Tíminn - 11.01.1964, Blaðsíða 23

HORFT NIÐUR
Framhald af 13. síðu
bæjum. Að Kvískerjum er sím
stöð. Við kveðjum Öræfin um
stund og flugvélin stefnir út
yfir Breiðamerkursand.
Breiðamerkurjökull er rétt til
vinstri handar, það mikla
flæmi. Hann er æði óhreinn
í framan; sandurinn hefur
fokið svo í hann, að karlhró-
ið er víða alveg svart.
Þarna fljúgum við yfir hina
illræmdu Jökulsá. Ætli hún
sé ekki stytzta jökuláin á
landinu? Við förum yfir stórt
lón, og selirnir, sem sóluðu
sig á sandinum, fóru í ofboði
út í lónið, ráku svo brátt koll
ana upp úr leirlituðu vatninu,
svona rétt til þess að athuga,
hvort öllu væri nú óhætt fyr
ir þessum hávaðasama stór-
fugli, sem geystist yfir.
Hér blasir Suðursveitin við.
Eg þori varla að telja upp ör-
nefni nálægt þessari byggð.
Þegar farið er svona hratt yf-
ir og mörg örnefni nefnd í
eyra manns, er vandi að
muna rétt, þegar á að raða
þeim niður. Það er hætt við,
að hið gáfaða fólk í Suður-
sveit mundi brosa í karnpinn,
ef ég til dæmis tæki Hoffells-
jökul og þeytti honum suður á
Fláajökul — eða öfugt.
Mér er sagt, að allir séu skáld
í þessari sveit. — Jú, ég kannast
við þeirra stærstu stjörnu, Þór-
berg Þórðarson. Það geta verið
þar margar skærar smærri
stjörnur, þó að þær beri ekki
eins hátt yfir. Sumir yrkja bæk
ur, aðrir jörðina. Hver yrkir feg
urra Ijóð til lífsins en dugmikill
gáfaður bóndi með skapandi
mætti verka sinna; hvort það
er eyðikot, nýbýli eða gamla óð-
alið, sem verið er að breyta,
bæta og stækka, — sem sagt,
gefa nýtt líf.
Við fljúgum nú yfir Horna-
fjarðarfljótin og yfir Höfn. Áð-
ur en varir er flugvélin lent á
flugvellinum: Farþegar ganga
frá, bprði og aðrir búast til ferð
ar með flugvélinni til Reykjavík-
ur. Við förum ekki yfir kaupstað
inn; ég hef nóg að gera við að
virða fyrir mér hina fögru fjalla
sýn, kaupstaðinn handan fljóts-
ins og sveitina. 1 afgreiðsluhús-
inu á flugvellinum tekur flug-
fólkið fram kaffi og við njótum
góðs af. Það er létt yfir mann-
skapnum, og Rúnar fiugstjóri
segir mér, að sjaldan hafi hann
flogið þessa leið í bjartara og
kyrrara veðri.
Eftir stutta viðdvöl er „Gló-
faxi“ á heimleið. Við höfum
kvatt Hornafjörð að sinni. Allt-
af er sama skínandi sólskinið og
næstum logn. Nú er fiogið hærra
og lengra frá landi í beina
stefnu á Fagurhólsmýri. Við það
skapast nýjar sýnir til yndis-
auka og meiri fræðslu. Þarna
birtast blessuð Öræfin aftur.
Fólkið þar hef ég lengi dáð fyrir
samheldni þess og dugnað og
síðast en ekki sízt fyrir hin
mörgu björgunarafrek við sjó og
vötn á útlendum og innlendum
mönnum.
Flugvélin tyllir sér snöggvast
& flugvöllinn á Fagurhólsmýri.
Þar kemur hópur ungs fólks að
vélinni, sumt tekur sér far, aðr-
ir eru að fylgja. Eftir flugtak
er flogið meðfram ströndinni
lengi vel. Þarna birtist hinn 25
km. breiði Mýrdalssandur. Þetta
mundi vera Kötlukvísl. Það óm-
ar i huga mér brot úr kvæði —
erfiljóðunum:
„Þórarinn Öfjörð og presturinn
Páll
prúðmennin segja, að þar er sá
áll“.
Minningin um þennan sorgarat
burð frá 14. september 1823 hefði
ekki lifað svo skýr sem ný, ef
erfiljóðin, sem Bjarni Thoraren-
sen orti eftir þá, hefðu verið
órímað þrugl, sem enginn gat
fest sér í minni.
