Skólavarðan - 01.05.2008, Blaðsíða 19

19
þING Kí
SKÓLAVARÐAN 3.TBL. 8. ÁRG. 2008
1. málstofa - kjaramál
Áhrif þenslu/samdráttar á kjör kennara og
skólastarf almennt
Málshefjendur: Ólafur Darri Andrason hagfræð-
ingur ASÍ, Kristinn Breiðfjörð Guðmundsson
skólastjóri, Elín Ásgrímsdóttir leikskólastjóri.
Ólafur Darri bar saman laun á almennum
vinnumarkaði og hjá hinu opinbera og fram
kom að hið opinbera hefur dregist aftur úr
í launaskriðinu. Launaskrið hjá opinberum
starfsmönnum fer hægar upp í þenslu og
lækkar svo lítið í slaka, en á almennum
markaði fara laun hratt upp og líka hratt
niður. Þensla hefur þau áhrif á markaðinn hjá
báðum hópunum að það reynir á endurskoðun
kjarasamninga, eða þeir teknir upp í heild
sinni. Dæmi um launaskrið er þegar einstök
sveitarfélög hækka laun einhliða. Hvað
er til ráða? Semja um lágmarkskjör og
treysta á yfirborganir, eða hafa sveiganlegan
kjarasamning. Báðar þessar leiðir leiða til
mismunar í launum. Í þenslu þarf að gera
skólana samkeppnisfærari með því að geta
borgað hærri laun. Í „slaka“ er auðveldara
að manna skólana og þá þarf ekki að hækka
laun.
Kristinn Breiðfjörð sagði að í vetur hefði
verið erfitt að manna í stöður. Þá reyndi
á að eiga gott samstarf við menntasvið
Reykjavíkurborgar. En þar eru öll viðbrögð
hæg og jafnvel reynt að sópa málum undir
teppið. Skólastjórum var nánast bannað
að tjá sig í fjölmiðlum. Annars var farið inn
á þá braut að sameina hópa og minnka
þjónustuna í stað þess að fella niður kennslu
hjá bekkjum eða í árgöngum. Sveitarfélög
líta á kjarassamning sem bæði lágmarks-
og hámarkssamning. Eftirlitsmaður fór
um landið og fylgdist með að sveitarfélög
færi eftir samningnum og var þeim hótað
brottvísun úr launanefndinni ef þau gerðu
það ekki.
Kristinn hefur áhyggjur af því hve margir
hverfa frá störfum. Í staðinn er ráðið óvant
fólk og gæði skólastarfsins minnka og
starfsmannavelta eykst.
Elín sagði að erfitt væri að manna stöður
í leikskólunum og starfsmannaveltan væri
mikil. Viðbrögðin við þessum vanda eru
að taka ekki börn inn í skólana og einnig
að senda þau heim tvisvar sinnum hálfan
dag í viku hverri í samráði við foreldra.
Yfirleitt er einn menntaður starfsmaður
í hverri deild. Hann fær handleiðslu einu
sinni í mánuði. Það vantar fjármagn til
launahækkunar, en hægt hefur verið að
koma til móts við starfsfólkið með að borga
fyrir starfsmannaferðir og jólamat og fleira
smálegt. Nú vill vinnuveitandinn afnema
þetta. Mikill tími fer í leiðbeiningar fyrir nýja
starfsmenn. Það er alltaf verið að hagræða,
vetrarstarfið fer úr skorðum vegna manneklu.
Eina leiðin við þessum vanda væri að hækka
launin.
2. málstofa - skóla- og menntamál
Hlutverk skóla sem uppeldisstofnunar í
samfélaginu
Málshefjendur: Anna Kristín Sigurðardóttir for-
stöðumaður kennarabrautar KHÍ, María Kristín
Gylfadóttir formaður Heimilis og skóla og Helga
E. Jónsdóttir leikskólastjóri Kópavogi og fulltrúi
í stjórn KÍ.
Anna Kristín sagði að gerðar væru kröfur
til skólans um að taka að sér sífellt stærra
uppeldishlutverk. Árið 1934 var talað um að
skólinn væri fyrst og fremst uppeldisstofnun.
Hvar endar uppeldi og hvar byrjar menntun?
Eigum við að gera greinarmun þar á milli?
Eru einhver rök fyrir því að uppeldishlutverk
skóla minnki eftir því sem börnin eldast?
