Lögmannablaðið - 01.12.2006, Blaðsíða 23

LÖGMANNABLAÐIÐ – 4 / 2006 > 23
ef kærandi aflar þeirra sjálfur, t.a.m.
hvað varðar hugsanleg tengsl kæranda
og þess læknis sem hann kýs að leita
til um útgáfu slíks vottorðs. Með þeim
hætti væri réttaröryggi sakborninga
ógnað. Í þessu sambandi minnir starfs-
hópur LMFÍ á dóm Hæstaréttar í máli
nr. 325/2003, svokallað málverkaföls-
unarmál, þar sem lögð var áhersla á
það hjá Hæstarétti að sönnunargögn
í sakamáli stafi ekki frá aðilum sem
tengdir séu brotaþolum málanna.
Túlkaþjónusta
Starfshópur LMFÍ gerir einnig athuga-
semdir við þær tillögur nefndarinnar
að bjóða túlkaþjónustu út. Bendir
starfshópur LMFÍ á að yfirheyrslur
taki skemmri tíma ef túlkur er vanur
en mun lengri tíma sé hann óvanur.
Hugsanlegur sparnaður við útboð á
túlkaþjónustu geti þannig leitt til slak-
ari rannsóknar, verri réttarstöðu sak-
bornings og aukins kostnaðar í formi
lengri vinnutíma lögreglumanna, sækj-
enda og dómara við tiltekin mál sem
og til lengri tímaskýrslu verjanda og
þ.a.l. hærri þóknunar hans. Slakur
túlkur vinni lengur en vanur túlkur og
rukki því fyrir fleiri tíma og fengi því
þegar allt kæmi til alls meira greitt en
vani túlkurinn. Þá vakti starfshópur
LMFÍ athygli á því að skv. dómum
Mannréttindadómstóls Evrópu (MDE)
hvílir ekki einasta á aðildarríki Mann-
réttindasáttmála Evrópu (MSE) sú
skylda skv. e-lið 3. mgr. 6. gr. MSE að
útvega sakborningi sem ekki skilur
málið túlk heldur verður túlkurinn
einnig að vera starfi sínu vaxinn.
Tímagjald verjenda
Nefndin á vegum ráðuneytisins leggur
til að breytingar verði gerðar á lögum
á þá leið að ákvörðun um tímagjald
verjenda verði á forræði framkvæmda-
valdsins en ekki á vegum dómstólaráðs
eins og nú er. Við þessa tillögu nefnd-
arinnar gerði starfshópur LMFÍ alvar-
legar athugasemdir. Ef ákvörðun um
fjárhæð tímagjalds verjenda verður á
forræði framkvæmdavaldsins þá þarf
að hafa í huga að ákæruvaldið heyr-
ir einnig undir framkvæmdavaldið,
dómsmálaráðherra. Það verður að tel-
jast afar varhugaverð tilhögun að sami
aðili ákvarði fjárhæð þóknunar verjenda
og sé yfirmaður ákæruvalds og skapar
óeðlileg tengsl. Með slíkri tilhögun
væri réttaröryggi sakborninga stefnt í
hættu og telur starfshópur LMFÍ það
blasa við að verjendur, sem eru einu
talsmenn sakborninga, eigi að vera
algerlega óháðir framkvæmdavaldinu
sérstaklega þegar kemur að ákvörðun
um þóknun þeirra. Tillaga nefndarinn-
ar um forræði framkvæmdavaldsins á
þóknun verjenda vegur því á alvarleg-
an hátt gegn réttaröryggi sakborninga
og mannréttindum þeirra.
Tillaga um rammasamn­
inga um verjendastörf
Þá leggur nefndin á vegum ráðuneyt-
isins til að ríkisvaldið geri þjónustu-
samninga vegna lögfræðiþjónustu.
Ríkið myndi leggja fram rammasamn-
ing þar sem kveðið væri á um fagleg
skilyrði þjónustunnar og sett fram
grunntímagjald. Rammasamningur
fælist síðan í því að lögmenn gerðu
tilboð um hversu mikinn afslátt þeir
gæfu af grunngjaldinu. Verður þessi
tillaga nefndarinnar ekki skilin á
annan veg en þann að sakborningum
sem óska eftir verjanda verður einung-
is úthlutaður verjandi sem gert hefur
slíkan rammasamning við ríkisvald-
ið um þóknun sína, með afslætti, en
aðrir lögmenn sem ekki hefðu gert
slíkan rammasamning kæmu ekki til
greina sem verjendur sakborninga.
Starfshópur LMFÍ gerir alvarlegar
athugasemdir við þessa tillögu enda
hefði þá sakborningur í raun ekkert
að segja um það hvaða verjandi myndi
veljast til verksins. Telur starfshópur
LMFÍ að slík tilhögun sé augljóslega
á skjön við lög og alþjóðasáttmála og
gróft brot gegn mannréttindum sak-
borninga. Er aðallega vísað til 6. gr.
MSE en skv. greininni á sakborning-
ur rétt á verjanda að eigin vali til að
gæta hagsmuna sinna. Í dómi MDE í
máli Croissant gegn Þýskalandi kemur
fram að við skipun verjanda skuli
farið eftir ósk sakbornings og í áliti
Mannréttindanefndar Evrópu í máli
Ensslin o.fl. gegn Þýskalandi kemur
fram að heimildir aðildarríkja til að
synja ósk sakbornings um tiltekinn
verjanda að eigin vali eru afar takmark-
aðar og þurfi m.a. að varða við öryggi
ríkisins til að unnt sé að synja sakborn-
ingi um að fá þann verjanda sem hann
óskar eftir. Starfshópur LMFÍ telur því
ljóst að það standist ekki ákvæði MSE
að synja sakborningi um verjanda að
eigin vali vegna þess að sá verjandi hafi
ekki gert einhvers konar rammasamn-
ing, með afslætti, við ríkisvaldið.