Iðjuþjálfinn - 01.06.1998, Blaðsíða 6

(Parker et al, 1991). Gallinn við flestar und-
angengnar rannsóknir, þar sem endurhæfing
fer fram heima fyrir er sá að ekki hefur verið
um samanburðarrannsóknir að ræða og at-
hyglin hefur einkum beinst að hugsanlegum
sparnaði innan heilbrigðiskerfisins. Rann-
sóknir hafa sýnt að fræðsla fyrir liðskiptaað-
gerð í mjöðm (Butler et al, 1996) minnkar
kvíða og sjúkraþjálfun í heimahúsi eftir að-
gerð stuðlar að meiri færni og hraðari fram-
förum sjúklinganna (Sashika et al, 1996).
Enn hefur ekki verið lagt í að færa endur-
hæfingu gerviliðasjúklinga yfir í heimahús
þó svo að það ætti að vera hagkvæmt. Ef að-
stæður og ytri stuðningur væru til staðar
ættu þeir að geta komist heim fyrr en raunin
er í dag, þrátt fyrir að umræddir einstakling- 1. mynd
ar séu yfirleitt aldraðir og fólk með hreyfi- ...........
. .. , , j. ,, . , Eðlileg mjoöm og mjoöm
homlun.Viða erlendis er mikill ahugi a meðgervlllö
áframhaldandi þróun á þessu sviði fyrir
hendi og eru nýjar rannsóknir þegar hafnar
eða í undirbúningi (Möller et al 1992). Því er
mikilvægt að gera rannsókn, sem miðar að
þróun á meðferð sjúklinga er fá gervilið í
mjöðm hér á landi sem fyrst. Þannig getum
við verið í fremstu víglínu í þróunarstarfsemi
og skapað okkar eigin meðferðarhefðir er
byggjast á innlendum athugunum, í stað inn-
flutnings á „fullmótuðum" erlendum hug-
myndum sem oft henta engan veginn í því
heilbrigðiskerfi sem rekið er á Islandi.
Markmið rannsóknarinnar
Sett er fram sú tilgáta að hægt sé að stytta
legutíma sjúklinga og gera meðferð ódýrari
eftir gerviliðaaðgerð í mjöðm án þess að það
komi niður á líðan sjúklinganna og árangri.
1) Athugað sé hvort hægt er að stytta legu-
tíma sjúklinga sem gengist hafa undir lið-
skipti í mjöðm. Markvissri endurhæfingu
er beitt þar sem megin áhersla er lögð á að
færa hluta af meðferðinni inn á heimili
sjúklings.
2) Athugað verði hvaða áhrif slík endurhæf-
ing í heimahúsi hefur á líkamlega færni og
andlega líðan sjúklings.
3) Samanburður gerður á hugsanlegum mis-
mun endurhæfingar í heimahúsi og á
sjúkradeild með tilliti til líkamlegrar færni
og andlegrar líðan sjúklings.
4) Athugað sé hvaða þættir í aðstæðum eða
ástandi sjúklings skera úr um hvort hægt
sé að veita endurhæfingu heima.
Framkvæmd
Deildarstjóri á bæklunarskurðdeild Landspít-
alans hringir til allra sem eru skráðir á biðlista
Landspítalans til liðskipta í mjöðm. Þeim er
tilkynnt að senn líði að aðgerð og um leið eru
þeir beðnir um að taka þátt í rannsókninni.
Nokkrum dögum seinna hringir deildarstjór-
inn aftur og spyr um ákvörðunina. Sé svarið
jákvætt þá dregur hann upp lokað umslag
sem í er miði er segir til um í hvorum hópn-
um viðkomandi sjúklingur lendir, þ.e.a.s.
þeim sem fær hefðbundna meðferð eða þeim
sem fær fræðslu fyrir aðgerð og leiðbeiningar
þegar heim er komið.
• Hefðbundin endurhæfing
Slík endurhæfing felst í hreyfi- og göngu-
þjálfun hjá sjúkraþjálfara og starfsfólki inni
á legudeildinni, auk áframhaldandi þjálfun-
ar hjá sjúkraþjálfara eftir útskrift gerist þess
þörf. Iðjuþjálfi leiðbeinir ennfremur sjúk-
lingnum varðandi eigin umsjá, kennir á
hjálpartæki og útvegar þau eftir þörfum
fyrir útskrift. Hjúkrunarfræðingur sér um
að allir félagslegir þættir séu leystir þegar
að útskrift kemur og útvegar pláss á endur-
hæfingarstofnun að lokinni sjúkrahúsvist sé
þess þörf.
• Endurhæfing í heimahúsi
Fjórum til sex vikum fyrir aðgerð er sjúk-
lingurinn boðaður til iðjuþjálfa og sjúkra-
þjálfara þar sem hann fær munnlega, skrif-
lega (fræðslubæklingur) og verklega
6 IÐJUÞJÁLFINN 1/98