Iðjuþjálfinn - 01.06.1998, Blaðsíða 24

Starfsfólk er auðlind
Undanfarin ár hafa einkennst af
sparnaði í heilbrigöisgeiranum. Það
sem hefur einkennt þessa umræðu er
fyrst og fremst niðurskuröur og lok-
anir deilda. Þó að endurskipulagning
hafi einnig átt sér stað hefur athyglin
ekki enn beinst aö fyrirbyggjandi að-
geröum nema í litlum mæli.
S
Aður en ég hóf ráðgjafaþjónustu á sviði
vinnuvistfræðinnar og fyrirbyggjandi
aðgerðum innan fyrirtækja, starfaði
undirrituð á endurhæfingastofnun. Þá sá ég oft
á tíðum tilfelli sem án efa hefðu ekki þurft að
verða eins slæm og raunin varð, ef viðkomandi
hefði fengið viðunandi fræðslu og betra vinnu-
umhverfi. Ráðgjafaþjónusta á þessu sviði var
ekki til staðar nema að litlu leyti og því freist-
andi að snúa blaðinu við og reyna að hafa áhrif
á þá þætti í daglegu lífi fólks sem skapa
álagseinkenni. Almennt töldu menn að fyrir-
tæki væru ekki reiðubúin til að leggja í þann
kostnað sem liggur í fyrirbyggjandi aðgerðum,
því ljóst er að um umtalsverðar fjárhæðir er að
ræða. Það lá því fyrir að skipulagning varðandi
uppbyggingu og kynningu þurfti að vera
markvisst, hnitmiðuð og jafnframt sýna fram á
að það gæfi ágóða að fjárfesta í heilsu starfs-
manna.
Á þessum tíma voru miklar sparnaðarað-
gerðir og niðurskurður í íslensku viðskiptalífi
og hlustun fyrir þessum þætti ekki mikil. Síðan
hefur mikið vatn runnið til sjávar. Það góðæri
sem hefur einkennt íslenskt atvinnulíf síðast
liðið ár, hefur meðal annars orðið til þess að
fyrirtæki hafa lagt í að opna umræðuna um
þetta efni í ríkari mæli. Þau eru farin að sýna
ábyrgð varðandi heilsu starfsmanna sinna.
Fyrirbyggjandi aðgerðir
Það þarf að athuga allt umhverfið í heild sinni
þegar unnið er að bættu vinnuumhverfi. Má
þar nefna líkamsstöður og vinnustellingar, fjöl-
breytni í starfi, hvíldarhlé, vinnuhagræðinu og
upplýsingaflæði á vinnustað. Rannsóknir sýna
að álagseinkenni koma bæði af andlegu og lík-
amlegu álagi og því verður jafnvægi að ríkja
þar á milli. Fræðsla til starfsmanna er stór þátt-
ur í ferlinu til þess að þær úrbætur sem gerðar
hafa verið á vinnuumhverfinu nýtist til fulls.
Ábyrgð einstaklingsins á eigin heilsu þarf að
vera hverjum starfsmanni ljós. Lausnin felst þó
ekki í þessum eina þætti heldur er þetta flókið
samspil margra þátta, bæði í vinnuumhverfinu
sjálfu og utan þess. Niðurstöðum úttektar þarf
að fylgja fast eftir og eru þær notaðar til grund-
vallar varðandi endurbætur á vinnuumhverf-
inu. Við nýhönnun eða endurhönnun er mikil-
vægt að allir fagaðilar sem standa að verkinu
fylgi því til enda.
Reglulegir fyrirlestrar, námskeið og vett-
vangskannanir gefa einstaklingnum betri lík-
amsvitund og gerir hann meðvitaðri um þær
aðstæður sem hann lifir og starfar við.
Þar af leiðandi hefur einstaklingurinn betri
möguleika á að hafa áhrif á eigin heilsu og
vellíðan. Með því að efla þessa þjónustu skap-
ast einnig vellíðan hjá starfsmönnum, vitandi
það að yfirmönnum stendur ekki á sama um
heilsu og vellíðan starfsmanna
sinna. Það má því segja að með
markvissri stefnumótun í starfs-
mannamálum, þar sem fyrir-
byggjandi þættir sitja í fyrirrúmi
má sjá hreinan sparnað í heil-
brigðisþjónustunni og samfélag-
inu í heild sinni.
Á þessum árum hafa sjónar-
mið fyrirtækja og stofnanna
breyst töluvert. Aukin þekking og
skilningur hjá stjómendum fyrir-
tækja, er á mikilvægi þess að
vellíðan einstaklings, andleg sem
líkamleg, auki bæði afköst og
getu. Vaxandi skilningur er fyrir
því að auðlind fyrirtækja liggi í
starfsfólki. Fyrirtæki og stofnanir
em farin að sjá metnað sinn í mark-
vissri stefnumótun í starfsmannapólitík. Fyrir-
byggjandi þættir em í fyrirrúmi svo sem vinnu-
aðstaða, tilfærsla starfsmanna og endurmennt-
unarmál. Það verður hins vegar að segjast eins
og er, að vinnan er rétt hafin á þessum vettvangi
og margt óunnið framundan. Því er brýnt að
halda þessari umræðu opinni og jafnt hvatning
sem þrýstingur þarf að koma frá starfsfólki og
öðmm fagaðilum utan frá, hvað varðar áfram-
haldandi vinnu og eflingu á þessu sviði.
Greinarhöfundur er iöjuþjálfi og starfar viö
ráögjöf um vinnuvistfræði
Lovísa
Ólafsdóttir
Aukin þekking og skilningur
hjá stjórnendum fyrirtækja, er
á mikilvægi þess að vellíðan
einstaklings, andleg sem lík-
amleg, auki bæði afköst og
getu. Vaxandi skilningur er
fyrir því að auðlind fyrirtækja
liggi í starfsfólki. Fyrirtæki og
stofnanir eru farin að sjá
metnað sinn í markvissri
stefnumótun í starfs-
mannapólitík. Fyrirbyggjandi
þættir eru í fyrirrúmi svo sem
vinnuaðstaða, tilfærsla starfs-
manna og endurmenntunar-
mál.
24 IÐJUÞJÁLFINN 1/98