Tíminn - 11.03.1960, Blaðsíða 7

T í MIN N, föstudaginn 11. marz 1960.
7
er boginn spenntur of hátt
Stjórnarfrumvarpið um sölu
skattinn var til fyrstu umræðu
í efri deild í gær. Gunnar,
Thoroddsen, fjármálaráðherra
fvlgdi frumvarpinu úr hlaði. |
Taldi hann að söluskatturinn
myndi ekki hafa í för með sér
nýjar álögur á almenning
heldur væri hér um tekju-j
flutning að ræða 'eða breyt-
ingu á innheimtu í ríkissjóð.
Söluskatturinn kæmi í staðinn
fyrir niðurfellingu tekjuskatts
ins á almennum launatekjum,
niðurfellingu á 9% innanlands
söluskattirium og svo rynnu
20% af skattinum til jöfnun-
arsjóðs bæjar og sveitarfélaga
og það myndi væntanlega
lækka útsvörin.
Skýrði fjármálaráðherra síðan
nokkuð vegna hvers horfið hefði
verið að því
ráði að leggja
söluskattinn á
síðasta stig við-
■skipta. Taldi
hann það vera
gert til þess að
koma í veg fyr-
ir að skattur-
inn yrði iagður
margoft á sömu
vöruna. Sagði Gunnar að margir
annmarkar væru að vísu á þessu
fyrirkomulagi. Skattgreiðendur
yrðu mjög margir og eftirlit mjög
erfitt og fjölþætt.
Gunnar skýrði ekki viðhlítandi
frá þvi, af hverju 3% srnásöluskatt
urinn hefði hrapað úr 280 milljón-
um í 140 milljónir á þeim mánuði,
sem liðinn er frá því að fjárlaga-
frumvarp var lagt fram eða vegna
hvers ríkisstjórnin hefði horfið frá
þeiri ætlun sinni og yfirlýsing
hefði verið gefin um að engin
hækkun yrði á innflutningssölu-
skattnum.
Hækkar útgjöld meðal-
fjölskyldu um 8 þús kr.
Björn Jónsson kvaddi sér næstur
hljóðs. Sagði hann að þetta væri
þriðja risaskrefið, sem ríkisstjórn-
in stigi til að magna dýrtíðina í
landinu. Það fyrsta hefði verið
gengisfellingin, annað vaxtahækk-
unin og nú kæmi þessi stórfellda
hækkun sölu-
skattsins. Benti
Björn á, að
hækkunin á
söluskattinum
næmi 288 mill-
jónum króna á
heilu ári eða
mun meira, en
ríkisstjórnin
hefði lýst yfir
um áramót að vanta myndi í út-
flutningssjóð og ríkissjóð, 250 mill
jónir, ef sama efnahagskerfi væri
haldið við Iýði. Þetta sfðasta skref!
gerir því meira en vega upp á móti1
þeim álögum, sem leggja hefði
þurft á til þess að tryggja afkomu.
ríkissjóðs og útflutningssjóðs.
Þessi söluskattur myndi hækka út-;
gjöld meðal fjölskyldu um að
minnsta kosti 8 þúsund kr. á ári.
■ ....................
HERMANN JÓNASSÖN tók
næstur til máis. Sagði hann, aði
stefna ríkisstjórnarinnar væri orð-j
ið furðulegt fyrirbæri, öfugmæla-
vísa, í íslenzkum stjórnmálum.1
Hvert það atriði, sem stjórnin
gerði, stangaðist algjörlega á við;
það ,sem sagt hefði verið fyriri
kosningar. I
Taldi Hermann litlar líkur fyrir
því, að nokkur fengist til að trúa
því, að ríkis-
stjórnin hefði
fundið réttu
leiðina, því að
hún hringlaði
úr einu í ann-
að eins og gert
væri í þessu
frumvarpi, töl-
ur þær, sem
settar væru
fram væru sífelldum breytingum
háð og allt virtist í lausu lofti.
