Þjóðmál - 01.09.2012, Blaðsíða 53

52 Þjóðmál haust 2012
Bjarni Jónsson
Frelsi til athafna
Íslendingar búa við meira frelsi frá náttúr-unnar hendi en flestar aðrar þjóðir . Að
losna undan yfirgangssömum kóngi og
skattheimtumönnum hans var frelsið, sem
efst var í huga margra landnámsmannanna
á sinni tíð, en seinni kynslóðir glutruðu þó
niður stjórnarfarslegu frelsi sínu við stjórn-
málaaðstæður og efnahagsaðstæður, sem al-
kunnar eru . Slíkt má aldrei endurtaka sig .
Íslenzkir menntamenn í Kaupmanna höfn,
Fjölnismenn, hófu baráttu fyrir endur-
heimt stjórnarfarslegs frelsis á fyrri hluta
19 . aldar, og Jón Sigurðsson forseti, frá Eyri
við Arnarfjörð, lagði síðan þyngsta lóðið
á vogarskálar sjálfstæðisbaráttu íslenzku
þjóðarinnar um og eftir miðja 19 . öldina .
Þessi barátta stóð raunar í tvær aldir, því að
Skúli Magnússon, landfógeti, hóf baráttu
fyrir iðnvæðingu landsins, frjálsari verzlun og
bættum lífskjörum öld áður en Fjölnismenn
komu til sögunnar . Það var skoðun
þessara manna allra, að efling verkmennta,
atvinnuvega og athafnalífs landsmanna væri
forsenda stjórnarfarslegs frelsis . Á 21 . öld inni
eru allar verklegar forsendur fyrir hendi til
varðveizlu frelsisins .
Þrátt fyrir byltingu í hagrænum efnum,
er frelsi landsins þó engan veginn fast
í hendi nú í byrjun 21 . aldarinnar, því
að stór hluti Alþingis og vinstri stjórn
Jóhönnu Sigurðardóttur ákvað að fikta við
forsendur frelsisins með umsókn um aðild
að ríkjasambandi, sem síðan er komið á
daginn, að er á leið til sambandsríkis til að
bjarga mynt sinni, evrunni . Skyldi mega
læra eitthvað af sögunni, þegar viðbrögð við
atburðum samtímans eru mótuð?
Íslendingar búa við mikið náttúrulegt
frelsi vegna stærðar landsins og fámennis
þjóð ar innar . Þetta frelsi er hins vegar dýrt
af sömu ástæðum, og þess vegna vilja t .d .
jafn aðar menn sameinast stærri heild . En
marg sinnis hefur verið sýnt fram á með
traustum rökum, að með slíkum flótta frá
við fangsefnunum væri farið úr öskunni
í eldinn . Það er nú undir lands mönnum
sjálf um komið, hvernig stjórnar farinu
er háttað . Sem betur fer eru lands menn
lang flestir þeirrar skoðunar, að stjórn ar-
hættir verði almenningi hag felld ari undir
heimastjórn en undir endanlegu til skip unar-
valdi Evrópuþingsins, fram kvæmda stjórnar
Evrópusambandsins, ESB, leið togaráðs ESB
og búrókratanna í Brüssel .
Landsmenn hafa nú frelsi til að ákvarða
framtíð sína sjálfir, en slíkt frelsi yrði lagt
fyrir róða við inngöngu í ESB . Athafna-
frelsið er vissulega hluti af þessu frelsi,
því að tilskipanir ESB á flestum sviðum
athafnalífsins, svo sem í sjávarútvegi og
landbúnaði, eru endanlegar og geta orðið
landsmönnum verulega íþyngjandi .