Tíminn - 11.03.1960, Blaðsíða 5

TÍKINN, fðstadaginn 11. man 196«.
5
Cltgefsndl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Ritstiíwi og ábm. ÞórarinD Þórarmsson.
Skrtfstofur 1 Edduhúsinu við Lindargötu
Simar 18 300 18 301 18 302. 18 303 18305 og
18 306 iskrifst ritst’órnin og blaðamenn).
Auglýsingasimi 19 523 Afgreiðslan 12 323
Prentsm Edda hf
Nýju álögurnar
Ríkisstjórnin hefur nú loks lagt fram frumvarp sitt
um hinn nýja almenna söluskatt, sem hún boðaði í fjár-
lagafrumvarpinu, er Gunnar Thoroddsen lagði fram fyrir
rúmum mánuði síðan.
Þessi nýi söluskattur nemur 3% á nær alla þjónustu
og vörur í smásölu. Meðal annars nær hann til allra
neyzluvara, annarra en nýmjólkur. Hér er í fyrsta skipti
í sögu þjóðarinnar lagður skattur á fisk, kjöt og græn-
meti og aðrar matvörur, sem þjóðin aflar til fæðis sér.
Þetta mún flestum vissulega þykja nægilegur skatt-
auki til viðhótar gengislækkuninni og öðrum opinberum
álögum, sem þegar hafa verið hækkaðar, benzínskattur,
síma- og póstgjöld o. s. frv. Ríkisstjórninni fannst það líka
sjálfri, þegar Gunnar Thoroddsen lagði fram fjárlaga-
f'rumvarp sitt, því að þar var sérstaklega gefið svohljóð-
andi fyrirheit:
„Ekki er áformað að breyta núgildandi söluskatti
af innflutningi.“
Þetta fyrirheit er hins vegar ekki haldið betur en svo,
að í hinu nýja söluskattsfrumvarpi er lagt til að tvöfalda
þennan söluskatt eða hækka hann úr 7.7% í 16 5% Þetta
þýðir raunverulega 8.8% nýjan skaÞ á allan innflutning.
Þessi nýi skattur leggst ofan á innkaupsverð að viðbætt-
um flutniningsgjöldum og öðrum kostnaði, og þar að auki
ofan á alla tolla, sem fyrir eru á viðkomandi vörum.
Samanlagt mun þessi nýi skattauki nema um 170—180
millj. kr. Hann mun því auka dýrtíðarflóðið alveg stór-
kostlega og mun þó flestum hafa þótt meira en nóg komið.
Alls munu nýju álögurnar, er felast í söluskattsfrum-
varpinu, nema 370—380 millj. kr. á heilu ári eða 90—100
millj. kr. meira en stjórnin hafði boðað, þar sem hún
hafði reiknað tekjurnar af hinum nýja söluskatti 280
millj. kr.
Með þessum nýju álögum til viðbótar gengislækkun-
inni og öðrum hækkunum, sem áður eru komnar, hefur
ríkisstjórnin sett algert met í skattpíningu og aukningu
dýrtíðar og verðbólgu. Vegna afkomu atvinnuveganna eða
annarra efnahagsástæðna, er ekki hægt að finna minnstu
réttlætingu fyrir slíkum aðgerðum. Allt er þetta gert til
að þjóna þeim fáu með því að þrengja að hinum mörgu.
Ef pjóðin unir slíkum stjórnarháttum kallar hún yfir sig
afturhald og auðvaldsstjórn af verstu tegund.
Aukin skriffinnska
Hinn nýji almenni söluskattur, sem ríkisstjórnin beitir
sér nú fyrir að leggja á almenning, mun verða mjög fyrir-
hafnarsamur og dýr í innheimtu, ef hann á að innheimt-
ast sæmilega. Hann á að innheimtast hjá smásölum árs-
fjórðungslega. Þetta mun valda flestum fyrirtækjum
verulegri fyrirhöfn og aukinni vinnu. Jafnframt þurfa
skattayfirvöldin að auka starfslið sitt, ef nægilegt aðhald
á að verða af hálfu þeirra.
Mikil og óþörf skriffinnska mun því fylgja þessum
nýja skatti. Eitt af loforðum stjórnarmnar er að draga úr
skriffinnskunni. Hún ætlar bersýnilega að efna það á
sama hátt og önnur fyrirheit sín.
Efndir stjórnarinnar eru m.ö.o. þær að auka stór-
Jega skriffinnskuna í stað þess að draga úr henni Þetta
er í samræmi við það að hún lofaði að stöðva verð-
bólguna, en steypir svo yfir þjóðina meiri óðaverðbólgu
en áður þekkjast dæmi um.