Fyrir og eftir kosningar
HERMANN taldi ekki fráleitt að
tekin væru upp í íslenzkt tímatal
til viðmiðunar umskiptin, snöggu
og óvæntu, sem urðu við síðustu
kosningar. Þá snársnerist allt. Það
sem var upp fyrir kosningar var
niður eftir kosningar. — Eitt af
því, sem sagt var fyrir kosningar
að gera ætti, var það, að afnema
skyldi tekjuskatt, vegna þess að
það væri svo dýrt að innheimta
hann og hann leiddi af sér svo
mikla spillingu og .svik. Það væri
svikið svo geigvænlega undan
skattinum.
Eftir kosningar er sagt, að það
e;gi aðeins að afnema tekjuskatt
af almennum launatekjum. — Allt
kerfið, sem inniheldur mesta spill-
inguna og svikin, það er ailt skilið
eftir og allt báknið, sem átti að
afnema og leiddi af sér svo miklar
byrðar á skattborgarana, það á að
standa áfram. Það eru ekki þéir,
sem hafa almennar launatekjur,
sem hafa svikið undan skatti, það
er gefin upp hver króna af tekjum
þeirra.
Panglátasti skatturinn
í staðinn fyrir lækkunina á
tekjuskattinum, á að taka upp
söluskatt á smásölu. Það er tekið
Hver verður Mutur þeirra, er
taka lífeyri lír sérsjóðum?
Eitt af því, sem ríkisstjórn-!
in og stuðningsmenn hennar;
halda á laft í sambandi við
efnahagsmálalöggjöfina, er
það, að kjör lífeyrisþega og
öryrkja verði ekki skert. Páll
Þorsteinsson, 5. þm! Austurl.,
vék yað þessu í umræðum á
Alþ. um efnahagsmálafrv.!
Honum fórust þannig orð um
þetta atriði:
„Það er fullyrt í grg. þessa frv.,1
að það verði tryggt, aðkjör lífeyris-
þcga og öryrkja verði ekki skert.
Þessa tryggingu á að fá samkv.
akvæðum frv. á þann hátt að
hækka lífeyri frá Tryggingasta-
rtofnun ríkisins um ca. 44%.
En það kemur hverki fram í
skýringum við þetta mál né í ræð-
um forsvarsinanna þess, að það
eru fleiri í þessu landi, sem lifa
á lífeyri heldur en það fólk, sem
fær lífeyri sinn grciddan hjá
Tryggingastofnun ríkisins. Samkv.
yfirliti, sem Ilagstofan hefur gert
og birt er í hagtíðindum urn
starfandi lífeyrissjóðir í landinu, i
Hlutur þeirra fjölmörgu, sem taka lífeyri úr
sérstökum lífeyrissjó'Öum, mun stórlega skert-
ur, ef ekkert verftur a’ð gert
þá eru nú starfandi 34 lífeyris- Það er hlutverk þessara sjóða,
sjóðir auk Tryggingarstofnunar að greiða lífeyri til gamals fó.lks
ríkisins. og öryrkja. Sumir sjóðanna annast
lífeyrisgreiðslurnar að öllu leyti
tU vissra þjóðfélagsþegna, sem
; njóta ekki lífeyris hjá Tryggingar-
stofnun ríkisins, en aðrir þessara
sjóða veita lífeyrisþegum viðbót
við þær fjárhæðir, sem Tryggingar
I stefnun ríkisins greiðir.
Ekki allir við sama borð
Það hefur hvergi komið fram í
umræðum um þetta mál, að það
eigi að bæta því fólki, sem nýtur
lífeyris úr hinum sérstöku lífeyris
sjóðum upp þá skerðingu, sem
það verður fyrir á sínum ellilíf-
eyri, en vitanlega minnka þær tekj
ur að kaupmætti í sama hlutfalli
og aðrar launatekjur. Ef ekki eru
fyrirhugaðar neinar sérstakar ráð-
stafanir í þessu efni, þá fær held-
ur ekki staðizt sú afdráttarlausa
fullyrðing, að kjör lífeyrisþega í
landinu almcnnt verði ekki skert.“
PALL ÞORSTEINSSON
upp nýtt bákn til viðbótar hinu,
því að reynslan hefur sýnt það, að
það er ekki á barnameðfæri að inn
heimta söluskattinn og þarf til
þess fjölmennt lið og harðsnúið.
