innanríkisráðuneyt-
isins frá því í mars
2011, sem ég tel ólík-
legt að verði á lausu þá frekar en
nú. (Skýrsluna er hægt er að sækja
á vef ráðuneytisins).
Upphafleg hugmynd VM, sem
kynnt var dómsmálaráðuneytinu
2009, var að vegna stöðu ríkissjóðs
á þeim tíma yrði stofnað umsýslu-
félag sem tæki lán hjá lífeyrissjóð-
unum til tíu ára, til að fjármagna
kaup á tveimur þyrlum og þær af-
hentar LHG til rekstrar. Til að
koma þessari hugmynd af stað þarf
eina ákvörðun, að ríkissjóður greiði
af láninu. Um leið og hún væri kom-
in er hægt að fara í hina raunveru-
legu útfærslu á framkvæmd kaup-
anna, með þeirri sérfræðiþekkingu
sem þarf til að koma málinu í fram-
kvæmd. VM ætlar ekki að fara að
sinna þyrlurekstri, innan LHG eru
aðilar sem hafa alla kunnáttu til
þess. Þeir lífeyrissjóðir sem ég hef
rætt við og kynnt þessa hugmynd
fyrir eru mjög jákvæðir um að
skoða aðkomu að verkefninu. Líf-
eyrissjóðirnir eiga mikla fjármuni
erlendis til að fjármagna kaupin,
ríkið mundi síðan greiða af láninu
með íslenskum krónum.
Þó við Íslendingar höfum verið að
fá nýtt og öflugt varðskip, þá fyllir
það ekki þær lágmarkskröfur sem
við gerum til fullnægjandi örygg-
isþjónustu við sjómenn í dag. Þyrl-
ur eru einu tækin sem geta tryggt
Þyrlumál LHG
og öryggi sjómanna
Eftir Guðmund
Ragnarsson » Fjölskyldur sjó-
manna verða að geta
verið vissar um að ör-
yggi aðstandenda þeirra
sé eins vel tryggt og
hægt er.
Guðmundur
Ragnarsson
Vinningaskrá
2. FLOKKUR 2012
ÚTDRÁTTUR 7. FEBRÚAR 2012
Kr. 5.000.000
Aukavinningar kr. 100.000
48647 48649
Kr. 500.000
13348 16649 19298 20023 28768 32655 36671 40170 44397 46877
429 7498 14493 20343 27297 33394 40287 49054 57267 64953 70866
727 8110 14972 20390 27710 33496 40524 49365 57275 65151 71643
1409 8184 15120 20719 27733 33929 40857 49394 57443 65402 71647
1419 8450 15231 20857 28033 33964 40899 49423 58054 65748 71674
2068 8469 15280 21433 28110 34006 41152 50489 58623 66087 71904
2168 8874 15372 21553 28270 34181 41732 50526 58929 66135 71924
48648
Kr. 50.000
2260 9136 15510 21576 28363 34486 41791 50669 59035 66674 71945
2491 9881 15560 22798 28609 34745 41829 51205 60116 66833 72419
2816 9961 15688 22920 28677 35071 42399 51308 60303 67065 72500
3812 9970 15883 22945 28828 35767 42542 51545 60724 67176 72784
3858 10183 15937 23515 28862 35871 42573 51685 60840 67711 72786
4194 10334 16122 24228 28882 35998 43655 52411 61715 67918 72957
4297 10485 16185 24695 29211 36255 43673 52491 61856 68111 73079
4573 10522 16329 24812 29345 36739 43692 53093 62238 68597 73750
4607 10610 16576 25099 29355 37085 43739 53662 62450 68736 73805
4676 10670 16772 25137 29589 37246 44616 53868 62541 68777 74110
4832 11381 17260 25306 29810 37334 44640 53961 62665 69097 74225
4845 11778 17362 25811 30420 38132 44643 54461 62731 69298 74279
5014 11844 17421 25932 30546 38153 45103 55424 63017 69652 74294
5062 11915 17470 26109 31152 38246 45161 55615 63078 69687 74317
5509 12734 17605 26417 31296 38327 45176 56125 63147 69699 74322
5532 12945 17983 26429 31364 38404 45415 56175 63251 69802
5580 13006 18658 26449 31812 39035 45423 56297 63323 69876
5626 13047 18809 26539 32017 39324 45837 56428 63350 70322
5687 13121 19841 26704 32437 39586 45993 56436 63458 70577
5775 13354 19936 26733 32541 39660 46039 56467 63603 70637
6118 13450 20042 26799 32664 39984 48395 56684 64509 70823
6621 13795 20218 27152 32783 40262 48742 56943 64511 70835
Vöruúttekt hjá Hagkaupum kr. 20.000
22 6393 12574 17963 23555 29213 36543 42334 49355 56271 63093 70049
47 6483 12619 18061 23660 29237 36544 42397 49478 56413 63221 70269
251 6504 12627 18090 23673 29243 36553 42423 49591 56427 63247 70297
272 6553 12759 18093 23707 29276 36557 42462 49794 56437 63264 70299
751 6707 12803 18137 23713 29440 36674 42596 49923 56870 63319 70336
796 6959 12981 18209 23740 29510 36676 43098 50025 57021 63534 70410
868 7132 13085 18425 23805 29624 36697 43289 50211 57179 63575 70619
1014 7191 13232 18440 23926 29650 36740 43342 50239 57180 63578 70756
1261 7216 13239 18489 24030 29839 36935 43351 50268 57253 63635 70799
1313 7249 13299 18505 24089 29892 37287 43358 50305 57481 64162 70818