Flutti erindi um gláku-
blindu á þingi augnlækna
Rætt vií Kristján Sveinsson augnlækni, sem
nýkominn er heim frá læknaþingi
Kristján Sveinsson augn-
læknir er fyrir skömmu kom-
inn heim úr löngu ferðalagi til
Ameríkulanda. Sat hann þar
læknaþing með augnlæknum
cg flutti erindi um gláku-
blindu, sem er algengastur
augnsjúkdómur á íslandi.
Blaðamaður frá Tímanum hitti
Kristján að máli um helgina og
spurði hann frétta úr ferðalaginu.
Kristján fór utan snemma í jan-
úar og kom heim skömmu fyrir
siðustu mánaðamót.
— Okkur augnlæknum hér var
Iboðið að taka þátt í þingi augn-
l lækna Suður- og Norður-Ameríku,
! sem halda átti í Caracas í Venezu-
! ela dagana 31/1—7/2. Varð það úr
að ég fór ‘ þessa ferð. Þar átti að
ræða ýms áhugamál augnlækna,
varnir gegn blindu og hina mest
áberandi augnsjúkdóma í hinum
| ýmsu löndum.
| Þingið var sett með mikilli við-
í höfn í hátíðasal háskólans í Cara-
j cas, glæsiJegri byggingu. Fundir
| voru síðati haldnir í nýbyggðu
| hóteli niðnr við sjóinn um klukku-
stundar akstur frá höfuðborginni.
! Óeirðir hötðu verið í höfuðborg-
i inni fyrir nokkru, svo líklega hefur
þótt betra að vera dálítið út úr.
| Þarna á þinginu voru fyrirlestr-
' ar haldnir, sýndar ýrjjsar (gðggrðir.,
til dæmis veíjayfirfærsía. (trans-
pJantationir) á hornhimnuvef, sem
hefur teklzt með sérstakr' meðferð
að halda iifandi í nokkur ár, og
þarf því ekki að vera tekinn úr ný-
látnu fólki til þess að vera not-
hæfur.
— Hafa slíkar aðgerðir verið
gerðar hér á landi?
— Já, við gerðum það einu sinni
í fyrra og gafst vel. Er þessi lækn-
ing einkum mikilvæg, þegar laga
þarf sköddnð augu, sem mikið er
bí til dæmis í stóru iðnaðarlöndun-
um. Sömuleiðir voru sýndar þarna
margar eldri aðgerðir í endur-
bættri myrid, til dæmis við sjón-
himnulos og fleira. Sagt var frá
reynslu manna við að setja nýja
sugnasteina úr plasti í sjúkling,
sem hafði t'engið ský á augun. En
ekki sá ég neinar nýjar aðferðir
við glákusjúkdómi.
Ég talaði þarna um glákusjúk-
dóm og arfgengi hér á landi, og að
yfir 71% af blindu fólki hér á
landi sé blínt af glákusjúkdómi,
þar sem aftur á móti til dæmis í
Kýja-Sjálandi og Ástralíu. að varla
fyrirfinnst nokkur blindur af glau-
cona. Virðisi þvi ástæða til að leita
að orsökum til dæmis í loftslagi,
fæði, bakterium, vírusum og hinum
ólíku þjóðfélagsháttum.
— Arfgengi virðist áberandi
varðandi útbreiðslu glákublindu
hér á landi?
Já, svo virðist, sem þessi sjúk-
dómur fylgi ættum, og hef ég til
dæmis komizt að raun um það að
ættir, sem virtust sérstaklega
næmar fyrir sjúkdóminum hér á
landi halda þessum næmleika
áfram þó fólkið flytjist til annarra
landa og breyttra aðstæðna. Þann-
ig er þetta til dæmis með fólk, sem
fiutt hefur búferlum til Ameríku.
Þinginu var svo haldið áfram í
New York í viku tíma og þar hald-
ið áfram að ræða hin sérstöku
áhugamál á sviði augnlækninga.
Það voru alveg sérstaklega gótiar
móttökur, sem við fengurn. bæði i
Suður- og Norður-Ameríku. Vildu
læknarnir gera okkur ferðalagið
sem skemmtilegast og Iærdómsrík-
ast. Er varla hægt að hugsa sér
betri gestrisni, en okkur var hvar-
vetna sýnd.
Það er dálítið undarlegt fyrir
okkur héðan að norðan að koma
þarna suður í hitabeltið á miðjum
vetri. Maður kemur þarna í vetrar-
fötunum sínum og er allt í einu
staddur í 30—40 stiga hita. Allt um
kring er hitabeltisgróður. sem við
höfum aldrei áður séð, pálmaviðir
og margs konar tré, sem við sjáum
ekki hér norður frá. Þarna er allt-
ai sumar, fólkið gengur fáklætt og
nýtur þess að geta baðað sig við
ströndina, farið á vatnaskíðum og
stundað fleiri íþróttir
Þarna sér maður íburðarmikil
skrauthýsi, einnig hálfgerða skýja-
kljúfa, og þó lagðist borgin Cara-
cas í rústir iyrir rúmri öld í mikl-
um jarðskíálftum. Slíkt gleymist
sennilega bar eins og annars
staðar.