Hvers vegna að láta sér koma
í hug löngu liðna sorgaratburði
í þessu glaðasólskini?
Þegar ég horfi á alla þessa
sanda og jökulvötn, kemur mér
í hug spurning um, hvernig
mundi sál sandsins vera í hug-
um þeirra, sem trúa, að jörðin
hafi sál eða sálir.
Hreyflar flugvélarinnar hafa
sífellt sungið mér ljóð í dag og
ég svara nú tafarlaust:
Heyrið Dvalins dularmál
dynja í straum frá jökulbarmi.
Mun ei dauðasandsins sál
sviplík vonabrostnum harmi.
Áfram svífum við inn á land-
ið yfir austanverðan Eyjafjalla-
jökul. Bráðum er Þórsmörk á
vinstri hönd. Nú sé ég Húsadal-
inn, sem ég gat ekki skoðaö í
sumar. Mjöllin hefur breitt sína
lireinu blæju yfir öll þau synd-
ugu ból. Þá sést Markarfljót,
Stóri Dímon og Fljótshlíðin.
Aldrei get ég dásamað fegurð
hennar. Hef víða séð fegurri
hlíðar. Eflaust hefði ég horft
meira til hafsins og Vestmanna
eyja, ef eldgosið þar fyrir sunn-
an hefði verið byrjað, en það
hófst nokkrum dögum síðar.
Senn lendir „Glófaxi" á Reykja
víkurflugvelli, og ævintýrinu er
lokið. Eftir stutta stund sit ég
heima hjá tengdadóttur minni
og syni, Maríu og Sveini. Það
skíðlogar í arninum og snarkar
í viðnum og eldskinið sendir
flöktandi töfrabirtu um stofuna.
Synirnir í húsinu, Sindri cg
Goði, leika sér á gólfi. Eg er
stolt af þessum fallegu frænd-
um mínum.
Þegar ég sit nú hér heima og
hripa á blað minningar þessarar
ferðar, finn ég sólskin og seið
flugsins og fjallanna í sál minni.
Eg sendi öllum, sem gerðu mér
þessa ferð svo dásamlega, mín-
ar innilegustu þakkir. Guð blessi
íslenzka flugið og allt þess starfs
lið og ,gefi því sem flesta sól-
skinsdaga^ - -
Við ykkú’iY—seni eruð að pot-
ast mér samsíða upp eftir áttug-
asta áratugnum, vil ég segja
þetta: Farið á fögrum sólskins-
degi á næsta flugvöll og fljúgið
yfir fjöll og firnindi. Þið munuð
eignast bjarta og fagra minn-
ingamynd, sem þið síðar getið
dregið fram í huganum, þegar
skuggar ömurleika ellinnar vilja
byrgja ykkur sólarsýn.
Sigtúnum, Akranesi 1963.
Karólína Stefánsdóttir.
BENZÍNVERÐIÐ
Framhald af bls. 21.
vegagerð nkisins, sem ynni að
séritókum innlendum rannsóknar-
verkefnum.
Vegalögin eru tvímælalaust spor
í íramfaraátt og vart þess að vænta
að svo yfirgripsmikið mál verði
afgreitt gallalaust í fyrstu lotu.
Þes<-n stórmáli T,ar flaustrað gegn-
um Alþingi án nauðsynlegra endur
bóta og þarfnas4 lögin því endur-
skoðimar og breytinga hið fyrsta.
Þetta er mikið réttlætismál fyrir
aiia bifreiðaeigendur og eitt hið
stærsta nauðsyejamál allrar þjóð-
arinnar, því góðar samgöngur eru
undirstaða hlómlegs atvinnulífs.
Peykjavík 8 janúar 1964
Stjórn Fél. ísl. bifreiðaeigenda
'fþDIN
Framhald af 1. síSu.
hefði engin síld verið söltuð frá
því um miðjan desember. Vantar
því mikið magn af saltsíld upp í
gerða fyrirframsamninga, en þeir
námu samtals 115.000 tunnum. Að
alkaupendur í ár eru Pólverjar,
Rúmenar, Bandaríkjamenn._ Aust-
ur Þióðverjar, Tékkar og ísraels-
menn
— Söltunin vetur er minnsta
söltun. sem verið hefur frá því
söitun Suðurlandssíldar hófst fyr-
ir alvöru árið 1949, sagði Gunnar
rnn fremur, og rætist ekki úr
vciðmni fyrir alvöru á næstunni,
má bú'ast við, að þessi veiðibrest-
ur bafi mjög slæm áhrif á sölu
Suðinlandssíldarinnar í náinni
frairtíð.