Anna Kristín vitnaði í Pál Skúlason sem
sagði „Menntun er þroski, menntaður maður
er vísýnn maður, menntun gerir manninn að
meira manni“. Er hægt að líta sem svo á að
þeir sem mennta eða þjálfa börn hafi ekki
uppeldislegt hlutverk? Hver ákveður hvað
er börnum fyrir bestu? Kennarar lenda í
klemmu þegar kemur að því að ákveða um
sérkennslu eða önnur úrræði. Hvar stangast
hagsmunir barna á við hagsmuni annarra
svo sem foreldra, skóla og stjórnmálamanna.
Barnasáttmálinn – Gunnar Finnbogason
segir að hann sé ekki virtur í skólakerfinu
og samfélaginu. Nemendalýðræði er flott
en hvernig? Gerir KHÍ nóg til að viðhafa
nemendalýðræði? Anna Kristín benti á að
leikskólinn talaði um að hlusta á raddir
barna.
María Kristín sagði að samþætting starfs
og heimilis yrði ekki fyrr en við samþykktum
að hagmunir einkalífs og starfs stangast á.
Markmið uppeldis og skólagöngu eru þau
sömu. Skólakerfi framtíðar verður að vera
sveigjanlegt – taka mið af þörfum fólks og
þjónustumiðað. Það þarf að mæta kröfum
barna og foreldra fyrir þjónustu, skólar
veita nú þegar þjónustu sem á ekkert skylt
við menntun, til dæmis að gefa börnum
að borða í hádeginu. Fyrir hendi verður að
vera búnaður og geta til að sinna þörfum
allra, aðgengi allra að hverfisskólum. Góð
samskipti barna og foreldra er hluti af
samskiptum heimilis og skóla en skoða
þarf vel um hvað samstarfið á að snúa.
Allir sem koma að börnum á einhvern hátt
bera sameiginlega ábyrgð á samskiptum
heimilis og skóla og uppeldi barnanna. Um
hvað snýst foreldrasamstarf? Enn er horft
framhjá foreldrum sem raunverulegum
hagsmunahópi, skólinn og foreldrar eiga að
vera samherjar og þurfa að taka höndum
saman um uppeldisleg gildi. Mikilvægt er að
áætlun um samstarf sé til staðar.
Helga sagði um 80% barna í 8-9 tíma
dvöl í leikskóla á dag. Hversu mikið er nóg?
40 stunda vinnuvika er raunveruleiki en
vinnuvika barna er mjög oft lengri. Ekki er
minnkaður viðverutími barna þegar foreldrar
eru í fæðingarorlofi. Pólitískir fulltrúar eru
andsnúnir því að skerða þjónustu tímabundið.
Gefin var út sk. samráðsnefndarskýrsla árið
2007 þar sem lýst er yfir áhyggjum vegna
skorts á menntuðum kennurum í leikskólum
og langri viðveru barna. Hvað kostar þetta
samfélagið? Helga tók dæmi af Furugrund
en þar eru 73 börn af 80 með átta til níu
klst. skóladag. Það er mjög mikið fyrir lítið
barn að vera í þessu rými svona langan tíma,
sagði Helga. Yngstu börnin eru jafnlengi
og þau eldri. Mettun er einnig í gæslunni
í grunnskólunum þar sem eru 70-80 börn
og þrír starfsmenn. Samanburður á gæsluí
grunnskólum og skóladagheimilum áður
fyrr er ekki samtímanum í hag. Það er meira
en stigsmunur á skóladvöl sem stendur yfir
í fjórar klst. og þeirri sem varir í átta eða
níu klst.
6. málstofa – líðan kennara
Líðan kennara – agaleysi í samfélaginu
Málshefjendur: Anna Þóra Baldursdóttir lektor
HA, Edda Kjartansdóttir verkefnisstjóri KHÍ.
Anna Þóra spurði: hvað er kulnun í starfi?
Einstaklingsbundin einkenni kulnunar, kuln-
un versus vinnugleði, áhrifaþættir m.t.t.
kulnunar, hvaða þættir viðhalda vinnugleði?
Hún drap á helstu niðurstöður rannsókna
sinna á kulnun í starfi grunnskólakennara
og leiðbeinenda (2000) og könnun sem hún
og Valgerður Magnúsdóttir sálfræðingur,
Punktar úr þremur af sex málstofum sem voru haldnar á 4. þingi KÍ
- lesið meira um málstofurnar á www.ki.isMálstofur á 4. þingi KÍ