Neðarlega í fjallshlíðunum hafa
fátæklingarnir rutt skóginn og
bvggt sér lélega kofa Ekki þarf
upphitun og engar voru rúður í
þessu skrautlega hóteli. sem við
bjuggum í.
Ekki er íólkið stærra eða hraust-
legra en hér norðurfrá, nokkuð
dökkt af hinum mikla sólarhita, og
hefur við að stríða margs konar
þióðfélagsiega erfiðleika, enda
þótt þetta land sé með mestu olíu-
1 löndum heimsins.
☆
Stjómarskráin og Jónas
Alþingi var sett 20. nóv. s-1.
tæpum mánuði eftir að kosningar
höfðu farið fram. Eitt fyrsta
verk núverandi ríkisstjórnar, eftir
að Alþingi var kvatt saman, var
að krefjast þess og knýja fram,
að þingi yrði frestað, svo að þing
menn færu heim. Þetta athæfi
er einsdæmi.
Nú hefur einn af þingmönnum
Sjálfstæðisflokksins, Jónas Pét-
ursson opinberlega látið í Ijós á-
nægju yfir þessu athæfi og full-
yrt, að samkomulag um endur-
skipun sex manna nefndar hefði
aldrei náðst, ef Alþingi hefði set-
ið að störfum um miðjan des. s.l.
Hann hefur þannig ,sett þingfrest
unina í samband við samninga
um afurðaverð landbúnaðarins, og
gefið tilefni til þess, að varpað sé
ljósi á þessi mál að nýju.
Verðlag á búvörum er vissulega
hagsmunamál bændastéttarinnar,
— og það verður síðar rætt.
Það er einnig vel þess vert að
rifja upp sögu verðlagsmála
landbúnaðarins, bæði þátt Ingólfs
Jónssonar 1942 og fleira- Að því
má víkja síðar.
Að þessu sinni skal aðeins drep
ið á þessa athyglisverðu yfirlýs-
ingu þingmannsins:
„En ef nauðsyn krefur við lausn
mikilvægra mála, tel ég eðlilegt,
að „andi“ stjórnarskrárinnar sé
túlkaður sem rýmstur“.
Sjálfstæðismenn reyndu að
telja þjóðinni trú um, að kjör-
dæmabreytingin væri gerð í því
skyni að styrkja grundvöll þing-
ræðisins. En ferill núverandi ríkis
stjórnar er í ósamræmi við þetta.
Vald það til þingfrestunar, sem
ríkisstjórn fer með í umboði for-
seta íslands er takmarkað við að
fundum Alþingis sé ekki frestað
lengur en hálfan mánuð og ekki
nema einu sinni á ári. Sé fundum
þingsins frestað lengri tíma, verð
ur samþykki Alþingis að koma til.
Þó að það sé lögmæt samþykkt,
ef naumur þingmeirihluti greiðir
atkvæði með þingfrestunartillögu,
eins og átti sér stað í vetur, þá
hafa slík mál jafnan verið af-
greidd með samkomulagi milli
þingflokka, þangað til núverandi
ríkisstjórn kom til valda.
Þegar þetta brot í hefðbundinni
þingvenju og sú einræðishneigð
ríkisstjórnarinnar, sem í því felst,
er sett í samband við samninga
um afurðaverð landbúnaðarins, þá
gerir það rnálið athyglisverðara en
ella.
Þingfrestunin; meðferð bráða-
birgðalaganna um búvöruverðið;
barátta fyrir því að draga löggjaf
aratriði — s.s. um vexti og láns-
tíma stofnlánasjóða — í hendur
ríkisstj órnarinnar; framkvæmd
þeirra ákvæða, þar sem stjórnir
hlutaðeigandi sjóða vora snið-
gengnar að meira eða minna leyti;
útgáfa hvítu bókarinnar án heim
ildar Alþingis — allt eru þetta
sem vörður, er sýna þann óheilla
feril, sem núverandi ríkisstjórn
hefur þegar gengið-
í framhaldi af þessum verkum
birtist svo það álit eins þing-
manns Sjálfstæðisflokksins, að
anda stjórnarskrárinnar beri að
túlka sem rýmst, cf nauðsyn kref-
ur við lausn mikilvægra mála. —
Það er vissulega nýstárleg kenn-
ing, að eðlilegt sé að hagræða
ákvæðum stjórnarskrárinnar í
túlkun og framkvæmd, ef nauðsyn
krefur við lausn mikilvægra mála.
Skyldi ríkisstjórninni vera ætlað
að meta hverju sinni nauðsyn þess
að túlka anda stjórnarskrárinnar
sem rýmst?
Skyldi sú nauðsyn standa í sam
bandi við flokkshagsmuni Sjálf-
(Framhald á 13. siðu).