Þú sagði Gunuar, að tekin muni
hufa verið ákvötðun um að Ægir
favi út til síldarieitar nú um helg-
ina og sé ætlunie að Jakob Jakobs
son riskifræðingur stjórni þessari
Irit.
— Strax og fréttist um síld-
veiði í Skeiðarerdýpi, gerði Síld-
arútvegsnefnd ráðstafanir til þéss
að athugaðir vrðu möguleikar á
sölt.in síldarinnai. En sökum þess
að hér virðist að verulegu leyti
vcra um mjög smáa og horaða
sí'd að ræða, hafa saltendur ekki
Ireyst sér til þess að nota hana til
sölhinar auk þess sem það hefur
vaidið erfiðleikum hve löng sigl-
ing befur verið frá veiðisvæðinu
til söltunarhafnannna. Farmar frá
þesse svæði nvunu þó hafa verið
nokkuð misjafnir og er ekki loku
íyrir það skohð, að unnt sé að
nota eitthvað af Skeiðarárdýpis-
síldinni til söltunnar, en um það
eru eftirlitsmenn söltunarstöðv-
anna, sem tramkvæma skoðunina,
dómbærastir
Gunnar Flóvenz sagði að lokum,
að síldin, sem veiddist í desember
á sv æðinu frá Snæfellsnesi til
Reykjaness hafi verið óvenju feit
miðað við árstíma. Takist Jakobi
að finna þá síli sem þar var, er
ekk: ólíklegt, að hún sé enn vel
söhunarhæf.
I sambandi við síldarleitina
sagði Jakob Jaiiobsson okkur enn
frernur, að leitartæki Þorsteins
þoi’skabíts væru að sjálfsögðu ekki
eins góð og tækin í Ægi, enda
væru þau ekki eins stór, en hins
vegar væri Þorskabítur iangt frá
því að vera gagnslaus.
RÁÐHÚSIÐ
Framhald af 1. sfSu.
breytingar á nefndinni, að Guð-
mundur Vigfússon tók sæti
Sigvalda og Magnús Ástmars-
^son sæti Alfreðs. Þór Sandholt
var svö ráðinn framkvæmda-.
stjóri nefndarinnar, og honum
falið að afla nauðsynlegra
gagna og skipuleggja undir-
búningsstarfið.
Aflað var upplýsinga um hús-
næðisþörf þeirra stofnana er
væntanlega myndu hafa aðsetur
í byggingunni; nefndarmenn og
framkvstj. kynntu sér ráðhús í
. öðrum löndum, og einnig var
aflað upplýsinga um rekstur
slíkra bygginga. Framkvæmdar
voru jarðvegsathuganir, er
sýndu, að ekkert væri því til
fyrirstöðu að reisa ráðhús á
áðurnefndum stað. í ágúst 1956
var samþykkt að efan til sam-
keppni meðal íslendinga um
ráðhúsið og í því sambandi leit-
að samstarfs við Arkitektafélag
íslands. Gengið var frá útboðs-
skilmálum, og virtist sam-
keppnin vera á góðri leið, en
þó fór svo að samkomulag náð-
ist ekki, og því varð ekki af því
að efnt yrði til samkeppni um
gerð hússins. Þá kom heldur
ekki til greina að efnt yrði til
samkeppni cneðal arkitekta á
Norðurlöndum, vegna þess að
samkomulag náðist ekki við
Arkitektafélag íslands.
Næst var átta arkitektum
boðið að teikna húsið sameigin-
lega og tóku sex þeirra tilboð-
inu, þeir Einar Sveinsson, Gísli
Halldórsson, Gunnar Ólafsson,
Halldór H. Jónsson Sigurður
Guðmundsson og Sigvaldi
Thordarson. Tveir þessara
manna eru nú látnir, þeir Gunn-
ar Ólafsson og Sigurður Guð-
mundsson. Arkitektarnir hófu
störf í júlí 1957 og skiluðu
fyrstu teikningum að ári liðnu.
