Þjóðmál - 01.09.2011, Qupperneq 74

72 Þjóðmál HAUST 2011
tungumál . Þar njóta þeir þess vitaskuld að
móðurmál þeirra er heimsmál, en hitt vegur
þó þyngra að margir þeirra eru afbragðs
rithöfundar og fræðimenn og bækur þeirra
eiga einfaldlega erindi við áhugafólk um
sögu í flestum heimshornum .
Á 5 . og 6 . áratug 20 . aldar, og reyndar
lengur, var A .J .P . Taylor, kennari í sagnfræði
við Magdalen College í Oxford, vafalítið
kunn astur allra breskra sagnfræðinga . Hann
var afburða snjall rithöfundur og skrifaði
jöfnum höndum um breska og evrópska
sögu . Hann samdi fjölmörg rit, einkum um
sögu Evrópu á 19 . öld og fyrri hluta 20 .
aldar, og varð heimskunnur fyrir . Hann var
einnig í hópi þekktustu sjónvarpsmanna
á Bretlandseyjum og frægur fyrir að flytja
langa sjónvarpsfyrirlestra um ýmis efni í
sögu Evrópu, ávallt blaðalaust .
Taylor hafði mikil áhrif á nemendur
sína sem margir fetuðu í fótspor hans . Á
5 . og 6 . áratugnum voru í nemendahópi
hans nokkrir ungir menn, sem allir fóru
í slóð meistarans, hafa skrifað miklar og
góðar bækur um breska og erlenda sögu
og eru þekktir af verkum sínum víða um
heim . Þar ber fyrstan að nefna Martin
Gilbert . Hann hefur skrifað og gefið út
nærfellt níutíu bækur en er þekktastur fyrir
fjölbinda ævisögu Winstons Churchill .
Í hópnum var einnig John Roberts sem
skrifaði mikið rit um sögu mannkyns frá
upphafi vega og fram á 20 . öld og annað
um sögu Evrópu . Enn má nefna Norman
Davies sem hefur samið þekkt verk um
sögu Mið-Evrópu, einkum Póllands, og auk
þess stór rit um sögu Evrópu og um sögu
Bretlandseyja frá elstu tíð og fram á síðari
hluta 20 . aldar . Nýjasta rit hans er saga
síðari heimsstyrjaldarinnar . Síðast en ekki
síst ber svo að telja Paul Johnson . Hann
er tvímælalaust fjölhæfastur allra nemenda
Taylors og líkist honum trúlega mest að því
er snertir stíl og framsetningu .
Fjölhæfur afkastamaður
Paul Bede Johnson, eins og hann heitir fullu nafni, fæddist í Manchester 2 .
nóvember árið 1928 . Hann stundaði nám
við jesúítaskólann Stonyhurst College og
síðan við Magdalen College í Oxford . Þaðan
brautskráðist hann með láði og gegndi
síðan herþjónustu um nokkurra ára skeið,
aðallega í Gíbraltar . Þegar herþjónustunni
lauk fluttist hann til Parísar þar sem hann var
blaðamaður og aðstoðarritstjóri við tímaritið
Realités á árunum 1952–1955 . Á þeim árum
var hann ákveðinn vinstrimaður og auk
starfa sinna við Realités var hann fréttaritari
breska tímaritsins The New Statesman í
París . Þar varð hann svo leiðarahöfundur
eftir að hann fluttist aftur til Bretlands,
síðan aðstoðarritstjóri og loks ritstjóri á
árunum 1965–1970 . Á þeim árum var hann
eindreginn stuðningsmaður og persónulega
kunnugur verkalýðsforingjanum Aneurin
Bevan, en mörgum vinstrimönnum var
í nöp við Johnson, þótti nánast goðgá
á yfirlýstur kaþólikki sæti á ritstjórastól
The New Statesman auk þess sem margir
áttu erfitt með að sætta sig við skoðanir
hans á ýmsum dægurmálum . Grein sem
hann skrifaði árið 1964 og kallaði „Ógn
bítlaæðisins“ fór fyrir brjóstið á mörgum
sem þóttust frjálslyndir og framfarasinnaðir
og ýmsum sanntrúuðum vinstrimönnum
þótti illt til þess að vita að Johnson
umgekkst rithöfundinn Antoníu Fraser og
sótti kvöldfagnaði á heimili hennar en hún
var þá gift þingmanni Íhaldsflokksins .
Johnson hætti störfum hjá The New
Statesman árið 1970 en því fór fjarri að
hann segði skilið við blaðamennskuna .
Hann hefur allt fram á þennan dag
skrifað reglulega í fjölda dagblaða og
tímarita austan hafs og vestan, fasta pistla
um menningarmál, stjórnmál og ýmis
dægurmál, auk bókadóma . Lengst skrifaði