— Núverandi viðskiptamáiaráð-
herra hefur sagt hér á Alþingi að
söluskatturinn væri óréttlátasta
skattheimta, sem hugsazt gæti, því
að hann leggist á alla neytendur,
en aðeins hluti af honum skilar sér
í ríkissjóð. — Söluskatturinn er
því skattur á heiðarleika, því að
hinir ólöghlýðnu eiga auðvelt með
að skjóta sér undan að skila skatt-
inum að fullu til ríkissjóðs.
Hvað hækkar framfærslu-
kostnaður mikiS?
í greinargerðinni með efnahags-
frumvarpinu segir, að vísitala
fiamfærslukostnaðar muni hækka
um 14% vegna gengisfellingarinn-
ar. Það hefur að vísu verig dregið
í efa að þessi tala sé rétt, eins og
flestar þær tölur, sem ríkisstjórn-
in hefur slegið fram, — því hef
ur verið haldið fram með nokkr-
um rökum að hækkun framfærslu
kostnaðar yrði mun meiri vegna
gengisfellingarinnar. Þá mun vaxta
hækkunin enn hækka vísitöluna.
Og þá er þag söluskatturinn, hann
mun s*órlega hækka frainfærslu-
kostnaðinn. Það er þó hvergi
minnzt á það, hverju sú hækkun
nemi. Það er þó megin atriði máls
ins og skora ég á hæstv. fjármála
íá^hefrag? uppiýsa það. Það skipt
fr gkkí .li;tju, hvort almenningur
fær risi'ð undir þeim þungu byrð
um, sem verið er að leggja á
hann. Ég treysti hæstv. fjármála
ráðherra að gefa skýr svör við
þessu, því að þetta hlýtur ætíð —
eða á ætíð ag vera grundvöllur-
inn sem byggja veiður á, þegar
gera á breytingar á efnahagskerf
inu.
Boginn spenntur of hátt
Ríkisstjómin hefur spennt bog-
ann svo hátt, að það er rík hætta
á að hann bresti. Þetta síðasta ,,af-
rek“ ríkisstjórnarinnar að hækka
söluskatt um á annað hundrað
prósent, án þess ag gera þjóðinni
nægjanlega grein fyrir því, hvað
sé nauðsynlegt og óhjákvæmilegt
og eykur enn á þessa hættu.
Við Framsóknarmenn munum
beita okkur af alefli gegn þessu
frumvarpi, því að hér er gengið
of langt, boginn spenntur of hátt.
Sigurvin Einarsson hóf mál sitt
með því að benda á, að í frum-
varpinu væri
stofnað til nýrra
álagna með
hækkun inn-
flutningssölu-
skattsins um
8,8%, sem ríkis-
stjórnin hefði
áður lýst yfir
að ekki ætti að
leggja á. Sigur-
vin taldi að rök
fjármálaráðherra fyrir þessari
hækkun væru óljós og óskiljan-
leg.
Fjármálaráðherra hafði sagt í
framsöguræðu sinni, að eftir
frumvarpinu væru undanþágur
frá skattlagningunm gerðar víð-
tækari en þær hefðu verið hugs-
aðar áður M.a. að byggingarvinna
yrði ekki skattlögð. — Sigurvin
sagði, að hann sæi ekki neina
bót að þessu, þar sein byggingar-
vörur ættu að hækka um 8,8% að
viðbættri hækkuninni, scm yrðS
af gengisfellingunni og söluskatt-
ui yrði lagður á allar þær bygg-
ingarvörur, sem ekki væri unnið
að á staðnum, eins og t.d. innrétt-
ingar.