Ráðhúsnefndin bar þá fram
ýmsar ósMr í sambandi við
grundvallaratriði á fyrirkomu-
lagi hússins, og lágu fullnaðar
niðurstöður fyrir að ári liðnu.
Aðalaðfinnslur við þær tillög-
ur, sem nú voru lagðar fram,
voru, að húsið væri of stórt, og
var þá sýnilegt að ekki næðist
samkomulag um neinar tillögur
á þessum grundvelli, og því
ákveðið að fara inn á nýjar
brautir og tillaga, sem lögð var
fram í sept 1961 var árangur
þessa nýja viðhorfs, og unnið
var eftir henni.
Um þessar mundir fór framj
sérstök athugun á skipulagi í1
nágrenni væntanlegs ráðhúss í
samvinnu við próf. P. Breds-
dorff og fleiri erlenda aðila
með sérþekkingu á þessum
málum. Lýstii þeir sig sam-
þykka ráðhússtæðinu og töldu
það heppilegt.
í febrúar 1962 voru enn lagð-
ir fram nýir uppdrættir, og er
líkanið, sem nú er sýnt, í meg-
indráttum samkvæmt þeim j
teikningum, en nýir uppdrættirj
komu þó enn fram á sjónar-
sviðið í apríl 1963, og varð þá
sýnt, að ráðhúsnefnd yrði sam-
mála um þá, og þeir því kynntir
borgarfulltrúum og varamönn-
um þeirra Einnig var ýmsum
forstöðumönnum borgarstofn-
ana sýndir uppdrættirnir og
líkanið. Engar sérstakar athuga
semdir bárust frá þeim, er
kynnt hafa sér málin.
Um staðsetningu ráðhússins
hefur marg verið rætt og rit-
að. í ræðu, er fjármálaráðherra
Gunnar Thoroddsen hélt á
blaðamannafundinum í dag, gat
hann þess, að staðarvalsnefnd
hefði komið fram með tillógur
um 16 staði fyrir húsið, en um
staðinn, sem valinn hefði verið,
sagði fjármálaráðherra: „Feg-
urð staðarins er hafin yfir
allar deilur“.
Borgarstjóri gat þess, að nú
væri orðið óhjákvæmilegt að
hrefjast handa um byggingu
Ráðhúss Reykjavíkur. Borgar-
stjóri kvaðst þeirrar skoðunar,
að lúka ; ætti við fyrst af öllu
áf Öllu, að steýpa hús'íð' 'uþp og
ganga frá því að utan ásamt
bökkum Tjarnarinnar. Ráðhús-
ið væri hægt að reisa, án þess
að nokkurt hús yrði rifið, stað-
setning þess væri þannig. Fyllt
verður upp í nokkurn hluta
Tjarnarinnar að norðanverðu,
og jafnframt verður Skothús-
vegur lagður niður í núverandi
mynd en í hans stað kemur
gróðri vaxinn hólmi með tveim
léttum göngubrúm. Tengist
þannig syðri hluti Tjarnarinn-
ar þeim nyrðri og verður órofin
heild vatnsflatarins um 100.000
ferm. Þau hús, sem fjarlægja
verður fljótlega eftir að Ráð-
húsið verður tekið í notkun,
eru Tjarnargata 11 (eign borg-
arsjóðs) Lækjargata 14 a og b,
og Vonarstræti 3. Brunabóta-
verð þessara húsa 1964 er sam-
tals 12.1 millj. Þegar svo fyrir-
hugað torg verður gert norðan
Ráðhússins. verða 11 hús að
víkja í viðbót, sem eru við Von-
arstræti, Templarasund Kirkju-
torg og Lækjargötu, og eru
að brunabótamati 1964 24.2
millj. Uppdrættir að ráðhúsinu
eru miðaðir við að húsið rúmi
æðstu stjórn borgarinnar en
samkvæmt lauslegri lýsingu,
verður húsaskipan á þessa leið:
í kjallara skjalasafn, eldhús
fyrir matsal, á 2. hæð verkstæði
v. viðhalds hússins, dælustöð
fyrir vatn og hita, bílageymsla
fyrir 15 bíla, spennistöð R.R.,
snyrtiherbergi. 1. hæð. Aðal-
inngangur, forsalur skreyttur
listaverkum, afgreiðsla og skrif-
stofa borgargjaldkera, minja-
safn eða skrifst. fyrir inn-
heimtu, ráðhússkáli. Á annarri
hæð, fundarsalur borgarstjóm-
ar, listaverkasalur. Á 3. hæð
fundaherbergi. Fjórða, fimmta
og sjötta hæðin verða fyrir
skrifstofur. Á sjöundu hæð
verður aðsetur borgarstjóra,
borgarráðs og fleira í því sam-
bandi, og á áttundu hæðinni
matsalur.
