Þjóðmál - 01.12.2013, Síða 17

16 Þjóðmál VETUR 2013
IV
Teikningar Helga Sigurðssonar
Matthías Þórðarson þjóðminjavörð ur segir í grein í Óðni 1908, að Helgi
Sigurðsson hafi skýrt Jóni forseta frá því, að
daginn eftir andlát Jónasar, hinn 26 . maí
1845, hafi hann farið
að líki Jónasar [á Friðriksspítala], færði
hann í búning hans og reisti hann upp .
Hann dró upp mynd af honum, eins
vel og nákvæmlega eins og hann gat, —
mynd af líki Jónasar . Líkaminn var svo
sem fallinn saman og höfuðið sigið niður
á bringuna .*
Það kann að vekja furðu að óviðkomandi
maður fari að líki á opinberum spítala, færi
það í búning og reisi það upp og geri mynd
af því . Þá ber að hafa í huga að Helgi Sig urðs-
son var um þessar mundir við nám í lækn-
is fræði við háskólann í Kaupmanna höfn og
Frið riksspítali var háskólasjúkrahús .
Í Listasafni Íslands eru varðveittar fjórar
teikningar eftir Helga Sigurðsson af Jónasi
Hallgrímssyni . Í fyrsta lagi blýantsteikning
sú, sem gerð var 27 . maí 1845 og nefnd er
hér að framan sem myndin af líki Jónasar, LÍ
151 (4 . mynd) . Í öðru lagi er það teikning á
sama blaði, hálfvangamynd, merkt LÍ 152 (5 .
mynd) . Myndin er dregin mjúkum drátt-
um, hlutföll og fjarvídd eðlileg og persónu -
einkenni einkar skýr, mjúkhærður, lítt
skeggjaður og dökkbrýnn, ennið allmikið, rétt­
nefjaður og heldur digurnefjaður, granstæðið vítt,
vangarnir breiðir, kinnbeinin ekki eins há og
tíðast er á Íslandi, munnurinn fallegur, varirnar
mátulega þykkvar, stóreygður og móeygður, svo
notuð séu orð Konráðs úr lýsingunni sem
nefnd var hér að framan .
Á þessari mynd vekja sérstaka athygli
* Matthías Þórðarson: „Myndir af Jónasi
Hallgrímssyni .“ Óðinn, 3 . blað júní 1908, 17 .
6 . Svartkrítarteikning Helga Sigurðssonar . Jónas
á lík bör unum, færður í búning sinn . LÍ 153 .
döpur augu undir þungum augnlokum sem
skjóta skökku við lýsingu Konráðs þegar
hann segir að ekki verði því lýst, hversu mikið
fjör og hýra var í augum hans, þegar hann
var í góðu skapi, einkum ef hann ræddi um
eitthvað, sem honum þótti unaðsamt um að
tala. En hafa ber í huga að hér er maður sem
bíður dauða síns, hann vissi að hann gæti
ekki lifað, eins og eftir honum var haft . Hár
og hnakki, eyra og háls eru hins vegar ekki
teiknuð að fullu heldur aðeins dregin fáum
dráttum, og verður vikið að því hér á eftir .
Þriðja teikning Helga Sigurðssonar af
Jónasi, sem varðveitt er í Listasafni Íslands, er
svartkrítarteikning, merkt LÍ 153 (6 . mynd) .
Þetta er vangamynd, vandlega unnin,
þótt á henni sé nokkur viðvaningsbragur,
einkum er fjarvídd brengluð . Þá er vinstri
upphandleggur of digur, bakið óeðlilegt
og eins og undið upp á hægri öxl og