Sigurvin rakti síðan, að þær 280
milljónir, sem í fjárlögum er á-
ætlað að innheimta með 3% sölu-
skatti hlytu að hafa verið miðað-
ar við 10 mánuði af árinu 1960
og bað hann fjármálaráðherra að
upplýsa það mál
Sigurvin bent; síðan á. að sölu-
skatturinn allur yrði orðinn 666
milljónir á heilu ári, þegar búið
væri að samþykkja þétta frum-
varp. Þó að dregnar væru frá
tekjur í 3 mánuði, þá færi ekki
milli mála, að tekjurnar væru yfir
500 milljónir króna. Ekki má
draga frá þann hluta núverandi
söluskatts, sem runnið hefur í út-
flutningssjóð, því að gengisfell-
ingin átti að mæta tekjum útflutn-
ingssjóðs. Hækkun söluskattsins
væri því yfir 300 milljónir króna.
Það lítur út eins og ríkisstjórn-
in haldi, ao það séu engin tak-
n;örk fyrir því, hvað hægt sé að
bjóða almenningi — það er eins
og hún hugsi eins og karlinn sem
sagði: Lengi getur Brúnka borið
/byrðarnar hans Dala-Jóns.
í greinarg. ^efnahagsmálafrum-
varpsins er skýrt frá því, að inn-
fluttar vörur muni hækka um 25%
vegna gengisfellingarinnar. 8,8%
söluskatturinn af innflutningi mun
hækka sumar nauðsynjavörur að
því er mér sýnist um 8%. — Svo
er söluskattur lagður á kartöflur,
grænmeti, rófur, smjör og skyr,
— en svo langt hefur aldrei verið
gengið áður. Allt þetta mun
hækka framfærslukostnað stórlega
og er augljóst, að allir þeir út-
reikningar, sem ríkisstjórnin var
með fyrir einum mánuði standast
ekki Iengur.
Móti þessu eiga að koma fjöl-
skyldubætur. Það var talið, að
fjölskylda með 3 börn eða fleiri
myndi ekki verða fyrir skerðingu.
Stenzt þetta nú? Tekjuskattslækk-
unin átti einnig að verða sárabót.
Hverjir njóta góðs af tekjuskatts-
lækkuninni? Eru það lágtekju-
menn? Eru það þeir, sem þurfa
að greiða núna meira en 30%
hækkun á mnfluttum nauðsynja-
vörum og meira en 12% hækkun
á innlendum landbúnaðarafurðum?
- Það eru ekki þeir, sem njóta
góðs af tekjuskattslækkuninni —
en það á að lækka tekjuskatt á
fleirum en lágtekjumönnum vænt-
anlega. Þetta eru aumu skiptin
fyrir fólk með almennar launa-
tekjur. í staðinn fyrir tekjuskatt-
inn á það að greiða óhófslegan sölu
skatt. — Datt ríkisstjórninni aldrei
í hug, að hætta við tekjuskatts-
lækkunina í stað þess að skclla
þessum ósköpum yfir?
Þá gat Sigurvín um einstakar
greinar frumvarpsins. Fjármálaráð
herra hafð; staðhæft, að ekki kæmi
til að skatturinn yrði lagður oft á
sómu vöru, en skv. 3. gr. tekur
þetta ekki til umbúða. Á þær má
leggja hvað eftir annað. Allir
vita þó, að umbúðir eru stór og
vaxandi þáttur í dreifingu neyzlu-
vara.
Samkvæmt 25. gr. er ráðherra
veitt dónisvald til að ákveða
sektir við brotum á lögunum og
taldi Sigurvin það mjög misráð-
ið, að veita póltískum ráðherra
dómsvald i slíkum málum. Það
fer heldur ekki milli mála að
dómsvaldið ætti að vera í hönd-
um dómstóla í þessum málum
sem öðrum.