1659 7314 13344 18672 24380 29986 37465 43522 50329 57523 64174 70831
1672 7534 13534 18681 24386 30001 37484 43538 50404 57586 64255 70832
1968 7615 13541 18709 24397 30065 37548 43667 50551 57668 64449 70967
2018 7706 13744 18755 24418 30241 37587 43839 50779 57701 64538 71017
2233 7719 13845 18784 24445 30342 37671 43843 50945 57735 64822 71127
2262 8062 13856 18843 24651 30556 37760 43860 51161 57819 64850 71208
2371 8151 13981 18860 24666 30645 37811 43861 51167 57896 65047 71249
2396 8182 14056 18879 25025 30870 38100 43993 51204 58010 65051 71281
2500 8474 14070 19397 25147 30881 38179 44001 51321 58193 65071 71299
2589 8518 14121 19408 25183 30957 38381 44037 51497 58200 65127 71333
2595 8520 14162 19518 25425 30977 38493 44131 51531 58555 65263 71351
2649 8616 14195 19714 25441 31183 38511 44192 51558 58847 65322 71392
2691 8653 14314 19869 25478 31240 38590 44405 51682 58998 65386 71459
2700 8666 14333 19885 25547 31261 38702 44447 51684 59115 65426 71494
2908 8845 14566 19886 25576 31372 38761 44455 51712 59234 65530 71582
3024 8933 14590 19960 25613 31387 38800 44600 51900 59437 65533 71586
3163 9044 14723 19989 25633 31434 38837 44672 52293 59628 65602 71627
3165 9190 14867 20071 25768 31454 38846 45080 52399 59666 65765 71649
3220 9230 14875 20189 25843 31463 38884 45238 52568 59772 65948 71676
3295 9294 15112 20220 25862 31578 39008 45246 52625 59821 66000 71762
3300 9367 15126 20284 25886 31893 39031 45286 52764 59887 66033 71967
3322 9506 15130 20292 26080 31923 39169 45465 52792 59893 66039 72055
3415 9590 15154 20312 26142 31990 39307 45472 52849 59974 66085 72129
3512 9664 15277 20446 26146 32382 39553 45485 53161 60006 66398 72138
3516 9670 15321 20546 26153 32498 39748 45556 53206 60078 66712 72157
3603 9697 15517 20566 26383 32523 39797 45558 53225 60200 66830 72640
3803 9725 15561 20592 26407 32529 39817 45561 53323 60295 66855 72675
3874 9763 15818 20675 26520 32791 39823 45647 53498 60313 67109 72682
3936 9877 15829 20701 26522 33459 39893 45658 53545 60407 67121 72704
3996 9898 15844 20724 26691 33814 40089 45868 53618 60427 67354 72991
4091 9955 15886 20911 26928 33821 40174 46113 53676 60599 67726 73103
4146 10144 15907 21244 26972 34012 40232 46209 53714 60782 67840 73122
4195 10609 15954 21269 27038 34054 40242 46244 53848 60794 67883 73159
4265 10666 16151 21288 27054 34323 40253 46268 54021 60990 67903 73187
4596 10668 16428 21341 27064 34430 40274 46311 54038 61089 68000 73220
4599 10832 16498 21676 27254 34485 40397 46532 54085 61111 68014 73327
4625 10917 16558 21683 27335 34506 40501 46553 54119 61163 68021 73349
4802 11047 16587 21759 27412 34521 40747 46697 54120 61200 68047 73610
4957 11396 16594 21787 27523 34609 40815 46808 54191 61411 68107 73666
5102 11406 16733 21883 27570 34629 40828 46817 54308 61415 68170 73735
5205 11586 16753 21892 27660 34685 40833 47055 54315 61434 68172 73924
5232 11634 16777 21945 27764 34808 40865 47229 54408 61466 68282 73927
5271 11673 16799 22077 27863 35090 41024 47375 54499 61482 68332 73936
5289 11789 16902 22089 27975 35218 41058 47476 54503 61514 68412 74096
5299 11900 16935 22221 28044 35362 41076 47732 54542 61744 68424 74261
5340 11967 17015 22450 28046 35382 41300 47857 54610 61755 68428 74288
5656 11992 17155 22542 28114 35408 41516 47972 54721 62032 68543 74457
5741 12026 17222 22606 28289 35450 41577 48062 54775 62124 68594 74524
5808 12052 17272 22700 28314 35513 41600 48334 54925 62166 69048 74576
5860 12106 17412 22722 28547 35597 41894 48443 55012 62169 69447 74595
5875 12171 17451 22728 28656 35758 41910 48451 55066 62242 69468 74671
5898 12255 17561 22956 28681 35766 41989 48515 55264 62617 69559 74728
6004 12283 17580 23047 28911 36087 42035 48651 55395 62659 69604 74918
6008 12382 17606 23117 28928 36160 42040 48763 55452 62663 69704
6051 12468 17706 23352 28965 36278 42148 48978 55653 62745 69780
6101 12534 17785 23485 29064 36288 42218 49081 55885 62750 69950
6380 12536 17791 23490 29126 36301 42275 49193 56030 62912 70017
Afgreiðsla vinninga hefst þann 20. febrúar 2012
Birt án ábyrgðar um prentvillur
- nýr auglýsingamiðill
569-1100
finnur@mbl.is
–– Meira fyrir lesendur
- nýr auglýsingamiðill