RM: Ritlist og myndlist - 01.12.1947, Blaðsíða 54

List frumþjóða
Eftir Ejler Bille
Eftirfarandi grein er síðasti kafl-
inn í bók um myndlist vorra tíma.
Kaflinn er litið eitt styttur i þýð-
ing-u. Ol'ðið „frumþjóðir“ er hér lát-
ið tákna hið sama og „Naturfolk",
vegna skorts á hentugra orði.
Þar sem menning stendur
raunverulega í blóma, þar sem er
nóg ljós og andrúmsloft, sjáum við,
að listamennirnir snúa ekki ein-
ungis baki við Pantlieon, beldur
staldra aðeins stutta stund við kín-
verska og indverska list. Natúral-
ismi 19. aldarinnar þóttist eiga
dálítið skylt við fegurð þessarar
listar, enda þótt Van Gogb og
impressíónistarnir gætú einir stát-
að af slíkum skyldleika. Aftur á
móti staðnæmast þeir við villi-
mannlegar stríðstrumbur skornar
út í grófa trjáboli, furðulegar
dansgrímur málaðar Ijómandi
jarðlitum og snjóhvítu kalki. Eða
þá list Maiora á Nýja-Sjálandi,
sem í binum auðuga skrautbúnaði
sínum leiðir hugann að fornöld
Norðurlanda, að drekavafningum
J ellingliestsins, Ásubergsskipsins
og Stafakirkjunnar. En er þetta
þá ekki afturför? Hvernig getur
það verið afturför að taka við
verðmætum, sem voru oss áður
ókunn? Það er ekki að endurtaka
neitt, lieldur einungis að brjóta
af sér skelina. Menning okkar á
von á frískandi baði, sem felst í
því að geta glaðst yfir list ókunnra
menningarþjóða, sem áður hafði
sézt yfir.
1 sambandi við liinn evrópska
liugsunarbátt okkar, sem svo oft
miðar við að kenna, má segja: Við
böfum kennt öðrum þjóðum. Við
höfum gefið þeim, eða öllu heldur
þvingað upp á þær siðmenningu
okkar. En það bezta í andlegn
menningu okkar höfum við ekki
tileinkað þeim. Það liefur aldrei
náð út til hinna fjarlægu landa.
1 skiptum liafa fáeinir okkar
lært t. d. af negrum, Grænlend-
ingum og íbúum Suðurhafseyja.
52