Útveggir verða úr stein-
steypu, málmi og gleri, og á
ýmsum stöðum munu verða not-
aðar myndskreyttar rúður eftir
íslenzka listamenn. Torgið fyrir
norðan húsið er fyrirhugað
48x100 metrar, en þar eiga þó
ekki að vera bílastæði, og ekki
á heldur að aka um það að öll-
um jafnaði. Áætlað rúmmál
byggingarinnar, sem úr jörðu
er, verður að öllum líkindum
í kringum 28.000 rúmmetrar.
Bifreiðastæði við ráðhúsið eru
ætluð fyrir 146 bíla, og það á
að duga, þrátt fyrir stærð
hússins, því það verður mjög
sjaldan notað allt í einu, þ.e.
bæði skrifstofuhúsnæðið og
samkomusalir.
Byggingatími er áætlaður
4—6 ár og verður hafizt handa
strax og samþykki borgarstjóm
ar fæst, og nauðsynicgum und-
irbúningi er lokið. Á fjárhags-
áætlun borgarinnar fyrir þetta
ár eru fimm milljónir ætlaðar
til ráðhússins, en fyrir í ráðhús
sjóði eru 2 milljónir. Kostnaður
við ráðhúsið fram að þessu
nemur um 3 milljónum króna.
Guðni Magnússon hefur haft
með höndum verkstjóm á
teiknivinnu í sambandi við ráð-
húsið, en hana hafa framkvæmt
ýmsir arkitektar og nemar.
Ráðhúslíkanið verður sýnt al-
menningi á laugardag og sunnu
dag frá kl. 14—22 og fram að
fimmtudegi frá kl 17—22, en
þá verða ráðhústeikningarnar
teknar fyrir á borgarstjórnar-
fundi.
STÖÐUGIR FUNDIR
Framhald af 24. síðu.
Samkvæmt tilmælum ríkisstjóm
arinnar er nú verið að athuga
möguleika á sameiningu íslenzku
fiugiélaganna. Hefur þegar verið
haidinn einn fundur um það mál,
og annan átti að halda í dag, en
neíndarmenn verjast allra frétta
af '".ðræðum rinum. í nefndinni
eiga sæti Brynjólfur Ingólfsson,
af hálfu ríkisins, Alfreð Elíasson
og Kristján Guðlaugsson af hálfu
Loft'eiða og Örn O. Johnson og
Bergur Gíslason af hálfu Flug-
félagsins.
SYKURINN
Frarrmald af 1. stSu.
vegna hins háa og óstöðuga
verðs erlendis, en ekki síður
vegna óhæfilega lágrar álagn-
ingar. Heildsöluálagning á syk-
ur er 6%.
Víðivangur
þess að gera minna úr bækk-
uninni, en hún raunverulega er,
greip hann til þess óyndisúr-
ræðis að bera RÍKISREIKN-
ING ársins 1958 saman við
FJÁRLÖG 1964, en sá saman-
burður er ckki raunhæfur, þar
sem ríkisreikningur er alltaf
hærri en fjárlögin.
Áhyggjuefni
Hitt er svo sérstakt áhyggjn-
efni nú um áramótin, að þótt
fjárlögin séu nú bomin hátt á
þriðja milljarðinn, verður því
miðuir ekki betur séð, en að hér
sé aðeins um bráðabirgðaaf-
greiðslu að ræða. Upphæð sú,
sem i fjárlögum er ætluð tU
niðurgreiðslu á vöruverði inn-
anlands, uægir hvergi nærri til
að standa á þessu ári straum af
þeim niðurgreiðslum, sem átt
hafa sér stað undanfarið. Talið
er, að aukafjárlög eða nýjar
efnabagsráðstafanir bomi til
meðferðar á Alþingi, þegar það
kemur saman 16. janúar.“
T-ÍMINN. Iaugardaginn 11. janúar 1964
23