Þjóðviljinn - 26.02.1983, Blaðsíða 7

Helgin 26. - 27. febrúar 1983 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7
„Ekki hægt að
taka góðar
myndir nema
af hreinni ást”
- Ljósmyndatæknin er búin að
ná eins langt og hægt er og því
eiga Ijósmyndarar ekki að
leggja aðaláhersluna á
tækninasjálfa, heldurdýpt
viðfangsefnisins. Mérsýnist
ungt fólk hérlendfé vera næmt
fyrir þessari hlið Ijósmyndunar,
þe. að ganga einu skrefi lengra
og gera Ijósmyndunina að list,
segir hinn víðkunni franski
Ijósmyndari Jean Dieuzaide.
Hann heldur um þessar mundir
námskeið í ljósmyndun hérlendis á
vegum Ljósmyndasafnsins og
menningardeildar franska sendi-
ráösins, auk þess sem hann flutti
með sér til íslands stórmerka sýn-
ingu á ljósmyndum franska rithöf-
undarins Emile Zola, sem opnuð
verður á Kjarvalsstöðum í dag.
Getur verið
mjög áhrifamikil
- Ábyrgð ljósmyndarans er mik-
il, því hann handfjatlar mikilfeng-
legt tæki. Hann getur sýnt alla
hluti, bæði góða og illa. Við
skulum heldur ekki gleyma því, að
ljósmyndin getur verið mjög áh-
rifamikil. Hún átti ekki minnstan
þátt í því að gera út um Víet-
namstríðið á sínum tíma, heldur
Dieuzaide áfram.
- Það er ekki ljósmyndarans að
líkja eftir viðfangsefninu, vélin sér
um það. Hins vegar verður ljós-
myndarinn að vera hluti af við-
fangsefninu, bindast sterku sam-
bandi við það. Þessa tjáningu má
m.a. sjá í mörgum myndum Kal-
dals.
Þetta er eins og með bogalistina.
Menn verða að setja sjálfan sig inn
í örina eigi hún að lenda í miðjunni.
Á sama hátt verður ljósmyndarinn
að setja sjálfan sig inn í myndefnið.
Mikil tilfinning
hjá Zola
Einmitt þetta er einkenni á
mörgum mynda Emile Zola. Það
er mikil tilfinning í myndum hans,
einkum þeim sem eru af hjákonu
hans og börnum þeirra og hins veg-
ar þeim sem hann tók af sér og
eiginkonunni. Þar er hann mjög
sorgmæddur.
Togstreituna á milli ástarinnar og
þess að drýgja hór má beinlínis lesa
úr myndum hans.
- Hvernig kom til áhugi þinn á
myndum Zola?
- Zola var ekki að taka myndir
fyrir almenning né til birtingar.
Hann var að taka myndir fyrir sjálf-
an sig. Hann tók alveg geysilega
mikið af myndum. Síðustu 6 ár ævi
sinnar tók hann um 6000 myndir.
Fleiri myndir en skrifuð orð þessa
heimskunna rithöfundar. Hefði
hann ekki fallið snögglega frá,
hefði hann orðið mikilvirkur
ljósmyndari.
Lokað niðri
í 80 ár
Ég vissi af þesu safni ljósmynda
Zola eins og fleiri. Það var alls ekki
týnt, þótt það hefði verið lokað
niðri í hirslum í 80 ár. Þið hljótið að
geta gert ykkur í hugarlund hversu
hrærður ég var þegar læknirinn
Francois Emile-Zola, sonarsonur
rithöfundarins, leyfði mér að nálg-
ast, skoða og snerta þetta dýrmæta
safn. Það hafði tekið mig 4 ár að fá
sonarsoninn til að leyfa mér að
vinna myndir upp úr þessu safni til
sýningar.
-1 hvernig ásigkomulagi var
safnið?
- Það var í kössum staflað inn í
skáp. Safnið var alveg geysistórt,
yfir 7000 myndmót úr gleri af öllum
stærðargráðum. Þetta var geymt í
mjög þurru lofti og því voru margar
myndir nær orðnar ónýtar, auk
þess sem sumar voru brotnar.
Nú er ég búinn að endurgera nær
Jeanne. „Hárið var kraftaverki likast, ótrúlegt lokkarflóð fullt af
djúpumliðum, hlýr og lifandi kjóll, ihnandi af hreinu, nöktu holdi“.
Svo skrifar Emile Zola í „Le réve“ (Draumurinn) sem kom út 1888.
Rætt viö
Jean Dieuzaide
um Ijósmyndun
sem list og
Ijósmyndasafn
Emile Zola
Jean Dieuzaide hefur unnið
ómetanlegt starf við að endurgera
allt Ijós myndasafn Zola
allar myndimar sem voru heilar og
af þeim eru hér á sýningunni á
Kjarvalsstöðum 135 myndir teknar
á árunum 1896-1902.
Fjölskyldan
og einkalífið
- Hvaðan eru þessar myndir?
- Flestar myndirnar eru frá
heimili Zola, fjölskyldunni, einka-
lífinu. Myndir af Jeanne Rozerot,
hjákonu hans og börnum þeirra.
Honum þykir greinilega vænt um
þessar myndir. Myndir af eigin-
konu hans þar sem hann situr við
hlið hennar sorgmæddur að sjá.
Það eru einnig myndir úr sumar-
húsi þeirra hjóna, merkilegar
myndir frá því í útlegðinni í Eng-
landi skömmu yfir aldamótin, og
stórmerkilegur myndaflokkur
uppá 800 myndir frá heimssýning-
unni í París árið 1900. Zola tekur
myndir af uppstillingum, blómum,
landslagi, lestum, bílum og frá
heimssýningunni sýnir hann okkur
mannfjöldann, mikilfengleikann
og víðáttuna, dyr tuttugustu aldar-
innar.
Uppgötvaði ástina
reiðhjólið og
Ijósmyndina
- Veist þú hvað kom til að
Zola fór að taka myndir svo seint á
lífsskeiðinu?
- Já, það er til mjög skemmtileg
saga í kringum það. Zola upp-
götvaði nefnilega ástina, ljósmynd-
ina og reiðhjólið allt í einni andrá.
Þannig var, að góður vinur Zola
bauð honum og fjölskyldu hans í
leyfi í sumarhús sem hann átti
skammt frá Bordeaux. Þessi félagi j
Zola var áhugasamur ljósmyndari, ;
auk þess sem hann stundaði hjól-,
reiðar.
Frú Alexandreina, eiginkona
Zola, vildi endilega að þvottakona
þeirra hjóna, frú Jeanne Rozerot,
kæmi með í leyfið, þeim til þjón-
ustu.
Þannig fór að Zola og Jeanne
felldu hugi saman og fóru ásamt
vini Zola út að hjóla og taka mynd-
ir. Þetta erfalleg saga, enda er ekki
hægt að taka góðar myndir nema af
hreinni ást.
Og Zola var fljótur að læra
ljósmyndalistina, skynja grundvöll
hennar eins og hann segir sjálfur á .
einum stað: „Það er ljósmyndin
sem teiknar, um leið og hún litar.
Hún er lífið sjálft."
-•g-
BOT
BOT
'UTSALAi
Fatagerðin Bót
Skipholti 3
Verksmiðjuútsala
Glæsilegt úrval af buxum á alla fjölskylduna
Jakkar, blússur, vesti o.fl.
Allt á verksmiðjuverði (og minna)
Mikið af bútum
Opið í dag láugardag frá kl. 9—4.
Fatagerðin Bót, Skipholti 3, sími 29620.
ÚTSALA
BÓT
BOT